Agora ateńska
Agora ateńska to najbardziej znana agora, która mieściła się w Atenach w starożytnej Grecji.
Na jej terenie znajdowały się świątynie, biblioteki oraz obiekty użyteczności publicznej. Wyróżniały się tu stoa, czyli zadaszone kolumnady, które zapewniały osłonę przed deszczem i słońcem. Agora była usytuowana u podnóża stromego, skalistego wzgórza, znanego jako Akropol. To właśnie tutaj mieściły się najważniejsze urzędy państwowe, a kupcy sprzedawali swoje towary, odbywały się również publiczne uroczystości.
Miejsce, w którym powstała, zostało wybrane jeszcze w czasach Solona (około 600 p.n.e.). Był to nieregularny plac o delikatnym nachyleniu, co sprzyjało naturalnemu odpływowi wody deszczowej, znajdujący się przy głównej drodze prowadzącej na Akropol. Otoczenie było odpowiednie do zabudowy, sąsiadujące z obszarami mieszkalnymi Aten.
W okresie klasycznym Agora ateńska stała się miejscem handlu oraz wielkich zgromadzeń mieszkańców, a także debat politycznych. Odbywały się tu wybory urzędników i sądy skorupkowe (ostracyzm), wystawiano sztuki teatralne (zanim zbudowano stały teatr Dionizosa na południowych stokach Akropolu), a także organizowano zawody sportowe.
Budowle otaczające agorę wznosili Kimon (V wiek p.n.e.), Likurg (IV wiek p.n.e.), władcy hellenistyczni (II wiek p.n.e.) oraz Rzymianie. Ostatnią monumentalną budowlą była biblioteka Hadriana z II wieku n.e.
Agora została splądrowana przez wojska Sulli w 86 roku p.n.e., a ostateczną zagładę poniosła podczas najazdu Herulów w 267 n.e. Z biegiem lat w miejscu dawnej agory zaczęła powstawać chaotyczna zabudowa miejska, która została wyburzona dopiero w latach sześćdziesiątych XX wieku, co umożliwiło archeologom i konserwatorom zabytków przeprowadzenie badań.
Obecnie ateńska agora dzieli się na tzw. Agrę Grecką oraz Agorę Rzymską. W czasach współczesnych, Agora Grecka, w zrekonstruowanym budynku zwanym Stoą Attalosa, mieszczącym Muzeum Agory, była miejscem ceremonii rozszerzenia Unii Europejskiej w maju 2004 roku. Z kolei Agora Rzymska często gości eleganckie i oficjalne międzynarodowe wydarzenia kulturalne, zazwyczaj związane z koncertami organizowanymi na otwartej przestrzeni terenów archeologicznych.
Budynki i konstrukcje na Agorze Greckiej
- Budynek sądu
- Mennica
- Zegar wodny
- Stoa południowa
- Heliaia
- Strategeion
- Kolonos Agorajos
- Tolos
- Kamienie graniczne agory
- Pomnik herosów eponimów
- Stary buleuterion (Metroon)
- Nowy buleuterion
- Hefajstejon (Świątynia Hefajstosa)
- Świątynia Apollina Patroosa
- Stoa Zeusa
- Ołtarz Dwunastu Bogów
- Stoa Królewska
- Świątynia Afrodyty Urania
- Stoa Hermesa
- Stoa Poikile (Portyk Malowany)
Część północna agory (na planie u góry po prawej) nie została jeszcze całkowicie odkopana, ale zgodnie z zapisami starożytnych autorów, zapewne znajdują się tam fundamenty stoi Hermesa i Poikile.
Przypisy
Bibliografia
Encyklopedia sztuki starożytnej. Anna Derwojedowa, Andrzej Dulewicz, Bożena Grochala (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12466-0. Brak numerów stron w książce.
N.G.L. Hammond: Dzieje Grecji. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1973. Brak numerów stron w książce.
W dawnych Atenach. Janina Kosińska, Krzysztof Plater (red.). Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1971. Brak numerów stron w książce.