Agiński Okręg Buriacki

Agiński Okręg Buriacki (ros. Агинский Бурятский округ) to jednostka administracyjna wchodząca w skład Kraju Zabajkalskiego w Federacji Rosyjskiej.

Okręg ten został utworzony 1 stycznia 2008 roku w wyniku przekształcenia Agińsko-Buriackiego Okręgu Autonomicznego oraz włączenia go do nowo powstałego Kraju Zabajkalskiego.

Geografia

Agiński Okręg Buriacki znajduje się na kontynencie azjatyckim.

Historia

Stepy zabajkalskie od wieków były zamieszkiwane przez plemiona mongolskie. W 1648 roku te tereny zostały włączone do Carstwa Rosyjskiego, co zapoczątkowało migrację rosyjskiego osadnictwa rolnego, głównie kozackiego. W 1689 roku Chiny, na podstawie Traktatu nerczyńskiego, potwierdziły przynależność stepów zabajkalskich do Rosji.

W czasach Imperium Rosyjskiego

Polityka podatkowa Rosji oraz konflikty między tubylczą ludnością buriacką a rosyjskimi osadnikami, a także brak ochrony ludności buriackiej ze strony kozaków podczas najazdów mongolskich i chińskich, doprowadziły do wysłania delegacji z plemienia Chori do Moskwy. W 1702 roku uzyskali oni audiencję u cara Piotra I, co skutkowało potwierdzeniem praw Buriatów do ich ziem. Kozacy od tego momentu zaczęli bronić stepów przed najazdami. W rezultacie nastąpiła długotrwała stabilizacja sytuacji w regionie.

Dzięki „Reformie Sperańskiego” w Syberii (gdzie Sperański był gubernatorem od 1819 roku) w 1822 roku utworzono organy samorządu dla ludności tubylczej. Dla Buriatów zabajkalskich powstała Chorińska Duma Stepowa, która w 1839 roku wyodrębniła się w Agińską Dumę Stepową, co przyczyniło się do rozwoju centrum administracyjnego w Aginskoje.

W 1903 roku Agińska Duma Stepowa została rozwiązana w ramach reformy wołostnej, a na jej miejscu utworzono dwie jednostki administracyjne: Agińską i Cugolską wołost’ tubylczą. Reforma miała na celu przekształcenie koczowników w osadników, co spotkało się z oporem ludności buriackiej. W rezultacie, po Rewolucji lutowej w kwietniu 1917 roku, Agińska i Cugolska wołost’ zostały połączone w ajmak (powiat) Agiński.

W czasach radzieckich

Po klęsce „białych” w wojnie domowej w Rosji, w której Buriaci agińscy walczyli po obu stronach, Ajmak Agiński wszedł w skład formalnie niezależnej radzieckiej Republiki Dalekiego Wschodu, a w kwietniu 1921 roku stał się częścią nowo utworzonego Buriacko-Mongolskiego Obwodu Autonomicznego.

15 listopada 1922 roku Republika Dalekiego Wschodu została zjednoczona z Rosją Radziecką, a 30 grudnia tego samego roku powołano Związek Radziecki. W Rosji Radzieckiej istniał jeszcze jeden buriacki autonomiczny twór – Mongolsko-Buriacki Obwód Autonomiczny, wyodrębniony z guberni irkuckiej. W maju 1923 roku obie autonomiczne jednostki buriackie połączono w Buriacko-Mongolską Autonomiczną Socjalistyczną Republikę Radziecką.

W czasie kolektywizacji zmuszano koczowniczą ludność buriacką do osiedlenia się oraz przekazania ziem i bydła do kołchozów.

26 września 1937 roku z Buriacko-Mongolskiej ASRR wydzielono Agiński Buriacko-Mongolski Okręg Narodowościowy, który został przyłączony do obwodu czytyjskiego.

W 1958 roku nazwę zmieniono na Agińsko-Buriacki Okręg Narodowościowy, a w 1977 roku, w związku z nową konstytucją ZSRR, po przekształceniu wszystkich okręgów narodowościowych w okręgi autonomiczne, nazwę zmieniono na Agińsko-Buriacki Okręg Autonomiczny.

Po 1991 roku

Po rozpadzie ZSRR w 1991 roku, okręg stał się częścią Federacji Rosyjskiej. W wyniku referendum przeprowadzonego 11 marca 2007 roku, 1 marca 2008 roku Agińsko-Buriacki Okręg Autonomiczny został włączony do Kraju Zabajkalskiego jako obecny Agiński Okręg Buriacki.

Demografia

Buriaci stanowią 62,5%, Rosjanie 35,1%, a Tatarzy 0,5% populacji.

Podział administracyjny

Okręg dzieli się na 3 rejony: