Agnieszka Zabłocka-Kos
Agnieszka Zabłocka-Kos (urodzona w 1957 roku) to polska historyczka sztuki i architektury, która pełni funkcję profesora zwyczajnego na Uniwersytecie Wrocławskim. Jej badania koncentrują się na architekturze i urbanistyce XIX i XX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem historyzmu oraz powojennego modernizmu, zwłaszcza w kontekście Wrocławia i Śląska, a także ich ochrony i rewitalizacji. Interesuje się również zagadnieniami związanymi z „architekturą polityczną” oraz rozwojem miast w Europie Środkowej. W swoich transdyscyplinarnych pracach przedstawia dzieje architektury w szerokim kontekście historycznym, politycznym i społecznym.
Jest członkinią wielu towarzystw naukowych, zarówno krajowych, jak i zagranicznych, w tym Stowarzyszenia Historyków Sztuki we Wrocławiu, Komitetu Nauk o Sztuce w Polskiej Akademii Nauk, ICOMOS, a także Gesellschaft für Stadtgeschichte und Urbanisierungsforschung oraz Deutscher Werkbund Bayern.
Życiorys
Agnieszka jest córką Janiny Wieczerskiej, publicystki i pisarki z rodziny o mieszczańskich tradycjach, pochodzącej z Koźmina Wielkopolskiego, oraz prof. Stefana Zabłockiego, założyciela Zakładu Filologii Klasycznej na Uniwersytecie Gdańskim.
W latach 1976–1982 studiowała na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej, kończąc specjalizację w zakresie konserwacji zabytków, oraz na historii sztuki na Uniwersytecie Wrocławskim. Po ukończeniu studiów rozpoczęła pracę w Biurze Studiów i Dokumentacji Zabytków we Wrocławiu.
Od 1987 roku była członkinią zespołu badawczego w Instytucie Historii Architektury, Sztuki i Techniki Politechniki Wrocławskiej, a w 1991 roku przeniosła się do Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego. W 1992 roku uzyskała stopień doktora nauk technicznych na podstawie pracy „Alexis Langer (1824-1904) i jego neogotycka architektura sakralna”.
Rozpoczęła intensywne badania dotyczące architektury modernizmu powojennego we Wrocławiu. W 2005 roku zainicjowała Listę Dóbr Kultury Współczesnej Wrocławia, na której znalazły się cenne obiekty z okresu po 1945 roku, takie jak Dom Naukowca, Mezonetowiec oraz „Manhattan” zaprojektowany przez Jadwigę Grabowską-Hawrylak, Trzonolinowiec autorstwa Andrzeja Skorupy i Jacka Burzyńskiego, a także ZETO i Dolmed zaprojektowane przez Annę i Jerzego Tarnawskich. Regularnie angażuje się w publiczne dyskusje, podkreślając pilną potrzebę ochrony powojennego dziedzictwa Wrocławia, w tym występując w sprawie rewitalizacji zabudowy przy pl. Nowy Targ. Wsparła również wpis stadionu w Słubicach do rejestru zabytków. Wraz z wrocławskim środowiskiem architektonicznym broniła budynku audytorium Wydziału Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego, zaprojektowanego przez Krystynę i Mariana Barskich, który został wpisany do rejestru zabytków w 2012 roku, stając się najmłodszym zabytkiem w mieście. Współpracowała także z Miejskim Konserwatorem Zabytków Wrocławia przy rewaloryzacji Dzielnicy Czterech Świątyń.
Od 2017 roku kieruje Pracownią Badań nad Urbanistyką i Architekturą Nowoczesną, w której kontynuowane są badania nad Śląskiem, zainicjowane przez prof. dr hab. Zofię Ostrowską-Kębłowską. 21 listopada 2022 roku otrzymała tytuł profesora nauk humanistycznych.
Wybrane publikacje
- Sztuka, wiara, uczucie. Alexis Langer – śląski architekt neogotyku. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1996, ISBN 8322913966
- Zrozumieć miasto. Centrum Wrocławia na drodze ku nowoczesnemu city 1807–1858. Wydawnictwo Via Nova, Wrocław 2006
- Trwałość? Użyteczność? Piękno? Architektura dwudziestego wieku w Polsce. Wydawnictwo Via Nova, Wrocław 2011
- Architektura w mieście, architektura dla miasta, t. 2: Przestrzeń publiczna w miastach ziem polskich w „długim” XIX wieku, Warszawa 2019 (wspólnie z Aleksandrem Łupienko).