Agnetha Fältskog
Agnetha Åse Fältskog (urodzona 5 kwietnia 1950 w Jönköpingu) to szwedzka piosenkarka, aktorka oraz współzałożycielka i wokalistka zespołu ABBA, w którego skład wchodziły również Anni-Frid Lyngstad, Björn Ulvaeus oraz Benny Andersson.
Życiorys
Agnetha jest córką Knuta Ingvara Fältskoga, menedżera domu towarowego, oraz Birgit Margarety Johansson, którzy wzięli ślub w 1945 roku. Jej dzieciństwo miało miejsce w bloku przy Tegelsbruksgatan w Jönköpingu. Ma młodszą siostrę, Monę. Od najmłodszych lat wykazywała zainteresowanie muzyką; zafascynowana grą swojego sąsiada, Sigvarda Anderssona, rozpoczęła naukę gry na fortepianie. W dodatku śpiewała w chórze kościelnym i stworzyła swoją pierwszą piosenkę – „Två små troll”. W wieku sześciu lat zadebiutowała na scenie podczas przedstawienia bożonarodzeniowego, zorganizowanego przez ojca.
W 1960 roku założyła z przyjaciółkami, Leną Johansson i Elisabeth Strub, trio muzyczne The Chambers, które występowało w lokalnych klubach. W wieku 15 lat postanowiła zrezygnować ze szkoły, aby skupić się na karierze muzycznej. Pracowała jako telefonistka w firmie Atteviks, a rok później dołączyła do zespołu tanecznego Bernta Enghardta, gdzie przez dwa lata wykonywała swoje kompozycje. Aby wyróżnić się od poprzedniej wokalistki, która miała to samo imię, dodała do swojego imienia literę „h”. Jej pierwszym dużym przebojem była piosenka „Jag var så kär”, napisana pod wpływem rozstania z chłopakiem, Björnem Lilją, a w jej wydaniu pomógł jej Karl Gerhard Lundkvist z wytwórni muzycznej Cupol. W 1968 roku, mając 17 lat, wydała swój debiutancki album zatytułowany po prostu Agnetha Fältskog, a rok później Agnetha Fältskog Vol. 2. Pierwszy album promowała singlem „Jag var så kär”, który dotarł na pierwsze miejsce szwedzkiej listy przebojów. W związku z rosnącą popularnością przeprowadziła się do Sztokholmu. W 1969 roku wyjechała do Berlina Zachodniego, aby nagrać niemieckojęzyczne single, choć bez większego sukcesu.
Oprócz własnych utworów nagrywała również wersje zagranicznych przebojów, które wykonywała na koncertach w całej Szwecji. W styczniu 1968 roku podczas występu w telewizji po raz pierwszy spotkała Anni-Frid Lyngstad. W maju 1969 roku, podczas nagrań programu telewizyjnego, poznała Björna Ulvaeusa, z którym wzięła ślub dwa lata później. W 1970 roku wydała album Som jag är, a rok później När en vacker tanke blir en sång. W 1972 roku zagrała Marię Magdalenę w szwedzkiej wersji rock opery Jesus Christ Superstar.
W latach 1972–1982 występowała w zespole ABBA razem z Benny’m Anderssonem, Björnem Ulvaeusem oraz Anni-Frid Lyngstad, z którym nagrała i wydała osiem albumów studyjnych: Ring Ring (1973), Waterloo (1974), ABBA (1975), Arrival (1976), The Album (1977), Voulez-Vous (1979), Super Trouper (1980) oraz The Visitors (1981).
Jako wokalistka ABBA, Agnetha nagrała również solowe płyty. W 1975 roku ukazał się album Elva kvinnor i ett hus, na którym znalazł się m.in. utwór „S.O.S.”, później wydany pod marką ABBA. W 1980 roku wydała album Nu tändas tusen juleljus, który nagrała z córką, Lindą Ulvaeus. Po rozpadzie ABBA w 1982 roku kontynuowała karierę solową. W 1983 roku wydała album Wrap Your Arms Around Me, który sprzedał się w 1,2 mln egzemplarzy na całym świecie oraz zdobył pierwsze miejsce na listach sprzedaży w Belgii i Danii. W tym samym roku zagrała w filmie Raskenstam rolę Lisy, córki biednego rybaka. Choć planowała wydać książkę autobiograficzną, nad którą pracowała z dziennikarką Brittą Åhman, ostatecznie wstrzymała jej publikację. Odmówiła również roli Swietłany w musicalu Chess, chociaż nagrała demo piosenki „Every Good Man”, która później trafiła do spektaklu jako „Heaven Help My Heart”. W 1985 roku wydała album Eyes of a Woman, a rok później szwedzkojęzyczną płytę Sjung denna sång oraz w duecie z Olą Håkanssonem singiel „The Way You Are”/„Fly Like the Eagle”, promujący kandydaturę Falun w konkursie na miasto-organizatora Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1992. W tym samym roku wystąpiła z Håkanssonem podczas charytatywnej gali Flyktinggalan w Sztokholmie, gdzie poznała Petera Ceterę, który namówił ją do nagrania nowego albumu. Współpraca zaowocowała albumem I Stand Alone, wydanym w 1987 roku, który zawierał utwory skomponowane przez Bruce’a Gaitsche. Promocja płyty była ograniczona do nagrania teledysków do piosenek „Last Time”, „Let It Shine” oraz „I Wasn’t the One Who Said Goodbye” oraz występu w programie Terry Wogan Show oraz kilku wywiadów prasowych, co skutkowało niewielkim zainteresowaniem i niskimi wynikami sprzedaży – album sprzedano w zaledwie 500 tys. egzemplarzy. W tym samym roku wydała album Kom följ med i vår karusell, nagrany z synem, Christianem.
W następnej dekadzie Agnetha wycofała się z działalności muzycznej, przestała udzielać wywiadów i unikała fotografowania jej w sytuacjach prywatnych. W 1996 roku opublikowała książkę autobiograficzną Som jag är, napisaną z Brittą Åhman, która spotkała się z chłodnym przyjęciem ze strony krytyków i czytelników, którzy uznali ją za „rozczarowującą”. W 2004 roku wydała pierwszy od 17 lat album My Colouring Book, zawierający covery jej ulubionych piosenek z lat 60. Mimo negatywnych recenzji w Szwecji, album zdobył status potrójnie platynowej płyty i dotarł do pierwszego miejsca na liście bestsellerów. Otrzymał również srebrną płytę w Wielkiej Brytanii, gdzie dotarł do 12. miejsca w notowaniu UK Albums Chart, oraz złotą płytę w Finlandii. Album promował singiel „If I Thought You’d Ever Change Your Mind”, będący coverem piosenki Cilli Black z 1969 roku.
Latem 2008 roku uczestniczyła w wydarzeniach związanych z premierą filmu Mamma Mia!, w którym wykorzystano największe przeboje zespołu ABBA. 11 marca 2013 roku wypuściła single „When You Really Loved Someone” oraz „The One Who Loves You Now”, a dwa miesiące później wydała album studyjny A, będący jej pierwszym od 25 lat krążkiem z premierowym materiałem, stworzonym we współpracy z Jörgenem Elofssonem i Peterem Nordahlem. W lipcu tego samego roku ukazał się kolejny singiel z albumu – „Dance Your Pain Away”. Album zdobył uznanie zarówno krytyków, jak i słuchaczy, osiągając wysokie miejsca na europejskich listach sprzedaży, w tym drugie miejsca w Szwecji, Danii i Austrii oraz szóste w Wielkiej Brytanii, gdzie zyskał status złotej płyty, podobnie jak w Szwecji i Australii.
Życie prywatne
22 lipca 1968 roku ogłosiła zaręczyny z Dieterem Zimmermannem, jednak na początku 1969 roku ich związek się zakończył. W maju 1969 roku, podczas nagrań programu telewizyjnego, poznała Björna Ulvaeusa, z którym wzięła ślub 6 lipca 1971 roku w kościele luterańskim w Verum, w gminie Hässleholm w Skanii. W 1973 roku para powitała na świecie swoją córkę Lindę, a cztery lata później syna Christiana. W tym czasie zaczęli zmagać się z kryzysem małżeńskim, co doprowadziło do ich rozstania w Boże Narodzenie 1978 roku. W latach 80. była w związkach z hokeistą Larsem Erikssonem, szefem domu mody Dickiem Hakanssonem oraz policjantem Torbjörnem Branderem, z którym rozstała się w 1985 roku, a także z kompozytorem Bruce’em Gaitschem.
15 grudnia 1990 roku poślubiła hepatologa Tomasa Sonnenfelda, jednak ich małżeństwo zakończyło się rozwodem w 1993 roku. Od 1997 roku była w związku z Gertem van der Graafem, młodszym o 16 lat, który zakochał się w niej w 1974 roku po usłyszeniu piosenki „Waterloo”. W 1997 roku przeprowadził się do Szwecji i zamieszkał w pobliżu Agnethy, co umożliwiło im nawiązanie kontaktu. Ich bliska znajomość trwała przez dwa lata. Po rozstaniu w 2000 roku, stalker nękał ją telefonami oraz listami, co skłoniło ją do zgłoszenia sprawy na policję i złożenia wniosku o zakaz zbliżania się do mężczyzny. Sąd przychylił się do wniosku Fältskog, co doprowadziło do deportacji Van der Graafa ze Szwecji. W 2005 roku został ponownie zatrzymany za złamanie zakazu zbliżania się do artystki po tym, jak był widziany w pobliżu jej domu.
W 1983 roku Agnetha wystosowała list otwarty do mediów, apelując do przedstawicieli prasy kolorowej o zaprzestanie naruszania jej prywatności oraz rozpowszechniania nieprawdziwych informacji o jej życiu osobistym.
2 października 1983 roku uczestniczyła w wypadku samochodowym na trasie między Helsingborgiem a Sztokholmem, jednak wyszła z tej sytuacji bez większych obrażeń.
W 1984 roku opuściła Lidingö, przeprowadzając się do willi na półwyspie Ekerö. Posiada również letni dom w Båstad. Jest honorową obywatelką Jönköpingu.
Jej majątek szacowany jest na około 200 milionów dolarów.
Agnetha uczęszczała na terapię, aby przepracować swoje lęki związane z lataniem, otwartą przestrzenią, tłumem oraz wysokością.
Dyskografia
Albumy studyjne
- Agnetha Fältskog (1968)
- Agnetha Fältskog Vol. 2 (1969)
- Som Jag Är (1970)
- När en vacker tanke blir en sang (1971)
- Fältskogs bästa (1973)
- Elva kvinnor i ett hus (1975)
- Tio år med Agnetha (1979)
- Nu tändas tusen juleljus (z Lindą Ulvaeus; 1980)
- Wrap Your Arms Around Me (1983)
- Teamtoppen 1 (1985)
- Eyes of a Woman (1985)
- Agnetha Collection (1986)
- Sjung denna sång (1986)
- Kom följ med i vår karusell (1987)
- I Stand Alone (1987)
- Geh’ Mit Gott (1994)
- My Love, My Life (1996)
- Svensktoppar (1998)
- That’s Me (1998)
- My Colouring Book (2004)
- A (2013)
Filmografia
- 1977: ABBA. Film jako ona sama
- 1983: Raskenstam jako Lisa Mattson
Odznaczenia
Kommendör av första klassen Królewskiego Orderu Wazów – 2024
Przypisy
Bibliografia
Marzena Tarka: ABBA. Fenomen i legenda. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal, 2013. ISBN 978-83-7642-236-7.
Claire Welch: ABBA. Anna Ratajczyk (tłum.). Wydawnictwo Olesiejuk, 2013. ISBN 978-83-7844-115-1.
Linki zewnętrzne
Oficjalna strona internetowa artystki (ang.)
Archiwum Agnethy Fältskog (artykuły, wywiady, galerie zdjęć, inne materiały) (ang.)