Agencja Gwarantowanego Pokrycia Wkładów Bankowych
Agencja Gwarantowanego Pokrycia Wkładów Bankowych (Depozytów) Osób Fizycznych, znana również jako Агенцтва гарантаванага пакрыцця банкаўскіх укладаў w języku białoruskim, oraz Агентство по гарантированному возмещению банковских вкладов w rosyjskim, to białoruska instytucja działająca w ramach Narodowego Banku Republiki Białorusi. Została ona utworzona w grudniu 2008 roku na mocy przepisów dotyczących gwarantowania pokrycia wkładów bankowych (depozytów) osób fizycznych. Jej głównym celem jest zabezpieczenie środków pieniężnych obywateli w bankach oraz innych instytucjach kredytowo-finansowych, przy czym obowiązek ten dotyczy wszystkich banków na Białorusi, które przyjmują depozyty od osób fizycznych.
Od 31 lipca 2009 roku, podlega gwarancji 100% środków zgromadzonych na kontach osób fizycznych (z wyjątkiem indywidualnych przedsiębiorców). Wypłaty dokonywane są z funduszy Agencji, które pochodzą z kwartalnych składek banków uczestniczących w systemie. Agencja nie ma obowiązku zwrotu przychodów w formie odsetek, co nie jest regulowane przez prawo.
Systemy gwarantowania depozytów funkcjonują w wielu krajach na całym świecie. Przy tworzeniu białoruskiej Agencji wzorowano się na amerykańskim modelu, gdzie organizacja odpowiedzialna za ubezpieczenie środków w bankach podlega nadzorowi parlamentu oraz rządu, a same banki nie mają wpływu na jej zarządzanie.
W większości państw obowiązują limity na maksymalne kwoty, które mogą być rekompensowane w przypadku niewypłacalności banku. W przeciwieństwie do Białorusi, w krajach Unii Europejskiej oraz Stanach Zjednoczonych ubezpieczone są depozyty zarówno osób fizycznych, jak i prawnych.
Utworzenie Agencji
W Białorusi fundamenty zabezpieczenia wkładów bankowych oraz stworzenie przez państwo gwarancji ich zwrotu są zapisane w Konstytucji oraz w Kodeksie Bankowym Republiki Białorusi. Do niedawna jednak brakowało efektywnego i wiarygodnego systemu gwarancji wkładów. Do 1 stycznia 2009 roku państwo gwarantowało pełne bezpieczeństwo środków obywateli jedynie w bankach upoważnionych do obsługi państwowych programów i tylko w walutach obcych. W praktyce oznaczało to, że zwrot środków zgromadzonych w dolarach amerykańskich, euro oraz rublach rosyjskich był zabezpieczony tylko w sześciu bankach, które tworzyły system: Aszczadny bank Biełarusbank, Biełahraprambank, Biełprambudbank, Biełaruski bank razwiccia i rekanstrukcyi Bielinwestbank, Biełźnieszekanombank oraz Pryjorbank. Wkłady w innych bankach oraz depozyty w rublach białoruskich w ogóle były gwarantowane jedynie do kwoty równowartości 1000 dolarów USA. W celu wypłaty rekompensat przy Banku Narodowym istniał fundusz gwarancyjny, tworzony z funduszy banków.
W ostatnich latach fundusze te były wykorzystywane do wypłat dla ludności w związku z bankructwem banków Dukat oraz Mahnat w 1997 roku.
W 2008 roku wprowadzono dwa nowe akty prawne, które określały zasady ochrony oszczędności obywateli: prawo o gwarantowanym pokryciu wkładów bankowych (depozytów) osób fizycznych oraz dekret o gwarancji zachowania środków pieniężnych osób fizycznych umieszczonych na rachunkach i (lub) wkładach bankowych (depozytów). Na ich podstawie powstał nowy system gwarancji wkładów.
Utworzenie Agencji Gwarantowanego Pokrycia Wkładów Bankowych miało miejsce na podstawie ustawy Republiki Białorusi z 8 lipca 2008 roku nr 369-З, dotyczącej gwarantowanego pokrycia wkładów bankowych (depozytów) osób fizycznych (Państwowy Rejestr Aktów Prawnych Republiki Białorusi, 2008 r., nr 172, 2/1466), co stanowiło fundament tego systemu.
Dyrektorem generalnym Agencji został Jauhien Jaułaszkin, który pełnił również funkcję naczelnika Specjalizowanego Zarządu Narodowego Banku Republiki Białorusi.