Aglomeracja

Aglomeracja miejska

Aglomeracja miejska (z łac. agglomeratio „nagromadzenie”) to jednostka morfologiczna, która tworzy spójny zespół wzajemnie powiązanych jednostek osadniczych. Powstaje ona w wyniku koncentracji zabudowy i zagospodarowania.

W skład aglomeracji mogą wchodzić także obszary zurbanizowane, które należą do jednostek administracyjnych sąsiadujących z granicami administracyjnymi ośrodka miejskiego.

Obszar ten cechuje się intensywną zabudową oraz dużym zagęszczeniem ludności, która przebywa na danym terenie zarówno okresowo (np. w ciągu dnia), jak i stale. Aglomeracje charakteryzują się znacznym przepływem osób oraz towarów, a także dużą wymianą usług.

Typologia aglomeracji miejskich

Podział aglomeracji według charakteru centrum:

Aglomeracja monocentryczna (aglomeracja właściwa = sensu stricto) – z jednym dominującym ośrodkiem miejskim;
Aglomeracja policentryczna (konurbacja sensu largo) – z dwoma lub więcej ośrodkami miejskimi o zbliżonym potencjale;
Aglomeracja bicentryczna – z dwoma ośrodkami miejskimi o zbliżonym potencjale;
Konurbacja (konurbacja sensu stricto) – z trzema lub więcej ośrodkami miejskimi o zbliżonym potencjale;
Metropolia – spójny funkcjonalnie układ wielu jednostek osadniczych oraz terenów o wysokim stopniu zurbanizowania, którego główną cechą jest występowanie funkcji metropolitalnych oraz powiązań funkcjonalnych i ekonomicznych;
Megalopolis – rozległy, policentryczny zespół połączonych aglomeracji miejskich, brak dominującego ośrodka.

Aglomeracja a obszar metropolitalny

Pojęcie aglomeracji jest powiązane z (lecz nie tożsame z) pojęciem obszaru metropolitalnego. Aglomeracja odnosi się jedynie do spójnego terytorialnie obszaru miejskiego oraz przyległego obszaru podmiejskiego (powiązanie obszarów zurbanizowanych). Natomiast obszar metropolitalny obejmuje także społeczne i ekonomiczne powiązania z aglomeracją, w tym obszary wiejskie oraz miasta satelickie (integracja funkcjonalna).

Mimo tego rozróżnienia, w polskiej geografii obszary metropolitalne tradycyjnie określano terminem „aglomeracja”. Już w latach 70. XX wieku występowały dyskusje oraz kontrowersje dotyczące utożsamiania tych dwóch pojęć w polskim środowisku naukowym.