Agni

Agni w religii wedyjskiej

Agni (dewanagari अग्नि, trl. agni, ogień) – w tradycji wedyjskiej bóg ognia, często utożsamiany z samym ogniem oraz związany z „ogniem niebiańskim”, takim jak słońce czy błyskawica. Jest to jedno z kluczowych bóstw w panteonie wedyjskim.

Formy kultowe

Imię Agni

Termin agni w języku sanskryckim oznacza ogień (rzeczownik), a jego pokrewieństwo można dostrzec w łacińskim ignis, rosyjskim огонь (agoń), polskim ogień oraz litewskim ugnis, pochodzącym z proto-indo-europejskiego rdzenia *h₁égni-. Agni odnosi się do ognia, błyskawicy i słońca.

Epitety

Literatura wedyjska opisuje Agniego w następujący sposób:

czynny
jaśniejący
królujący
łaskawy
nieomylny
pełen jasnej sławy
poznaje wszystko myślą
radość przynosi
skarby daje
syn potęgi
szybko mknący
światło nocy
rozpostarł światło w górze
wieszcz nad wieszcze
wspaniały
znawca istot
znawca ofiary

Recepcja w literaturze religijnej

Wedy

Agni jest uważany za boga najbliższego ludziom, ich przywódcę, dobroczyńcę oraz opiekuna – odpędza złe moce, nieszczęścia i choroby. Kluczowym aspektem Agniego jest jego rola jako ogniowego uczestnika ofiary, który przyjmuje ofiarę w imieniu bogów wedyjskich, zapraszając ich na ucztę ofiarną. Jako nieodzowny element ceremonii, jest także najmądrzejszym i najdoskonalszym kapłanem – hotarem. Jego ofiarny wymiar jest bardzo wyraźnie przedstawiony w Wedach.

Eposy

W mitologii epickiej, takiej jak Ramajana czy Mahabharata, znaczenie Agniego nieco maleje, a także sama ofiara wedyjska traci na wadze. W tych tekstach jest on wspomniany głównie jako jeden z lokapali (z dosłownym znaczeniem stróżów świata), pełniąc rolę opiekuna kierunku południowo-wschodniego (czasami także południowo-zachodniego).