Agnes Smedley
Agnes Smedley (ur. 1894 w Missouri, zm. 1950 w Londynie) była amerykańską pisarką oraz działaczką polityczną.
Od 1918 roku aktywnie uczestniczyła w hinduskim ruchu wyzwoleńczym, który był finansowany przez niemiecki rząd i skierowany przeciwko Brytyjczykom. Z tego powodu została na krótko aresztowana. W latach dwudziestych XX wieku rozpoczęła swoją twórczość pisarską, jednocześnie angażując się w działalność komunistyczną. W 1921 roku brała udział w spotkaniu rewolucjonistów indyjskich w Moskwie, a w 1928 roku udała się do Chin przez Moskwę. Przyjmowała męski styl ubierania się, a w Chinach nosiła mundur chińskiej Armii Czerwonej. Z Szanghaju przesyłała korespondencję do „Frankfurter Zeitung” w Niemczech oraz „Manchester Guardian”, pisała książki i artykuły dotyczące Chin.
Poznała i związała się z Richardem Sorgem, co umożliwiło mu werbunek jej znajomego, Hotsumi Ozaki. Utrzymywała również kontakty z „Sonią” (Urszulą Kuczyński) oraz Rogerem Hollisem. Po wyjeździe Sorgego do Japonii w 1933 roku, przebywała na kuracji w ZSRR, a następnie odbyła podróż po Europie, wracając do Chin w 1935 roku. Bliskie kontakty łączyły ją m.in. z brytyjskim ambasadorem sir Archibaldem Clark-Kerrym oraz późniejszym dowódcą amerykańskich sił wojskowych, gen. Joe Stilwellem.
W 1941 roku powróciła do Stanów Zjednoczonych, gdzie zaczęła działać na rzecz promowania pozytywnego wizerunku komunistycznych Chin. W tym czasie napisała książkę Battle Hymn of China (1943), w której idealizowała Komunistyczną Partię Chin, porównując zwalczający ją Kuomintang do NSDAP.
W 1947 roku gen. Charles Willoughby, szef sekcji wywiadu w sztabie gen. Douglasa MacArthura, dowódcy amerykańskich wojsk okupacyjnych w Japonii, sporządził raport, który dwa lata później ujawniono, przedstawiający Smedley jako agenta radzieckiego. Jej list do prezydenta Trumana doprowadził do komunikatu Departamentu Wojsk Lądowych, który stwierdził brak dowodów na jej rzekomą działalność szpiegowską, opierając się jedynie na informacjach japońskiej policji. W 1952 roku Willoughby opublikował książkę Shanghai Conspiracy, w której opisał działania Smedley jako typowej agentki wpływu.
W 1950 roku wyjechała do Londynu, gdzie niespodziewanie zmarła. Cały swój majątek zapisała jednemu z czołowych dowódców chińskich, Zhu De, którego biografię pisała. Zgodnie z jej ostatnią wolą, jej ciało zostało spalone, a prochy złożono „w miejscu wyznaczonym przez Zhu De lub jego spadkobierców”. Pochowano je z honorami w Pekinie, w obecności 800 osób, w tym wielu chińskich przywódców.
Bibliografia
Norman Polmar, Thomas B. Allen: Księga szpiegów. Encyklopedia. Warszawa: Wydawnictwo MAGNUM sp. z o.o., 2000. ISBN 83-85852-27-1.