Agnes Wabnitz

Agnes Wabnitz (ur. 10 grudnia 1841 w Gliwicach, zm. 28 sierpnia 1894 w Berlinie) – była niemiecką szwaczką oraz działaczką ruchu robotniczego.

Życiorys

Była córką Karla i Karoline Wabnitz, miała dwóch braci oraz dwie siostry, z których jedna zmarła w dzieciństwie. Jej ojciec prowadził zajazd w Gliwicach, a rodzina cieszyła się dostatnim życiem, które jednak uległo pogorszeniu po śmierci Karla Wabnitza, gdy jej brat roztrwonił rodzinny majątek. Agnes prawdopodobnie ukończyła jedynie szkołę podstawową. Po śmierci ojca podjęła pracę jako krawcowa. Po 1860 roku wyjechała do Królestwa Polskiego, gdzie zatrudniła się jako guwernantka. W kolejnych rodzinach związanych z jej pracą solidaryzowała się z służbą domową i nie podporządkowywała się pracodawcom, co wielokrotnie kończyło się jej zwolnieniem. Prawdopodobnie na początku lat 70. przeniosła się do Berlina, gdzie mieszkał jej brat. Tam podjęła pracę jako szwaczka, a ze swojej pensji wspierała dwie córki brata, który zapałał w alkoholizm, oraz opiekowała się ciężko chorą matką.

W stolicy Niemiec zetknęła się z ruchem socjalistycznym. Dołączyła do Branżowego Związku Berlińskich Szwaczek. W 1885 roku wzięła udział w spotkaniu założycielskim Związku Robotnic (Verein zur Vertretung der Interessen der Arbeiterinnen), gdzie została wybrana do komitetu agitacyjnego. W swoich wystąpieniach walczyła o prawa robotników i kobiet, propagując również hasła wolnomyślicielskie i antyklerykalne, co przyniosło jej dużą popularność w Berlinie. W 1886 roku, w wyniku ustaw antysocjalistycznych, Związek Robotnic został rozwiązany, a jego członkinie ukarano grzywną. W następnym roku władze zdelegalizowały również związek szwaczek, a Agnes, jako jedna z dwóch współprzewodniczących, została ukarana grzywną w wysokości 15 marek. Od 1890 roku ponownie przystąpiła do związku krawców i uczestniczyła w jego pierwszej ogólnokrajowej konferencji.

W 1891 roku publicznie wystąpiła we Frankfurcie nad Menem, gdzie omawiała sytuację kobiet pracujących w przemyśle, nawołując je do organizowania się. Za próbę stworzenia stowarzyszenia została ukarana tygodniowym aresztem. W 1892 roku znów została ukarana, tym razem trzydniowym aresztem. W lipcu tego samego roku oskarżono ją o bluźnierstwo oraz obrazę majestatu. Oskarżenie o bluźnierstwo dotyczyło jej uwagi, że Kościół katolicki czci Najświętszą Maryję Pannę, która zaszła w ciążę bez ślubu, podczas gdy robotnice z nieślubnymi dziećmi są poniżane przez Kościół. Natomiast oskarżenie o obrazę majestatu opierało się na jej stwierdzeniu, że cesarz Niemiec zawdzięcza władzę nie Bogu, lecz kanclerzowi Ottonowi von Bismarckowi. Została skazana na 10 miesięcy więzienia, w trakcie którego podjęła strajk głodowy. Została zmuszona do żywienia w szpitalu Charité, a następnie przeniesiono ją do zakładu dla osób z problemami psychicznymi w Dalldorf/Wittenau, który opuściła w grudniu 1892 roku. Jej decyzja o strajku głodowym nie spotkała się z pozytywnym przyjęciem ze strony innych robotnic.

Osłabiona po strajku głodowym i przymusowym odżywianiu, Wabnitz spędziła pierwszą połowę 1893 roku w szpitalu w berlińskiej dzielnicy Friedrichshain. Następnie zaczęła ponownie występować publicznie, nie tylko w Berlinie, ale również w innych miastach Niemiec. Wstąpiła także do Towarzystwa Etycznego. W lipcu 1894 roku została wezwana do odbycia reszty wcześniej zasądzonej kary więzienia. 28 sierpnia tego samego roku miała zgłosić się do berlińskiego więzienia dla kobiet przy Barnimstrasse. Nie zgadzając się z wyrokiem, Agnes Wabnitz popełniła samobójstwo tego dnia na cmentarzu poległych w marcu 1848 roku podczas stłumionej rewolucji w Berlinie, zażywając truciznę. Na jej pogrzeb 1 września 1894 roku przybyło według różnych źródeł od 40 do 60 tysięcy ludzi, a ceremonia ta przerodziła się w manifestację ruchu robotniczego, będąc jednym z największych takich zgromadzeń w tamtych czasach. Na jej grobie złożono 630 wieńców, co przewyższyło liczbę wieńców złożonych kilka lat wcześniej na grobie Wilhelma I.