AGM-88 HARM

AGM-88 HARM (High-speed Anti-Radiation Missile) to amerykański naddźwiękowy pocisk rakietowy klasy powietrze-ziemia, który należy do broni precyzyjnego rażenia. Jego głównym celem jest niszczenie urządzeń radarowych przeciwnika, ze szczególnym uwzględnieniem systemów obrony przeciwlotniczej, poprzez namierzanie źródła emitowanych przez nie sygnałów.

Pocisk został opracowany przez firmę Texas Instruments jako rozwinięcie wcześniejszych przeciwradarowych pocisków rakietowych, takich jak AGM-45 Shrike i AGM-78 Standard ARM. Aktualnie jego produkcją zajmuje się korporacja Raytheon.

AGM-88 HARM ma zdolność atakowania wybranego celu, niezależnie od liczby innych źródeł promieniowania radarowego. Proces naprowadzania po wystrzeleniu odbywa się całkowicie automatycznie dzięki wbudowanej antenie odbiorczej umieszczonej w części dziobowej pocisku. Napęd pocisku stanowi silnik rakietowy Thiokol, oparty na stałym materiale pędnym niskodymnym, który pozwala mu osiągnąć prędkość naddźwiękową. Głównymi platformami noszącymi pociski HARM są samoloty marynarki wojennej oraz piechoty morskiej USA, takie jak EA-6B Prowler i F/A-18 Hornet. Po wycofaniu ze służby samolotów F-4G Phantom II, USAF dysponuje jedynie jednym typem maszyny zdolnej do przenoszenia pocisków HARM, a jest to F-16C Fighting Falcon.

Pocisk w wersji AGM-88B HARM wyposażony jest w zmodernizowaną elektronikę oraz oprogramowanie, a także programowalną pamięć elektroniczną. System HARM składa się z wyrzutni LAU-118(V)1/A oraz specjalistycznych urządzeń elektronicznych umieszczonych na pokładzie samolotu. Jego zadaniem jest wykrycie i namierzenie wybranego celu, a następnie, po przesłaniu danych do pamięci pocisku HARM, wystrzelenie go w jego kierunku. Wysoka czułość głowicy naprowadzającej pozwala na atakowanie celów także z boku i z tyłu, a nie tylko z przodu, gdzie radar emituje najsilniejsze promieniowanie.

Pociski HARM mogą działać w trzech trybach:

Pre-briefed – w tym trybie pocisk jest zaprogramowany na atak w określonym obszarze, a następnie wystrzeliwany z dużej odległości. W miarę zbliżania się do celu, wykorzystuje swoje sensory do przeszukiwania przestrzeni w poszukiwaniu sygnałów radaru wroga, a po ich wykryciu naprowadza się na źródło sygnału, niszcząc je. Właściwe wykorzystanie tego trybu może być bardzo skuteczne, zwłaszcza przy użyciu dużej ilości pocisków. Nawet jeśli nie zniszczą one żadnego radaru, zmuszają przeciwnika do ich wyłączenia, co przez pewien czas zapewnia swobodę działania dla własnych samolotów. W nomenklaturze NATO, zastosowanie pocisków przeciwradarowych w tym trybie określane jest jako SEAD – Suppression of Enemy Air Defenses (zduszanie obrony przeciwlotniczej przeciwnika).
Self-protect – w tym trybie pokładowy system ostrzegawczy wykrywa opromieniowanie samolotu przez radar i identyfikuje je, automatycznie przesyłając dane o radarze do pocisku. Po wystrzeleniu pocisk naprowadza się na źródło wykrytego sygnału lub na konkretne miejsce, w którym znajdowało się źródło sygnału, gdy radar przestał emitować.
Target of opportunity – tryb zbliżony do self-protect, ale oparty na sensorach pocisku HARM. Po wykryciu opromieniowania, pocisk alarmuje pilota i sugeruje mu wystrzelenie. Ten tryb jest szczególnie przydatny w samolotach, które nie są wyposażone w pokładowy system ostrzegawczy przed opromieniowaniem.

AGM-88E AARGM

W celu poprawy efektywności i niezawodności pocisku, rozpoczęto prace nad nową wersją oznaczoną jako AGM-88E AARGM (Advanced Anti-Radiation Guided Missile). Projekt ten ma na celu stworzenie pocisku, który może naprowadzać się w dwóch trybach: pasywnym i aktywnym. Tryb pasywny, podobnie jak w poprzedniej wersji, polega na namierzaniu źródła promieniowania elektromagnetycznego emitowanego przez urządzenia radarowe, natomiast tryb aktywny wykorzystuje wbudowany radar na falach milimetrowych do namierzenia celu w sytuacji, gdy urządzenie radarowe jest wyłączone lub przeciwnik stosuje środki przeciwdziałania.

21 stycznia 2009 roku, ATK Alliant Techsystems otrzymała kontrakt na rozpoczęcie wstępnej produkcji AGM-88E AARGM. W 2021 roku do produkcji trafił najnowszy pocisk, AGM-88G AARGM-ER, który został zakupiony m.in. przez Polskę.

Użycie bojowe

Pociski AGM-88 HARM weszły do uzbrojenia amerykańskich sił zbrojnych w marcu 1983 roku. Ich pierwsze użycie bojowe miało miejsce podczas amerykańskiej operacji przeciwko Libii w 1986 roku, kiedy to zniszczono cele w rejonie zatoki Wielka Syrta. W trakcie wojny w Zatoce Perskiej w 1991 roku, pociski HARM były intensywnie używane przeciwko irackim stacjom radarowym oraz systemom obrony przeciwlotniczej.

Od sierpnia 2022 roku pociski HARM, przekazywane przez USA i integrowane z ukraińskimi myśliwcami MiG-29, były stosowane przeciwko rosyjskim radarom podczas inwazji Rosji na Ukrainę. Z uwagi na brak przystosowania samolotów po-radzieckich do przenoszenia pocisków HARM, mogły być one wykorzystywane jedynie w trybie pre-briefed.