Agencja Unii Europejskiej ds. Narkotyków
Agencja Unii Europejskiej ds. Narkotyków (ang. European Union Drugs Agency, EUDA), znana do 2024 roku jako Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (ang. European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction, EMCDDA), to zdecentralizowana instytucja Unii Europejskiej, której celem jest dostarczanie państwom członkowskim oraz samej UE obiektywnych, wiarygodnych i porównywalnych informacji dotyczących narkotyków oraz narkomanii.
Historia
Początki EUDA sięgają 1989 roku, kiedy to utworzono CELAD (fr. Comite Europeen de Lutte Anti-Drogue) – Komitet ds. Zwalczania Narkotyków. Komitet ten zajmował się monitorowaniem rynku narkotykowego w Europie oraz opracowywaniem strategii walki z przemytem i dystrybucją narkotyków. Na mocy Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) od 1993 roku CELAD, wspólnie z TREVI, wchodził w skład grupy zajmującej się współpracą policyjną i celną w ramach Komitetu K4.
Zgodnie z Rozporządzeniem Rady (EWG) nr 302/93 na bazie CELAD powołano Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii w 1993 roku, które rozpoczęło swoją działalność w 1995 roku.
Organizacja
Główna siedziba agencji mieści się w Lizbonie, a dodatkowe biuro znajduje się w Brukseli. Agencja działa pod bezpośrednim nadzorem Komisji Europejskiej.
W skład zarządu agencji wchodzi po jednym przedstawicielu z każdego państwa członkowskiego, dwóch reprezentantów Komisji oraz dwóch naukowców z wyjątkową wiedzą w dziedzinie narkotyków, wyznaczanych przez Parlament Europejski na podstawie ich kompetencji. Prezes Zarządu jest wybierany na trzyletnią kadencję. Zarząd ma prawo zapraszać na swoje posiedzenia przedstawicieli organizacji międzynarodowych, z którymi agencja współpracuje jako obserwatorzy, takich jak Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), grupa Pompidou Rady Europy, UNODC oraz Interpol i Europol.
Działalność
Agencja monitoruje szereg aspektów związanych z narkotykami, w tym: profilaktykę, lecznictwo, skalę używania narkotyków, sposoby ich używania, dostępność narkotyków, problemy związane z narkotykami, przestępczość narkotykową oraz postawy społeczne wobec narkotyków i narkomanii.
Agencja regularnie publikuje raporty, w których przedstawia zgromadzone dane.
Realizuje swoje zadania we współpracy z krajowymi punktami referencyjnymi (Focal Points) w ramach sieci Reitox, obejmującej instytuty badawcze oraz agendy rządowe zajmujące się problematyką narkotyków na poziomie krajowym. Współpracuje także z Norwegią, która ma status obserwatora, oraz z krajami aspirującymi do członkostwa w Unii Europejskiej.