Pinkerton
Pinkerton (pierwotnie znana jako Pinkerton National Detective Agency) to amerykańska firma, która specjalizuje się w ochronie mienia i osób (jako prywatna agencja ochrony) oraz oferuje usługi detektywistyczne. Została założona w 1850 roku przez Allana Pinkertona. Założyciel zyskał sławę, gdy ujawnił spisek mający na celu zamordowanie prezydenta elekta Abrahama Lincolna. Największy rozwój agencji miał miejsce w latach 80. XIX wieku, kiedy to liczba jej pracowników przewyższała liczbę żołnierzy w ówczesnej amerykańskiej armii. Z tego powodu, m.in. stan Ohio wprowadził zakaz działalności agencji na swoim terytorium, obawiając się, że może być wykorzystywana jako prywatna armia.
Podczas strajków robotniczych w XIX wieku, właściciele fabryk wynajmowali agencję Pinkertona, aby ci uniemożliwiali strajkującym i działaczom związkowym dostęp do zakładów. Najbardziej znanym przypadkiem takiej interwencji był tzw. Homestead Strike w 1892 roku, podczas którego agenci agencji, tłumiąc protesty, zastrzelili dziewięciu hutników, tracąc przy tym siedmiu swoich ludzi. Znakiem rozpoznawczym agencji było oko oraz hasło „Nigdy nie śpimy” („We never sleep”). Pracownicy Pinkertona brali również udział w ochronie podczas zamieszek w kopalniach węgla i żelaza oraz w strajkach kolejarzy (1877).
Obecnie agencja Pinkerton funkcjonuje jako część firmy Securitas AB.
Początki
W pierwszej połowie lat 50. XIX wieku Allan Pinkerton wspólnie z Edwardem Ruckerem założyli w Chicago North-Western Police Agency, która później została przekształcona w Pinkerton National Detective Agency. Jej powstanie było odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie ze strony prywatnych przedsiębiorców, zwłaszcza właścicieli linii kolejowych.
Praca dla rządu federalnego
W 1871 roku Kongres Stanów Zjednoczonych przeznaczył kwotę 50 tys. USD dla nowo utworzonego Departamentu Sprawiedliwości, która miała być użyta na „wykrywanie i oskarżanie osób łamiących prawa federalne”. Z uwagi na to, że ta suma okazała się niewystarczająca do zrealizowania zadań, Departament Sprawiedliwości postanowił, że zleci część prac prywatnym podmiotom, w tym agencji Pinkertona.
Molly Maguires
W latach 70. XIX wieku Franklin B. Gowen, ówczesny prezes kolei Philadelphia and Reading Railroad, wynajął agencję Pinkertona do inwigilacji związków zawodowych działających w jego kopalniach. Agenta Jamesa McParlana udało się zinfiltrować tajną organizację Molly Maguires, posługując się pseudonimem James McKenna, co doprowadziło do jej upadku. Ten incydent zainspirował Arthur Conan Doyle’a do napisania ostatniej powieści o przygodach Sherlocka Holmesa – Dolina trwogi (1915).
Strajk Homestead
W trakcie strajku Homestead, który miał miejsce 6 lipca 1892 roku, przybycie 300 agentów Pinkertona z Nowego Jorku i Chicago doprowadziło do brutalnych starć, w których zginęło 16 osób. W związku z tym konieczne było wezwanie dwóch brygad milicji stanowej.
Morderstwo Steunenberga i proces
Po aresztowaniu górnika Alberta Horsleya przez policję stanową w Idaho, zeznał on agentowi Jamesowi McParlandowi, że w 1905 roku dokonał zamachu na gubernatora Idaho, Franka Steunenberga, który zginął w wyniku tego ataku. W głośnym procesie Orchard został skazany na dożywocie, jednak później wyrok został złagodzony.
Działalność na Dzikim Zachodzie i konkurencja
Agenci Pinkertona byli wynajmowani w celu ścigania banitów i przestępców działających na Dzikim Zachodzie, takich jak Jesse James, bracia Reno oraz gang Wild Bunch (w skład którego wchodzili Butch Cassidy i Sundance Kid). Również konkurencyjną działalność prowadziła firma Thiel Detective Service Company z siedzibą w Saint Louis, założona przez byłego pracownika Pinkertona, G.H. Thiela. Jego agencja miała biura m.in. w Nowym Jorku i Portland.
W 1910 roku były agent Secret Service, William J. Burns, założył Burns Detective Agency. Do 1915 roku agencja posiadała 20 biur w Stanach Zjednoczonych oraz jedno w Londynie.
Przejęcie
W 1999 roku firma Securitas przejęła Pinkerton’s, Inc., tworząc platformę w Ameryce Północnej. Było to największe przejęcie w historii szwedzkiego przedsiębiorstwa. Rok później Securitas nabyło kilka innych amerykańskich firm ochroniarskich, w tym Burns International. W lipcu 2003 roku połączone amerykańskie firmy przyjęły nazwę Securitas Security Services USA, Inc., stając się jednym z największych przedsiębiorstw tego typu na świecie.
Pinkerton w Polsce
W 2016 roku Pinkerton Inc. przejęło IBBC Group, polską firmę zajmującą się zarządzaniem ryzykiem biznesowym, co oznaczało oficjalny początek działalności Pinkertona na polskim rynku usług bezpieczeństwa. Pierwszym dyrektorem Pinkerton w Polsce został Bartosz Pastuszka, licencjonowany detektyw oraz wykładowca na Uniwersytecie Warszawskim.
Według magazynu „Vice”, w 2020 roku firma Amazon zatrudniła agentów Pinkertona, którzy zostali wysłani do wrocławskiego oddziału, aby zbadać zarzuty dotyczące tego, że kierownictwo udzielało kandydatom do pracy wskazówek, jak przeprowadzać rozmowy kwalifikacyjne, a być może nawet przeprowadzało cały proces za nich.
W kulturze
Główny bohater serialu Detektyw Pchełka na tropie jest pracownikiem firmy o nieprzypadkowo podobnej nazwie: Agencja Finkertona.
Postać Bookera DeWitta, głównego bohatera gry BioShock Infinite, to były agent Pinkertona.
W grach Red Dead Redemption oraz Red Dead Redemption II postacie Andrew Milton i Edgar Ross z agencji Pinkertona ścigają gang Dutcha van der Lindego oraz jego ocalałych członków.
W serialu 1883 jeden z głównych bohaterów, Shea Brennan (grany przez Sama Elliotta), pełni funkcję wysokiego rangą przedstawiciela agencji Pinkertona.