Aglomeracja lubelska
Aglomeracja lubelska to monocentryczna aglomeracja zlokalizowana w wschodniej Polsce, w województwie lubelskim. Składa się z centralnego miasta Lublin oraz otaczających je zurbanizowanych gmin. Liczba ludności zamieszkującej ten obszar, w zależności od wybranej koncepcji i kryteriów delimitacji, szacowana jest na od ponad 400 do 600 tys. osób.
Koncepcje aglomeracji lubelskiej
PZP województwa z 2002
Zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego województwa lubelskiego z 2002 roku, którego horyzont czasowy wyznaczał rok 2030, centrum aglomeracji ma stanowić Lubelski Zespół Miejski, obejmujący Lublin i Świdnik, z łączną liczbą ludności przekraczającą 500 tys. osób. Ośrodkami węzłowymi zostały wskazane miejscowości, które w 2002 roku miały status miasta: Bełżyce, Bychawa, Lubartów, Łęczna, Nałęczów i Piaski, oraz te, które takiego statusu nie miały, jak Garbów, Kurów i Markuszów (łącznie z populacją przekraczającą 90 tys. mieszkańców).
Według PZP z 2002 roku, aglomeracja obejmuje także 29 gmin: Bełżyce, Borzechów, Bychawa, Fajsławice, Garbów, Głusk, Jastków, Jabłonna, Kamionka, Kurów, Konopnica, Lubartów, Ludwin, Łęczna, Mełgiew, Milejów, Markuszów, Nałęczów, Niedrzwica Duża, Niedźwiada, Niemce, Ostrówek, Puchaczów, Piaski, Serniki, Spiczyn, Strzyżewice, Wólka oraz Wojciechów. W 2030 roku obszar ten ma być zamieszkiwany przez ponad 200 tys. osób, a przewidywana liczba ludności aglomeracji lubelskiej ma wynosić ponad 700 tys. osób.
Głównym celem rozwoju aglomeracji lubelskiej według PZP z 2002 roku jest awans Lublina do rangi ośrodka o znaczeniu europejskim, który łączy Polskę z Ukrainą i Białorusią. Autorzy PZP opowiedzieli się za stworzeniem studium przestrzennego aglomeracji, w którym uwzględniono m.in. rozwój gospodarczy i ochronę przyrody, oraz zaproponowano utworzenie „zielonego kołnierza” wokół aglomeracji.
Koncepcja Swianiewicza i Klimskiej z 2005
W 2005 roku Paweł Swianiewicz oraz Urszula Klimska zdefiniowali obszar aglomeracji, w której centralnym miastem jest Lublin, obejmujący także 18 przyległych gmin. W 2002 roku zamieszkiwało go 564 tys. osób. Przy wyznaczaniu granic aglomeracji uwzględniono saldo migracji w latach 1998–2002, gęstość zaludnienia oraz współczynnik zatrudnienia związany z dojazdami.
Koncepcja Paryska z 2008
W 2008 roku Jerzy Jan Parysek zaprezentował koncepcję, według której aglomerację lubelską tworzą: Lublin, Świdnik, Łęczna i Wólka. Zauważył, że aglomeracja znajduje się we wstępnej fazie rozwoju, a jej populacja wynosi 0,5 mln osób.
Inne koncepcje
Inne propozycje dotyczące aglomeracji lubelskiej oraz jej obszaru funkcjonalnego to:
- Program ESPON wskazuje, że obszar funkcjonalny Lublina (FUA, ang. Functional Urban Area) w 2002 roku zamieszkiwało 451 tys. osób,
- Z danych Eurostatu z 2001 roku wynika, że w obszarze LUZ (Larger Urban Zone) Lublina mieszkało 651 518 osób na powierzchni 2883,32 km², co potwierdza także T. Markowski,
- W 2004 roku Eurostat odnotował 652 642 mieszkańców LUZ Lublina na tym samym obszarze.
Lubelski Obszar Metropolitalny
7 czerwca 2008 roku, prezydent Lublina oraz przedstawiciele władz lokalnych z obszaru czterech powiatów: lubelskiego, lubartowskiego, łęczyńskiego i świdnickiego, podpisali umowę regulującą zasady wspólnego aplikowania i realizacji projektu „Lubelski Obszar Metropolitalny – Przyjazny Inwestorom”. Głównym celem projektu jest zbudowanie partnerstwa między Lublinem a sąsiednimi samorządami w celu promowania obszaru jako atrakcyjnego miejsca dla inwestycji. Obszar objęty umową partnerską określono jako „Lubelski Obszar Metropolitalny”.
W centrum aglomeracji znajdują się Lublin i Świdnik, a w promieniu około 30 km od rdzenia leży 24 gminy, w tym 6 miast satelickich (Bełżyce, Bychawa, Lubartów, Łęczna, Nałęczów, Piaski). Na tym terenie zachodzą procesy aglomeracyjne, a według danych z 2014 roku, Lublin oraz cztery okoliczne powiaty zamieszkiwało 712 tys. osób.
W „Studium urbanizacji Lubelskiego Obszaru Metropolitalnego” z 2009 roku, poza LOM, zbadano również gminy: Fajsławice (powiat krasnostawski), Kurów, Markuszów oraz Nałęczów (powiat puławski). Autorzy opracowania przedstawili trzy warianty delimitacji LOM, przychylając się do ostatniego z nich. W jego skład miałyby wejść 22 gminy: Lublin i Świdnik (jako rdzeń LOM), z powiatu lubartowskiego tylko miasto oraz gmina wiejska Lubartów, z powiatu łęczyńskiego gminy: Łęczna, Milejów, Puchaczów i Spiczyn, z powiatu świdnickiego gminy: Piaski i Mełgiew, cały powiat lubelski z wyjątkiem gmin: Borzechów, Krzczonów, Wysokie i Zakrzew, a także gmina Nałęczów. Liczba ludności w tak delimitowanej aglomeracji wynosiła około 516 tys. osób.
Porozumienie LOM nie przyniosło oczekiwanych rezultatów w zakresie intensywnej współpracy między gminami, a wcześniejsze doświadczenia we współpracy samorządów były niewystarczające. Częściowo brak wspólnych działań zrekompensowały Zintegrowane Inwestycje Terytorialne, które objęły 1/3 gmin LOM.
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
DagmaraD. Kociuba DagmaraD., Lublin – „moje miejsce na Ziemi” czy „metropolia przyszłości”?, [w:] Lublin 2030 – europejska metropolia? PiotrP. Maleszyk, MariuszM. Sagan (red.), Urząd Miasta Lublin, 2018, ISBN 978-83-949126-3-5.
