Agonoteci w Starożytnej Grecji
Agonoteci („organizatorzy igrzysk”, gr. ἀγωνοθέται agōnothétaj lub agōnothetai, lp ἀγωνοθέτης agōnothetēs) to w starożytnej Grecji osoby, przeważnie urzędnicy, odpowiedzialne za organizację igrzysk.
Ich zadania obejmowały przygotowanie igrzysk, nadzór nad ich przebiegiem, zarządzanie funduszami przeznaczonymi na ten cel, a także sędziowanie i wręczanie nagród. Agonoteci pełnili również rolę fundatorów zawodów, pokrywając ich koszty, chociaż nie zawsze było to regułą.
Osoba mogła zostać agonotetą z własnej woli lub w wyniku pełnienia urzędowej funkcji bądź wydelegowania przez polis. Zazwyczaj byli to aktualni lub byli urzędnicy oraz zamożni obywatele, którzy zostawali wybierani lub pełnili tę rolę dożywotnio w ramach euergetyzmu. Fundatorami igrzysk mogły być także kobiety, szczególnie bogate wdowy. W różnych poleis agonotetów nazywano inaczej; na przykład w Atenach było ich dziesięciu i nazywano ich athlothetai, natomiast podczas igrzysk olimpijskich najczęściej występowali jako hellanodikowie.
Funkcja agonotety była zaszczytna i wiązała się z różnymi przywilejami, takimi jak prawo noszenia honorowej purpurowej szaty. Samo wręczanie nagród zwycięzcom zawodów również było uważane za znaczące wyróżnienie.
W nowożytnej literaturze termin „agonotezja” odnosi się do rodzaju nadzoru, jaki jedno z poleis sprawowało nad konkretnymi igrzyskami. W przypadku zawodów olimpijskich temat ten był powodem sporów między Pisą a Elidą.
Przypisy
Bibliografia
Agono´thetae. [w:] A Dictionary of Greek and Roman Antiquities (1890) [on-line]. [dostęp 2024-10-13]. (ang.).
Benedetto Bravo, Ewa Wipszycka: Historia starożytnych Greków. Wyd. 2., popr. i rozsz. T. 3: Okres hellenistyczny. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2010. ISBN 978-83-235-0612-6.
Mała encyklopedia kultury antycznej A–Z. Red. Zdzisław Piszczek. Wyd. 6. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988, s. 21 (hasło agonoteci). ISBN 83-01-03529-3.
Guy Rachet: Słownik cywilizacji greckiej. Tłum. Ewdoksia Papuci-Władyka. Katowice: Wydawnictwo „Książnica”, 1998, s. 19, seria: Słowniki encyklopedyczne „Książnicy”. ISBN 83-7132-240-2.
Dariusz Słapek: Sport i widowiska w świecie antycznym. Kompendium. Kraków-Warszawa: Wydawnictwo Homini, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2010, s. 150–151. ISBN 978-83-61568-60-5.