Aglomeracja kielecka

Aglomeracja kielecka to region zlokalizowany w centralnej części województwa świętokrzyskiego, z Kielcami jako miastem centralnym. Do pozostałych miast wchodzących w skład aglomeracji należą Chęciny, Daleszyce, Morawica, Piekoszów oraz Nowa Słupia.

Zgodnie z danymi projektu ESPON, w 2002 roku obszar funkcjonalny Kielc (FUA, ang. Functional Urban Area) zamieszkiwało 319 tysięcy osób.

W 2005 roku, Paweł Swianiewicz oraz Urszula Klimska określili granice aglomeracji kieleckiej, obejmującej Kielce oraz 12 gmin z powiatu kieleckiego. W 2002 roku ten obszar zamieszkiwało 348 tysięcy ludzi. Podczas wyznaczania aglomeracji uwzględniono delimitację obszarów przyległych, analizując saldo migracji z lat 1998–2002, gęstość zaludnienia (z 2002 roku) oraz współczynnik zatrudnienia związany z natężeniem dojazdów.

Aglomeracja staropolska

W 2002 roku Świętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego zaprezentowało koncepcję policentrycznej aglomeracji staropolskiej, wskazując na skupienie dużych miast w północnej części województwa świętokrzyskiego, które łączy się z miejskim obszarem funkcjonalnym Kielc. Obszar ten rozciągałby się wzdłuż linii Końskie — Ożarów oraz Kielce — Skarżysko-Kamienna. Część tej aglomeracji tworzyłoby pasmo od Końskich do Ożarowa, przez Stąporków, Skarżysko-Kamienną, Wąchock, Starachowice, Kunów, Ostrowiec Świętokrzyski i Ćmielów. Ten układ poprzez Suchedniów oraz zurbanizowane wsie, takie jak Ostojów, Łączna, Kajetanów i Wiśniówka, miałby połączyć się z Kielcami oraz obszarem ośrodka wojewódzkiego, tworząc na terenie województwa świętokrzyskiego aglomerację w kształcie litery „T”.

Idea aglomeracji staropolskiej ma swoje korzenie w latach 60. XX wieku, kiedy to powstało opracowanie dotyczące aglomeracji świętokrzyskiej (Zagłębie Staropolskie), która przyjęła kształt krzyża i obejmowała obszar od Radomia do Kielc. W latach 70., po podziale województwa kieleckiego, rozważano jedynie koncepcję aglomeracji staropolskiej, która w ówczesnym Planie Krajowym obejmowała teren o powierzchni 1076 km² (12% całego województwa kieleckiego). W 1975 roku w strefie węzłowej, gdzie mieszkało 450 tysięcy osób, w miastach zamieszkiwało 329 tysięcy ludzi.

Kielecki Obszar Metropolitalny

26 sierpnia 2005 roku prezydent Kielc oraz przedstawiciele 10 sąsiednich gmin podpisali „Deklarację współpracy na rzecz Kieleckiego Obszaru Metropolitalnego”. W grudniu 2007 roku do dokumentu dołączył wójt gminy Kije, a 24 maja 2011 roku wójt gminy Mniów oraz burmistrz gminy Chmielnik. Na początku marca 2012 roku do Kieleckiego Obszaru Metropolitalnego przyjęto gminę Pierzchnica.

Sygnatariusze deklaracji to Kielce oraz gminy: Chęciny, Chmielnik, Daleszyce, Górno, Kije, Masłów, Miedziana Góra, Mniów, Morawica, Piekoszów, Nowiny, Strawczyn, Zagnańsk.

Podpisane porozumienie uznaje potrzebę współpracy w celu rozwoju obszaru, szczególnie w zakresie wspólnych projektów infrastrukturalnych oraz konieczność uwzględnienia tych przedsięwzięć w strategiach gminnych.

Jak wynika z publikacji Głównego Urzędu Statystycznego dotyczącej Kieleckiego Obszaru Metropolitalnego, w 2009 roku powierzchnia tego obszaru wynosiła 1299 km², a zamieszkiwało ją 332 756 osób. W roku akademickim 2008/2009 na terenie KOM studiowało ponad 50 tysięcy studentów.

Zgodnie z danymi programu ESPON, Kielce są klasyfikowane jako duże miasto o znaczeniu krajowym lub międzynarodowym (ang. Transnational/National Functional Urban Area), jednak nie znalazły się na liście obszarów metropolitalnych o znaczeniu ogólnoeuropejskim MEGA (ang. Metropolitan European Growth Areas).

W „Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030” z 2011 roku Kielce przedstawiono jako ośrodek wojewódzki o znaczeniu krajowym, w którym następuje systematyczna koncentracja funkcji metropolitalnych, jednak nie są one wymienione jako ośrodek metropolitalny.

W 2009 roku miasto Kielce otrzymało 85% dofinansowania na projekt „Rozwój systemu komunikacji publicznej w Kieleckim Obszarze Metropolitalnym” w wysokości 303,3 miliona złotych, co stanowiło kluczowy projekt dla Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej. Projekt, realizowany w latach 2007–2013, obejmował m.in. budowę 4 pętli (w tym 2 z dworcami), 14 zatok autobusowych oraz zakup 40 autobusów dla Kielc.