Agneta Pleijel (ur. 26 lutego 1940 w Sztokholmie) to szwedzka poetka, powieściopisarka, dramaturg oraz tłumaczka.
Życiorys
Urodziła się w rodzinie Szweda i Indonezyjki. Dzieciństwo spędzała w szwedzkim Lund oraz w Stanach Zjednoczonych (w New Jersey i Kalifornii). Studiowała w Szwecji filozofię, literaturoznawstwo i antropologię. Po ukończeniu studiów pracowała jako redaktor i krytyk literacki. Jej mężem jest szwedzki dziennikarz o polskich korzeniach, Maciej Zaremba Bielawski. Wspólnie tłumaczyli poezje Zbigniewa Herberta. W latach 1988–1990 pełniła funkcję prezesa szwedzkiego PEN Clubu. Obecnie mieszka w Sztokholmie.
Twórczość
Jest autorką zbiorów wierszy, takich jak Ögon ur en dröm (1981, Oczy ze snu) oraz Änglar, dvärgar (1984, Anioły, karły). Napisała również powieści, w tym Vindspejare (1987, Kto zważa na wiatr), Hundstjärnan (1989, Psia Gwiazda), Fungi (1993), En vinter i Stockholm (1997, Zima w Sztokholmie) oraz Lord Nevermore (2000), w której bohaterami są Bronisław Malinowski i Stanisław Ignacy Witkiewicz. Pleijel jest także autorką dramatów, takich jak Ordning härskar i Berlin (1970, Porządek panuje w Berlinie), Kollontaj (1979, Kołłontaj), Några sommarkvällar på jorden (1984, Kilka letnich wieczorów na ziemi) oraz Standard Selection (2000). Napisała także scenariusze filmowe, takie jak Berget på månens baksida (1981, film 1984, Góra po drugiej stronie Księżyca) i Undanflykten (1986, film 1991, Wymówka). Jej najnowsze prace tworzą cykl autobiograficzny, w skład którego wchodzą Spådomen: En flickas memoarer (2015, Wróżba. Wspomnienia dziewczynki), Doften av en man (2017, Zapach mężczyzny) oraz Sniglar och snö (2023, Ślimaki i śnieg).
Nagrody i wyróżnienia
Pleijel otrzymała wiele nagród, w tym nagrodę dziennika Svenska Dagbladet (1993), nagrodę Övralid za całokształt twórczości (1999), nagrodę Selmy Lagerlöf (2001), Nagrodę Szwedzkiego Radia za Powieść (2001), Nagrodę Aniary (2001), nagrodę poetycką Gustafa Frödinga (2005) oraz Nagrodę Nordycką Akademii Szwedzkiej (2018).
Recepcja polska
W Polsce ukazały się tłumaczenia powieści Kto zważa na wiatr (przeł. Halina Thylwe), Zima w Sztokholmie (2000, przeł. Grażyna Wąsowicz-Ludvigsson), Lord Nevermore (2003, przeł. Iwona Jędrzejewska), a także wybór wierszy Anioły ze snu (1995) w przekładzie i opracowaniu Leszka Engelkinga. Wydawnictwo Karakter opublikowało trzy części jej powieści wspomnieniowej: Wróżba. Wspomnienia dziewczynki (2016, przeł. Justyna Czechowska), Zapach mężczyzny (2017, przeł. Justyna Czechowska) oraz Ślimaki i śnieg (2024, przeł. Justyna Czechowska). W 2017 roku, z okazji polskiej premiery Zapachu mężczyzny, była gościem Międzynarodowego Festiwalu Literatury im. Josepha Conrada w Krakowie.