Aglomeracja bielska
Aglomeracja bielska to monocentryczna aglomeracja położona w południowej Polsce, z głównym ośrodkiem w mieście Bielsko-Biała.
Według koncepcji Roberta Krzysztofika, aglomerację bielską tworzy Bielsko-Biała oraz przylegający do niej powiat bielski. Gmina miejsko-wiejska Czechowice-Dziedzice znajduje się w strefie wewnętrznej aglomeracji, natomiast pozostałe gminy powiatu (Bestwina, Buczkowice, Jasienica, Jaworze, Kozy, Porąbka, Szczyrk, Wilamowice, Wilkowice) są częścią strefy zewnętrznej. Całkowity obszar wynosi 583 km², a liczba ludności to około 335 tysięcy osób.
Zgodnie z alternatywną delimitacją, przeprowadzoną w 2012 roku przez Regionalne Centrum Analiz Strategicznych działające przy Urzędzie Marszałkowskim Województwa Śląskiego, aglomeracja składa się z Bielska-Białej oraz gminy miejsko-wiejskiej Czechowice-Dziedzice, co łącznie daje 214 tysięcy mieszkańców. Do obszaru funkcjonalnego aglomeracji wlicza się również gminy Bestwina, Buczkowice, Jasienica, Jaworze, Kozy, Łodygowice, Wilamowice oraz Wilkowice, które liczą razem 114 tysięcy mieszkańców.
Pokrewnym terminem jest aglomeracja beskidzka, która zaczęła być używana od momentu utworzenia w dniu 28 października 2019 Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Subregionu Południowego Województwa Śląskiego „Aglomeracja Beskidzka”, mającego siedzibę w Bielsku-Białej. W skład stowarzyszenia weszło 41 jednostek terytorialnych: miasto Bielsko-Biała, powiat bielski, powiat cieszyński, powiat żywiecki oraz wszystkie gminy z tych powiatów.