AGM-114 Hellfire

AGM-114 Hellfire

AGM-114 Hellfire (ang. Helicopter launched fire-and-forget – śmigłowcowy pocisk typu wystrzel i zapomnij; hellfire oznacza również ogień piekielny) to amerykański pocisk rakietowy klasy powietrze-ziemia (AGM – Air-to-Ground Missile) stworzony do eliminacji celów opancerzonych oraz innych jednostkowych celów. Może być wystrzeliwany z ukrytych stanowisk, co pozwala unikać ostrzału przeciwnika, nawet bez bezpośredniej widoczności celu. Pocisk jest głównie naprowadzany za pomocą wiązki laserowej, istnieje jednak możliwość wykorzystania różnych modułów naprowadzających. Głównym przeznaczeniem AGM-114 jest atak na silnie opancerzone cele, takie jak czołgi, z wyrzutni zamontowanych na śmigłowcach, ale także z samolotów (C-130 Hercules), bezzałogowych aparatów latających oraz pojazdów naziemnych (HMMWV). AGM-114 charakteryzuje się najdłuższym zasięgiem rażenia spośród wszystkich pocisków tego typu używanych przez armię amerykańską.

Wersja Hellfire II to unowocześniona wersja pocisku, która została wyposażona w laserowy system naprowadzający.

Mimo że skrót Hellfire sugeruje, iż pocisk jest typu wystrzel i zapomnij, nie ma on jednak pełnych właściwości broni tego rodzaju. Wszystkie wersje naprowadzane wiązką laserową wymagają ciągłego podświetlania celu od momentu wystrzelenia do trafienia. Dopiero pocisk w wersji AGM-114L, z nowoczesnym systemem naprowadzania Longbow Hellfire Modular Missile System wspieranym radarem (działającym na milimetrowych długościach fal) oraz naprowadzaniem bezwładnościowym, jest rzeczywiście pociskiem typu wystrzel i zapomnij, który nie wymaga stałego podświetlania celu przez operatora.

Pociski AGM-114 Hellfire, AGM-65 Maverick oraz wystrzeliwane z platform powietrznych BGM-71 TOW miały być zastąpione nowym, uniwersalnym pociskiem rakietowym typu JCM (Joint Common Missile) około roku 2011. Nowe pociski mają posiadać moduł naprowadzający działający w trzech trybach oraz uniwersalną głowicę bojową, łączącą cechy wielu aktualnie używanych wersji pocisków Hellfire.

Koszt pocisku w wersji B/C wynosił około 25 tysięcy dolarów, a obecnie używanych modeli AGM-114K Hellfire II sięga nawet 65 tysięcy dolarów.

Użycie bojowe AGM-114 Hellfire

Pociski Hellfire zostały po raz pierwszy użyte bojowo przez armię amerykańską w trakcie operacji Just Cause w Panamie w 1990 roku. Rok później, podczas operacji Pustynna Burza, 17 stycznia 1991 roku, osiem śmigłowców typu AH-64 Apache uzbrojonych w pociski AGM-114 oraz Hydra 70 zaatakowało dwie irackie stacje radarowe wczesnego ostrzegania. Na początku 2002 roku pociski Hellfire po raz pierwszy trafiły w uzbrojenie bezzałogowego aparatu latającego MQ-1 Predator i zostały użyte w działaniach bojowych.

14 stycznia 2006 roku CIA przeprowadziła atak z użyciem 10 pocisków Hellfire, zamontowanych na bezzałogowych MQ-1 Predator, na prawdopodobne miejsce pobytu Ajmana al-Zawahiriego, drugiego po Usamie ibn Ladinie lidera organizacji Al-Ka’ida. Atak miał miejsce w pakistańskiej wiosce Damadola, gdzie jednak nie było al-Zawahiriego, a ofiarami nalotu padło 18 mieszkańców.

Platformy i systemy bojowe pocisków AGM-114

• AH-1W Cobra
• AH-64/WAH-64 Apache
• Eurocopter Tiger ARH
• MH-60R Seahawk
• OH-58D Kiowa Warrior
• MQ-1B Predator
• UH-60 Black Hawk
• Łódź rakietowa P 6297 Hellfire Missile Boat
• Przenośne naziemne systemy rakietowe

Prowadzono również próby z wystrzeliwaniem pocisków Hellfire z pojazdów HMMWV (Humvee) oraz Improved TOW Vehicle (ITV). Testy strzelania przeprowadzano także z samolotów C-130 Hercules. Szwecja i Norwegia wykorzystują pociski AGM-114 Hellfire do obrony wybrzeża.

Odmiany pocisków AGM-114

• AGM-114A Hellfire – podstawowa wersja pocisku przeznaczona do zwalczania czołgów i innych pojazdów opancerzonych. Zasięg wynosi 8000 m, naprowadzanie odbywa się za pomocą wiązki laserowej. Głowica kumulacyjna przeciwpancerna typu HEAT ma masę 8 kg. Całkowita masa pocisku to 45 kg, a długość wynosi 163 cm.
• AGM-114B/C Hellfire – unowocześniona wersja podstawowa, wyposażona w silnik M120E1, generujący mniejszą ilość dymu oraz elektroniczne urządzenie zabezpieczające głowicę pocisku (SAD – Safing/Arming Device). Wymiary i masa są identyczne jak w wersji podstawowej.
• AGM-114D/E Hellfire – planowana wersja usprawniona z cyfrowym autopilotem, która nigdy nie została zrealizowana.
• AGM-114F Hellfire – przejściowa wersja o zasięgu 7000 metrów, naprowadzana wiązką laserową, z głowicą kumulacyjną typu HEAT tandemową o masie 9 kg. Całkowita masa pocisku wynosi 48,5 kg, a długość 180 cm.
• AGM-114G Hellfire – planowana ulepszona wersja AGM-114F z urządzeniem zabezpieczającym SAD, która nigdy nie została stworzona.
• AGM-114H Hellfire – kolejna planowana wersja usprawniona pocisku AGM-114F z cyfrowym autopilotem, która również nie została wyprodukowana.
• AGM-114K Hellfire II – nowa wersja pocisku z cyfrowym autopilotem i półaktywną głowicą naprowadzającą, zdolną do zapamiętania pozycji celu po utracie wiązki laserowej. Zasięg wynosi 9000 m. Głowica kumulacyjna typu HEAT tandemowa ma masę 9 kg, a całkowita masa pocisku to 45 kg, długość 163 cm.
• AGM-114M Hellfire II – wersja z głowicą odłamkowo-burzącą, przeznaczona do eliminacji okrętów, jaskiń, celów w terenach zurbanizowanych oraz instalacji obrony przeciwlotniczej. Całkowita masa pocisku wynosi 48 kg.
• AGM-114N Hellfire II – pocisk z głowicą termobaryczną, przeznaczony do niszczenia budynków, schronów, jaskiń oraz siły żywej przeciwnika.
• AGM-114L Longbow Hellfire – w pełni dostosowana do specyfikacji wystrzel i zapomnij wersja, dedykowana do zwalczania czołgów i pojazdów opancerzonych. Wyposażona w głowicę naprowadzania wstępnego oraz system radarowy o dużej odporności na zakłócenia. Zasięg wynosi 9000 metrów, a głowica kumulacyjna typu HEAT tandemowa ma masę 9 kg. Całkowita masa pocisku to 49 kg, długość 176 cm.

Silnik rakietowy

Producentem silnika dla pocisków Hellfire jest firma Alliant Techsystems. Oznaczenie silnika w wersjach używanych przez siły lądowe USA to M120E3, a przez marynarkę to M120E4. Silnik korzysta z specjalnego paliwa, którego mieszanka materiału pędnego XLDB zapewnia minimalną emisję dymu. Silnik działa w temperaturach od -43 °C do 63 °C i ma trwałość przekraczającą 20 lat. Jego masa wynosi 14,2 kg, długość to 59,3 cm, a średnica 18 cm.

Bibliografia

• Norman Friedman — World Naval Weapons Systems, 1997/98, Naval Institute Press 1997
• Christopher Chant — World Encyclopaedia of Modern Air Weapons, Patrick Stephens Ltd. 1988
• Hajime Ozu — Missile 2000 – Reference Guide to World Missile Systems, Shinkigensha 2000
• Robert Wall — Cobras in Urban Combat, artykuł w Aviation Week & Space Technology, 14 kwietnia 2003