Agencja do Walki z Narkotykami

Agencja do Walki z Narkotykami (DEA)

Agencja do Walki z Narkotykami (ang. Drug Enforcement Administration, DEA) to amerykańska agencja rządowa, która działa w ramach Departamentu Sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych. Jej powstanie miało miejsce 1 lipca 1973 roku na mocy Planu Reorganizacji nr 2, który został przedstawiony przez prezydenta Richarda Nixona. Głównym celem DEA jest egzekwowanie przepisów prawnych dotyczących substancji kontrolowanych, które są zawarte w Controlled Substances Act z 1970 roku, oraz zwalczanie organizacji przestępczych zajmujących się uprawą, produkcją i dystrybucją tych substancji w nielegalnym obrocie w Stanach Zjednoczonych. DEA angażuje się również w programy mające na celu zmniejszenie dostępności nielegalnych substancji zarówno w kraju, jak i za granicą. Agencja prowadzi również operacje antynarkotykowe w interesie USA poza granicami kraju. Nadzór nad działaniami DEA sprawuje Prokurator Generalny Stanów Zjednoczonych.

Podstawa prawna

DEA funkcjonuje na podstawie Planu Reorganizacji nr 2 z dnia 1 lipca 1973 roku, który został wydany przez prezydenta Richarda Nixona. Uprawnienia agentów DEA regulowane są przez paragraf 878 rozdziału 21 Kodeksu Stanów Zjednoczonych.

Do zadań DEA, określanych przez rozdział 28 Kodeksu Stanów Zjednoczonych, należy:

• opracowywanie i ocena strategii działań w zakresie prawa dotyczącego leków i narkotyków,
• prowadzenie śledztw i przygotowanie do oskarżenia podejrzanych o naruszenia prawa dotyczącego handlu narkotykami,
• przeprowadzanie śledztw dotyczących nielegalnych substancji zarekwirowanych przy przemycie na teren Stanów Zjednoczonych,
• utrzymywanie relacji z przedstawicielami administracji antynarkotykowej innych krajów,
• koordynacja działań i współpraca z lokalnymi i stanowymi organami ścigania w zakresie działań dotyczących nielegalnych substancji,
• regulacja produkcji legalnych substancji podlegających szczególnej kontroli.

Metody działania DEA wynikają bezpośrednio z jej uprawnień. Agencja:

• przeprowadza przeszukania i aresztowania, egzekwuje nakazy kontroli administracyjnej,
• zajmuje mienie,
• prowadzi śledztwa i operacje w zakresie zwalczania przestępstw narkotykowych,
• realizuje kampanie społeczne i programy edukacyjne mające na celu zwalczanie problemu użycia narkotyków.

Uprawnienia funkcjonariuszy DEA obejmują:

• noszenie broni palnej,
• egzekwowanie nakazów przeszukania, aresztowania, wezwania i nakazów kontroli administracyjnej wydanych przez władze Stanów Zjednoczonych,
• dokonywanie aresztowań bez nakazu w przypadku przestępstw popełnionych w obecności agenta lub przestępstw, gdy istnieje uzasadnione podejrzenie, że osoba ma na koncie przestępstwo,
• zajmowanie mienia,
• wykonywanie innych obowiązków powierzonych przez Prokuratora Generalnego.

Struktura

DEA jest kierowana przez Administratora (ang. Administrator of Drug Enforcement), którego mianuje prezydent USA, a zatwierdza Senat. Administrator jest odpowiedzialny przed Prokuratorem Generalnym USA, który z urzędu kieruje Departamentem Sprawiedliwości USA. Jego zastępca jest powoływany w tej samej procedurze co Administrator. Siedziba agencji znajduje się w Arlington (Wirginia), w pobliżu Pentagonu. DEA prowadzi własną Akademię, która szkoli personel w bazie Marines w Quantico (Wirginia). Agencja posiada 239 krajowych biur, które podlegają pod 23 oddziały oraz 91 biur za granicą (w 68 państwach, w tym w Polsce).

Struktura wewnętrzna DEA podlega pod Administratora. Bezpośrednio przed Administratorem odpowiada Zastępca Administratora oraz Office of Administrative Law Judges. Wewnętrzne jednostki administracyjne DEA są podzielone na oddziały i biura. DEA składa się z 23 oddziałów polowych (które obejmują 239 biur), 91 biur za granicą (biura krajowe podlegają biurom regionalnym) oraz 8 oddziałów (takich jak Human Resources Division, Intelligence Division, Diversion Control Division, Operations Division, Operational Support Division, Inspection Division, Financial Management Division, Information Systems Division) oraz 4 biura (takie jak Office of Compliance, Office of Chief Counsel, Office of Congressional and Public Affairs, Executive Equal Opportunity & Employee Assistance Staff) podlegające bezpośrednio Administratorowi i jego zastępcy.

Zgodnie z danymi podawanymi przez DEA, budżet na rok 2021 wynosił ponad 3,28 miliarda dolarów, a liczba zatrudnionych wynosiła 9848 osób (w tym 4649 agentów specjalnych).

Polityka agencji zabrania zatrudniania osób, które używają narkotyków. Kandydaci muszą przedstawić swoją historię użycia narkotyków, jeżeli taka istnieje. Jeśli w ciągu trzech lat poprzedzających aplikację o pracę aplikujący używał marihuany lub w ciągu ostatnich 10 lat używał innych nielegalnych substancji, nie kwalifikuje się do zatrudnienia w DEA. Dodatkowo każdy kandydat musi przejść proces weryfikacji w celu wykluczenia powiązań z przestępczością.

Historia

Bureau of Narcotics and Dangerous Drugs (BNDD)

Bezpośrednią poprzedniczką DEA było Bureau of Narcotics and Dangerous Drugs, które zostało utworzone w 1968 roku na podstawie Planu Reorganizacji nr 1, przedstawionego w Kongresie przez prezydenta Lyndona B. Johnsona. Plan ten zakładał połączenie dwóch istniejących wcześniej agencji: Bureau of Narcotics (BN) i Bureau of Dangerous Drugs. BNDD pełniło funkcję głównej agencji egzekwującej prawo antynarkotykowe, działając zarówno na poziomie federalnym, jak i międzynarodowym. W 1970 roku BNDD miało dziewięć zagranicznych oddziałów – we Włoszech, Francji, Turcji, Meksyku, Panamie, Kolumbii, Wietnamie, Tajlandii i Hongkongu. Działalność agencji poza Stanami Zjednoczonymi była odpowiedzią na dynamiczny rozwój handlu narkotykami.

Powstanie DEA

W 1973 roku prezydent Richard Nixon przedstawił Kongresowi Plan Reorganizacji nr 2, który miał na celu stworzenie jednostki odpowiedzialnej za konsolidację i koordynację działań rządowych w zakresie kontroli narkotyków. W ten sposób, 1 lipca 1973 roku powołano do życia Drug Enforcement Administration (DEA).

Pierwszym szefem służby w randze Pierwszego Administratora został John R. Bartels Jr.. Jego zadaniem była integracja agentów U. S. Customs Service oraz agentów z BN i BNDD, którzy weszli w skład DEA. Głównym celem było stworzenie efektywnie działającej agencji – podejście do działań antynarkotykowych U. S. Customs Service różniło się od podejścia BNDD. Drugim zadaniem pierwszego Administratora było przywrócenie zaufania społeczeństwa do agencji antynarkotykowych. 1 lipca 1973 roku, w ramach Planu Reorganizacji nr 2, powołano również Biuro Wywiadowcze DEA, którego obowiązki obejmowały:

• zbieranie i analizowanie informacji wspierających Administratora i inne agencje federalne, stanowe i lokalne,
• ustanowienie i utrzymywanie relacji z wszystkimi agencjami zbierającymi informacje dotyczące handlu narkotykami,
• zwiększenie efektywności w raportowaniu, analizowaniu, przechowywaniu, odzyskiwaniu i wymianie tych informacji,
• rewizję działań wywiadowczych.

Lata 1975–1985

Na początku 1975 roku w Stanach Zjednoczonych wzrastało użycie narkotyków. We wrześniu 1975 roku prezydent Gerald Ford ustanowił Domestic Council Drug Abuse Task Force, której przewodniczył wiceprezydent Nelson Rockefeller. Rada miała ocenić stopień spożycia narkotyków w kraju, co doprowadziło do powstania raportu White Paper. Stwierdzono w nim, że problem spożycia marihuany jest niewielki, a problem spożycia kokainy nie istnieje. W związku z tym zalecono, aby DEA nie angażowało się w walkę z handlem marihuaną i kokainą, a skupiło swoje wysiłki na zwalczaniu przemytników heroiny. To z kolei pozwoliło kolumbijskim organizacjom przestępczym na zbudowanie fundamentów dla późniejszych Kartelu z Medellín i Kartelu z Cali.

CENTAC i operacja „Trizo”

W kwietniu 1975 roku utworzono pierwszy Central Tactical Unit (CENTAC), aby skupić działania na zwalczaniu organizacji przestępczych zajmujących się handlem narkotykami. CENTAC miał swoje centrum reagowania kryzysowego w Waszyngtonie, z którego koordynowano działania. W sumie działało kilka CENTAC-ów, które koncentrowały się na organizacjach produkujących heroinę w Libanie, Azji i Meksyku, organizacjach południowoamerykańskich produkujących i dystrybuujących kokainę oraz grupach przestępczych zajmujących się produkcją LSD, PCP i amfetaminy. Program CENTAC okazał się bardzo skuteczny, ponieważ w wyniku działań aresztowano i skazano 2116 handlarzy narkotykami.

W kolejnych latach przeprowadzono operację „Trizo” (1976), polegającą na spryskiwaniu herbicydami plantacji maku w Meksyku. Do końca 1977 roku zniszczono 22 tysiące akrów plantacji, a czystość heroiny z Meksyku spadła o 7%; rozpoczęto też walkę z rodziną Herrera (1979), zajmującą się przemytem i dystrybucją heroiny; w tym samym roku wspólnie z FBI zneutralizowano działalność Gangu Czarnego Tuńczyka, który przemycał i rozprowadzał marihuanę.

Special Operations Office i operacja „Stopgap”

W odpowiedzi na rosnące użycie PCP w połowie lat 70., w 1977 roku DEA utworzyło Special Operations Office, które zajmowało się śledztwami dotyczącymi produkcji i dystrybucji PCP. W ciągu pierwszych 18 miesięcy operacji aresztowano 149 osób, zlikwidowano 23 ukryte laboratoria i skonfiskowano 5,1 miliona dawek PCP. W tym samym okresie nasilił się przemyt kokainy i marihuany z Kolumbii. W odpowiedzi DEA rozpoczęło w grudniu 1975 roku operację „Stopgap”, która w ciągu trzech lat zredukowała przemyt marihuany o 33% i doprowadziła do aresztowania 220 osób, z których większość była kolumbijskiego pochodzenia. W 1978 roku, po czteroletnim śledztwie, agenci DEA zinfiltrowali organizację przestępczą Leroya „Nicky” Barnesa, uznawanej za „największy, najbardziej dochodowy i skorumpowany gang narkotykowy w Nowym Jorku”, a Barnes został skazany na dożywocie.

Operacje „Swordfish” i „Pisces”

Na początku lat 80. międzynarodowe organizacje zajmujące się przemytem narkotyków zaczęły działać na niespotykaną dotąd skalę. Wzrastał wpływ kartelu z Medellín, a kokaina zaczęła być postrzegana przez amerykanów jako „łagodny, rekreacyjny narkotyk”. W grudniu 1980 roku rozpoczęto operację „Swordfish”, która miała na celu zwalczanie międzynarodowych organizacji przemytniczych. W ciągu 18-miesięcznego dochodzenia agenci DEA zebrali wystarczająco dużo materiału dowodowego, aby postawić w stan oskarżenia 67 osób, w tym obywateli Kolumbii. Zarekwirowano 100 kg kokainy, 250 tysięcy pigułek Metakwalonu, kilka ton marihuany oraz 800 tysięcy dolarów w gotówce, nieruchomościach i samochodach.

W 1984 roku rozpoczęto operację „Pisces”, która ujawniła bezpośrednie powiązania między kolumbijskimi kartelami (w tym Pablo Escobarem) a gangami ulicznymi w Stanach Zjednoczonych. Kiedy operacja zakończyła się w 1987 roku, aresztowano łącznie 220 handlarzy narkotykami, zabezpieczono ponad 28 milionów dolarów w gotówce i majątku oraz zarekwirowano około 5 ton kokainy.

Operacja „Scorpion”

W marcu 1984 roku kolumbijskie władze przeprowadziły nalot na „Tranquilandię”, fabrykę kokainy zlokalizowaną w dżungli, która była wyposażona w kwatery dla około 100 osób, magazyny na chemikalia oraz warsztaty samochodowe. W trakcie akcji zarekwirowano ponad 10 ton kokainy o łącznej wartości około 1,2 miliarda dolarów. Ustalenia te były możliwe dzięki działaniom agencji, które rozpoczęły się od zlecenia attaché DEA w Bogocie, by zbadać import towarów chemicznych do Kolumbii. Okazało się, że blisko 98% importowanych eterów było przeznaczanych do produkcji kokainy, z czego 90% pochodziło ze Stanów Zjednoczonych i Niemiec. W odpowiedzi na te ustalenia, DEA zwróciła się do amerykańskich koncernów chemicznych o informowanie o nadmiernych zamówieniach na chemikalia. Wykorzystując tę sytuację, DEA przeprowadziło operację „Scorpion”, w ramach której założono fikcyjną firmę, która skontaktowała się z kolumbijskim nabywcą eterów. Dwie z 76 beczek wysłanych w ramach zamówienia zostały wyposażone w urządzenia lokalizujące. Po kilku dniach zlokalizowano je w kolumbijskiej dżungli, gdzie wspólnie z kolumbijską policją przeprowadzono nalot.

Operacja „Leyenda”

3 maja 1985 roku powołano zespół dochodzeniowy DEA do zbadania sprawy porwania agenta specjalnego DEA Enrique Camareny oraz pilota Alfredo Zavali Avelara, współpracującego z organami antynarkotykowymi Meksyku.

Nazywany przez przyjaciół „Kiki”, Enrique Camarena pracował w biurze DEA w Guadalajarze i zajmował się identyfikowaniem i lokalizowaniem baronów narkotykowych. 7 lutego 1985 roku, gdy Camarena wyszedł na lunch z żoną, został porwany przez czterech mężczyzn. Kilka godzin później zniknął również pilot Avelar. Zaniepokojona żona Camareny zgłosiła jego zaginięcie, a biuro DEA w Guadalajarze podjęło próby zlokalizowania agenta. Zgłoszono zaginięcie do meksykańskiej policji, jednak początkowo brakowało postępów. 9 lutego 1985 roku Rafael Caro-Quintero został zatrzymany na lotnisku w Guadalajarze, jednak jego grupa przestępcza uzyskała pozwolenie na odlot. 5 marca 1985 roku odkryto ciała Camareny i Avelara na polu w pobliżu rancza w Michoacan. Ustalenia patologa wykazały, że obie ofiary zginęły wskutek uderzeń tępym narzędziem w głowę. W kolejnych miesiącach, w wyniku śledztwa, aresztowano pięciu meksykańskich policjantów podejrzanych o udział w porwaniu, a także głównych baronów narkotykowych odpowiedzialnych za planowanie tego przestępstwa. Dochodzenie nosiło nazwę „Leyenda” i było skomplikowane z powodu powiązań z baronami narkotykowymi oraz meksykańskim rządem.

Lata 1985–1998

Operacje „Snowcap” i „Polar Cap”

W 1987 roku rozpoczęto operację „Snowcap”, która obejmowała 12 krajów, w tym Kolumbię, Ekwador, Boliwię, Wenezuelę, Peru i Meksyk. Jej celem było wyeliminowanie produkcji kokainy oraz wsparcie służb mundurowych w krajach poprzez trening i współpracę podczas śledztw. W tym samym roku doszło do ekstradycji Carlosa Lehdera Rivasa, jednego z liderów kartelu z Medellín, który został skazany na 135 lat więzienia. W 1989 roku przeprowadzono operację „Polar Cap”, która doprowadziła do pierwszego skazania zagranicznej instytucji finansowej za naruszenie prawa USA dotyczącego prania pieniędzy. Operacja ta zakończyła się aresztowaniami ponad 100 osób i konfiskatą ponad 105 milionów dolarów w majątku. 29 września 1989 roku DEA przeprowadziła nalot na magazyn w Sylmar (Kalifornia), gdzie zarekwirowano 21,5 tony kokainy. Była to największa konfiskata kokainy w historii Stanów Zjednoczonych.

Upadek kartelu z Medellín i operacje przeciwko kartelowi z Cali

W 1989 roku, podczas inwazji USA na Panamę, dowódca panamskich sił zbrojnych Manuel Noriega poddał się DEA i został szybko przetransportowany do Miami, gdzie oskarżono go o współpracę z kartelami narkotykowymi. Po długim procesie, w którym zeznawało ponad 100 świadków, w tym Carlos Lehder, 9 kwietnia 1992 roku Noriega został uznany za winnego i skazany na 40 lat więzienia.

Na początku lat 90. doszło do osłabienia kartelu z Medellín; w latach 1990-1991 kolumbijskie władze aresztowały braci Ochoa, a w grudniu 1993 roku zginął Pablo Escobar. W tym czasie zyskiwał na sile kartel z Cali, który stosował mniej brutalne metody operacyjne.

W 1992 roku przeprowadzono operację „Green Ice”, w ramach której agenci DEA oferowali usługi prania pieniędzy. W trakcie śledztwa wyprano ponad 20 milionów dolarów dla kolumbijskich karteli. Członkowie kartelu poprosili o rozszerzenie procesu prania pieniędzy na Europę, Kanadę i Karaiby. W wyniku operacji aresztowano 177 osób, w tym siedmiu kluczowych „księgowych” kartelu z Cali.

W tym samym roku DEA wprowadziło strategię The Kingpin Strategy, która miała na celu skupienie działań na konkretnych organizacjach handlujących narkotykami, z założeniem, że eliminacja największych organizacji przestępczych wpłynie na handel narkotykami. Strategia ta wymagała poprawy, ponieważ agenci polowi zarzucali centrali brak elastyczności w wyborze celów operacyjnych.

W 1994 roku skazano Dandenę Munoz-Mosquery, jednego z głównych zabójców kartelu z Medellín, odpowiedzialnego za atak bombowy na lot 203 linii Avianca w 1989 roku. Skazanie było możliwe dzięki temu, że wśród pasażerów zaatakowanego samolotu znajdowały się dwie osoby z USA. Munoz był również powiązany z ponad setką innych morderstw.

W tym samym roku DEA, wspólnie z IRS, przeprowadziło operację „Dinero”, w trakcie której stworzono fikcyjny bank do prania pieniędzy. Kartel z Cali był przekonany, że usługi banku są wiarygodne i próbował sprzedać mu trzy obrazy o łącznej wartości 15 milionów dolarów, które zostały zarekwirowane przez DEA i IRS. W wyniku operacji dokonano 116 aresztowań oraz zarekwirowano 9 ton kokainy oraz ponad 90 milionów dolarów w gotówce i mieniu. W 1994 roku przeprowadzono również operację „Tiger Trap”, której celem było zidentyfikowanie i aresztowanie największych handlarzy narkotykami w regionie, skupiając się głównie na Shan United Army (SUA). Aresztowano 13 kluczowych handlarzy SUA i wystąpiono o ich ekstradycję.

W 1995 roku przeprowadzono operacje „Green Ice II” i „Global Sea”. Pierwsza z nich była wymierzona przeciwko kartelowi z Cali, skutkując aresztowaniem 109 osób i zarekwirowaniem 15,6 miliona dolarów. Druga była skierowana przeciwko nigeryjskiej organizacji handlującą azjatycką heroiną, a w wyniku działań aresztowano 44 osoby i zneutralizowano działalność przestępczą w Chicago. W tym samym roku sześciu liderów kartelu z Cali oddało się lub zostało aresztowanych, co doprowadziło do schyłku potęgi tej organizacji.

W 1997 roku budżet DEA po raz pierwszy przekroczył miliard dolarów.

Od 1999 r.

Na przełomie nowego milenium zmieniała się popularność różnych narkotyków. Coraz większą popularnością cieszyły się narkotyki syntetyczne, takie jak ecstasy, metamfetamina i rohypnol, a „tradycyjne” narkotyki, takie jak kokaina, heroina i marihuana, wciąż były obecne na rynku. Po atakach z 11 września 2001 roku DEA przejęła również śledztwa narkotykowe, które wcześniej prowadziło FBI.

W 1999 roku przeprowadzono kilka operacji:

• operacje „Ramp Rats I” i „Ramp Rats II”, prowadzone przez oddział DEA w Miami, które miały na celu zwalczanie pracowników obsługi naziemnej na lotnisku, którzy wykorzystywali swoje pozycje do przemycania narkotyków, broni i materiałów wybuchowych,
• operację „Juno” (prowadzoną od 1996 roku), która miała na celu zwalczanie prania brudnych pieniędzy z handlu narkotykami; w jej wyniku aresztowano 55 osób oraz zarekwirowano 26 milionów dolarów,
• operacje „Impunity I” i „Impunity II” przeciwko organizacji Amado Carrillo Fuentesa,
• operację „Millennium”, przeprowadzoną wspólnie z kolumbijską policją, której efektem było aresztowanie dwóch najpotężniejszych handlarzy narkotykami na świecie – Alejandra Bernal-Madrigala i Fabio Ochoa, oraz ich 30 najbliższych współpracowników.

W kwietniu 2000 roku zakończono operację „Green Air”, której celem było rozpracowanie jamajskiej organizacji zajmującej się przemytem marihuany za pośrednictwem firmy Federal Express. Firmie udało się nawiązać współpracę z DEA, aby zidentyfikować osoby z działu obsługi klienta, które były zaangażowane w handel narkotykami. W wyniku operacji aresztowano ponad 100 osób, w tym 25 pracowników FedEx. W tym samym roku DEA przeprowadziło operacje „Rave Review” i „Red Tide”, mające na celu zwalczanie produkcji i handlu Ecstasy.

Na początku XXI wieku DEA koncentrowała się głównie na zwalczaniu produkcji i dystrybucji metamfetaminy, kontynuując śledztwa narkotykowe w Meksyku oraz współpracując z władzami kolumbijskimi. W 2005 roku zarekwirowano 1,6 miliarda dolarów, a dwa lata później ponad 3,5 miliarda dolarów.

W 2003 roku zakończono operację „Northern Star”, która przerwała dostawy pseudoefedryny z Kanady, używanej przez meksykańskie organizacje do produkcji metamfetaminy. W tym samym roku Fabio Ochoa, jeden z liderów kartelu z Medellín, został skazany przez sąd federalny w Miami. W 2005 roku po raz pierwszy odkryto tunele służące do przemytu narkotyków pod kanadyjsko-amerykańską granicą.

W 2009 roku dokonano ekstradycji Miguela Caro-Quintero, jednego z przywódców meksykańskiej organizacji przemycającej kokainę, heroinę i marihuanę do Stanów Zjednoczonych. W październiku tego samego roku ogłoszono sukces projektu „Coronado” – 44-miesięcznego dochodzenia prowadzonego przez wiele agencji, mającego na celu likwidację kartelu La Familia Michoacana. Aresztowano ponad 1180 osób i zarekwirowano 33 miliony dolarów.

W 2017 roku dokonano ekstradycji Joaquína Guzmána Loery „El Chapo”, jednego z przywódców kartelu z Sinaloa, który został oskarżony o sześć różnych przestępstw. W lipcu 2019 roku skazano go na dożywocie za handel narkotykami, morderstwa i pranie pieniędzy.

Przypisy