Agłona – wieś na Łotwie
Agłona (łot. Aglona, łatg. Aglyuna) to miejscowość w Łotwie, usytuowana w regionie Łatgalia, w novadsie Preiļi, oddalona o 40 km na północny wschód od Dynieburga. Jest znana jako ośrodek maryjny, w którym znajduje się bazylika, otoczona jeziorami Cirišs (Ciriszu) oraz Egles. Nazwa wsi pochodzi od jodłowego lasu, gdyż w języku łatgalskim „aglojs”, „aglenia” oraz „agalne” oznaczają „las jodłowy”.
W latach 2009–2021 Agłona była siedzibą novadsu.
Od 1860 roku znajduje się tutaj stacja kolejowa Agłona, zlokalizowana na trasie dawnej Kolei Warszawsko-Petersburskiej.
W lipcu 1941 roku, w okresie okupacji hitlerowskiej, Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców, w którym przebywało około 100 osób. W sierpniu tego samego roku łotewscy policjanci dokonali masowego mordu na Żydach w pobliżu jeziora.
Klasztor i Bazylika
W 1694 roku Ewa Justyna z Sielickich Szostowicka założyła klasztor dla dominikanów. Miejsce na klasztor i kościół wybrano w jodłowym lesie, na wzgórzu pomiędzy jeziorami Ciriszu i Egles.
Pierwszy drewniany kościół dominikanie zbudowali w 1700 roku, a 10 września 1751 roku został on konsekrowany przez bp. Józefa Dominika Puzynę, który nadał mu tytuł Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. W kościele przechowywano również obraz Matki Bożej namalowany na lipowej desce. Kult Matki Bożej z Agłony był znany w całych Inflantach polskich, a Agłońska Bogarodzica nazywana była Królową Północy, ponieważ było to najbardziej na północ wysunięte sanktuarium maryjne. W 1766 roku drewniany kościół spalił się, ale udało się uratować tylko obraz Matki Bożej. Budowa nowej świątyni została zakończona w 1780 roku. W czasach carskiej Rosji wprowadzono zakaz przyjmowania nowych kandydatów do klasztoru, a ostatni dominikanin zmarł w 1891 roku.
Na przełomie wieków, w dawnym klasztorze, władze carskie utworzyły więzienie dla księży. Wśród osadzonych byli Zygmunt Łoziński, Jakub Szkiłłądź oraz Fryderyk Jozafat Żyskar.
Później kościół oraz klasztor przejęli księża diecezjalni. W 1980 roku świętowano 200-lecie kościoła, a papież Jan Paweł II nadał mu status bazyliki. 15 sierpnia 1986 roku odbyła się uroczystość z okazji 800-lecia chrztu Łotwy, w której uczestniczył kardynał Julian Vaivods.
Z okazji wizyty papieża Jana Pawła II w 1993 roku, bazylika została odnowiona, a przed budynkiem przygotowano ogromny plac na przyjęcie papieża, które miało miejsce 8 września. Wówczas przybyło około 300 000 pielgrzymów.
Od 1995 roku w zabudowaniach klasztornych mieści się gimnazjum katolickie. W pobliżu bazyliki znajduje się źródełko, które według tradycji ma uzdrawiającą wodę.
W 2000 roku liczba mieszkańców Agłony wynosiła 2655 osób, w tym 396 Rosjan i 93 Polaków.
Przypisy
Bibliografia
Agłona, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 24.
Suplement, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 12.
Ks. Andris Ševels MIC, „Agłona – sanktuarium na ziemi Maryi”, w Rycerz Niepokalanej, Grudzień 2010, nr 12 (655).