Agnieszka Arnold

Agnieszka Arnold, urodzona 24 września 1947 roku w Łowiczu, to polska dokumentalistka, reżyserka oraz reporterka telewizyjna. Ukończyła studia z zakresu polonistyki na Uniwersytecie Warszawskim. Jest autorką licznych filmów poświęconych mniejszościom etnicznym i religijnym.

Twórczość

Jednymi z jej najbardziej rozpoznawalnych dzieł są filmy dotyczące zbrodni w Jedwabnem. W 1999 roku Arnold zrealizowała dokument pt. Gdzie mój starszy syn Kain, w którym zawarte zostały relacje Szmula Wassersztajna oraz córki właściciela stodoły w Jedwabnem, gdzie zamordowano Żydów. W dokumentach IPN na temat pogromu w Jedwabnem podważono wiarygodność Szmula Wassersztajna, wskazując, że wiele z jego twierdzeń nie ma potwierdzenia w przeprowadzonym śledztwie.

W 2001 roku powstał film Sąsiedzi, który w całości odnosi się do wydarzeń z Jedwabnego. Na podstawie wywiadów, które Arnold przeprowadziła w 1998 roku z mieszkańcami Jedwabnego, Jan Gross napisał książkę o tym samym tytule (wydana w 2001 roku). Po premierze filmu, podczas dyskusji w warszawskiej synagodze Nożyków, stwierdziła, że „jest to polska zbrodnia popełniona na polskich Żydach”, co zostało potwierdzone przez ustalenia IPN. W tym samym roku otrzymała Nagrodę Wielką Fundacji Kultury.

Wybrana filmografia

Miś (1980) – współpraca reżyserska
Kto ziarno nadziei siał (1993)
Anoszim, noszim, we-taf… (1993)
Mit, tradycja, rzeczywistość (1994)
Miasteczko (1995)
Oberek (1996)
Ocalona (1996)
Bareizm (1997)
Na początku była Trzcinica (1997)
…Gdzie mój starszy syn Kain (1999)
Ikona Bożego Narodzenia (2000)
Czarny lipiec (2001)
Sąsiedzi (2001)
Bohater (2002), film o Romualdzie Rajsie
Historia matematyka polski (2003)
Oczyszczenie (2003)
Przebaczenie (2003)
Polak z Żytomierza (2004)
Lider (2005)
Zula z Czeczenii (2005)
Bunt Janion (2006)
Niepodległość bez cenzury (2006)
Kongres niedokończony (2009)
Rotem (2013)

Kontrowersje

W dniu 1 września 2006 roku, bez wcześniejszej kolaudacji w TVP, wyemitowano film Przebaczenie. 20 grudnia Agnieszka Arnold otrzymała pisemne upomnienie od Komisji Etyki TVP za naruszenie zasad etyki dziennikarskiej w swoim filmie. Tadeusz Sobolewski zauważył, że Arnold wcześniej zrealizowała film o rzezi wołyńskiej pt. Oczyszczenie, w którym udało jej się dotrzeć do ukraińskich niepodległościowców i ukazać ich skomplikowaną sytuację. W filmie występuje Danyło Szumuk, który przesiedział wiele lat w różnych więzieniach. Arnold ukazała dylematy ukraińskich nacjonalistów oraz ich powiązania z Niemcami. Historyk prof. Andrzej Friszke bronił tego dokumentu. Reżyserka zapowiedziała, że będzie odwoływać się od negatywnej oceny Komisji Etyki, twierdząc, że przez nią straciła posadę Jadwiga Nowakowska, która objęła redakcję dokumentalną TVP po zwolnieniu Krzysztofa Talczewskiego i Andrzeja Titkowa. Nowakowska nieumyślnie dopuściła do emisji Przebaczenia.

Sprawa była przedmiotem zainteresowania Programu Spraw Precedensowych Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka i zakończyła się w czerwcu 2008 roku ugodą, w której TVP przeprosiło Agnieszkę Arnold za „błędną i jednostronną” ocenę jej filmu oraz mylne orzeczenie komisji etyki, wypłacając jej 25 tys. zł odszkodowania.

Agnieszka Arnold udzieliła również wywiadu tygodnikowi „Przegląd”, w którym skrytykowała książki Jana Tomasza Grossa, twierdząc, że Sąsiedzi „naznaczyli stygmatem zbrodniarzy” mieszkańców Jedwabnego, co utrudniło dyskusję o relacjach polsko-żydowskich.

Przypisy

Bibliografia

Agnieszka Arnold w bazie filmpolski.pl

„Liczenie szkieletów”, polityka.onet.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-08-24)]. – wywiad Janiny Paradowskiej, „Polityka” 15 (2293), 14 kwietnia 2001, s. 16–17.

„Grabarka Rzeczypospolitej” – wywiad Jakuba Janiszewskiego, Wysokie Obcasy, 7 czerwca 2008.