Agencja telegraficzna „Express” (A.T.E.)
„Express” (A.T.E.) to polska agencja informacyjna powiązana z ruchem prometejskim w czasie istnienia II Rzeczypospolitej.
Agencja została założona w marcu 1925 w Warszawie na inicjatywę polskiego wywiadu wojskowego (Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego). Jej działania koordynował płk Jan Bociański, który pełnił funkcję szefa wydziału wywiadowczego Oddziału II. Utworzenie agencji miało na celu wsparcie rozwoju ruchu prometejskiego. Dyrektorem agencji został Tadeusz Hołówko, a jej głównym zadaniem było propagowanie idei prometeizmu na terenie Polski. Agencja ściśle współpracowała z bliźniaczą instytucją „Ofinor”, z siedzibą w Paryżu. W 1929 roku wywiad planował likwidację A.T.E., ale ostatecznie agencja przetrwała, podlegając Oddziałowi II i Ministerstwu Spraw Zagranicznych. Nowym dyrektorem od 25 sierpnia 1929 został Mieczysław Obarski, który zastąpił Leona Matuszewskiego, a w czerwcu 1936 na czoło agencji stanął Ukrainiec Mykoła Kowalewskyj.
Po tym wydarzeniu A.T.E. stała się częścią agencji „Argus”, która była zakonspirowanym organem informacyjnym MSZ. W połowie lutego 1937 Mykoła Kowalewskyj objął stanowisko szefa oddziału wschodniego agencji. W skład redakcji weszło wielu współpracowników Oddziału II Sztabu Generalnego WP, takich jak Wincenty Siakowski, Janusz Latało oraz Stanisław Błaszczak. Agencja posiadała także zakonspirowanych informatorów w Wiedniu, Pradze oraz Lwowie. Działalność A.T.E. została przerwana przez wybuch wojny obronnej z Niemcami w dniu 1 września 1939.
Przypisy
Bibliografia
Sergiusz Mikulicz, Prometeizm w polityce II Rzeczypospolitej, 1971