Agawowe

Agawowe (Agavoideae Herbert)

Agawowe (Agavoideae Herbert) to takson, który w różnych klasyfikacjach występuje w randze rodziny lub podrodziny. W niniejszym opisie jest przedstawiany jako podrodzina, zgodnie z klasyfikacją systemu APG III z 2009 roku oraz APG IV z 2016 roku. Obejmuje sukulenty liściowe oraz drzewa, które można spotkać na wszystkich kontynentach, z wyjątkiem Antarktydy, a także w strefie okołobiegunowej oraz w dużych częściach Australii i zachodniej Azji.

Systematyka

Pozycja według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Agawowe stanowią podrodzinę w obrębie rodziny szparagowatych (Asparagaceae s.l.), tworząc klad wspólnie z Aphyllanthoideae, Brodiaeoideae oraz Scilloideae.

W ramach rodziny Angiosperm Phylogeny Website wyróżnia kilka linii rozwojowych:

  • Klad bazalny, który tworzy monotypowy rodzaj Anemarrhena z jednym gatunkiem – A. asphodeloides, występującym w północnych Chinach i Korei.
  • Następnie następuje podział na dwa klady: pierwszy obejmujący rodzaj agawę (Agave), a drugi grupy Behnia, Herreria oraz Anthericum.
  • W kladzie, który wspólnie z agawami zawiera 9 innych rodzajów, można spotkać gatunki z obu kontynentów amerykańskich oraz ze wschodniej Azji. Klad bazalny w tej linii rozwojowej to rodzaj Hesperocallis, do którego należą także m.in. Camassia, Funkia, Furcraea, Hesperaloe, Hosta, Polianthes oraz Yucca.
  • W różnych systemach klasyfikacyjnych ta grupa roślin, lub jej część, bywała klasyfikowana w randze rodzin, takich jak Chlorogalaceae, Funkiaceae, Hesperocallidaceae, Hostaceae oraz Yuccaceae.

Klad bazalny dla kolejnej linii rozwojowej to monotypowy rodzaj Behnia z jednym gatunkiem – Behnia reticulata, występującym w Afryce południowo-wschodniej. Wyróżnia się dwie linie rozwojowe: pierwsza obejmuje rodzaje Herreria oraz Herreriopsis (Ameryka Południowa i Madagaskar), a druga zawiera 8 rodzajów, w tym Anthericum, Chlorophytum, Echeandia, Leucocrinum oraz Paradisea.

Pozycja według systemu APG II (2003)

W tym systemie takson ten jest klasyfikowany jako rodzina w linii rozwojowej obejmującej hiacyntowate (Hyacintheaceae), Themidaceae oraz Aphyllanthaceae w rzędzie szparagowców (Asparagales).

Wykaz rodzajów

  • Agave L. (w tym m.in.: Runyonia Rose, Polianthes L. – tuberoza) – agawa
  • Anemarrhena Bunge – anemarena
  • Anthericum L. – pajęcznica
  • Behnia Didr.
  • Beschorneria Kunth
  • Camassia Lindl. – kamasja
  • Chlorogalum Kunth
  • Chlorophyton Ker Gawl. – zielistka
  • Diamena Ravenna
  • Diora Ravenna
  • Echeandra Ortega
  • Furcraea Vent. – furkroja
  • Hagenbachia Nees & Mart.
  • Herreria Ruiz & Pav. – pomklica
  • Herreriopsis H. Perrier
  • Hesperaloe Engelm.
  • Hesperocallis A. Gray
  • Hesperoyucca (Engelmann) Baker
  • Hosta Tratt. – funkia
  • Leucocrinum Nutt. ex A. Gray
  • Paradisea Mazzuc.
  • Schoenolirion Torr. ex Durand
  • Yucca L. (syn. Clistoyucca (Engelm.) Trel., Samuela Trel.) – jukka, juka

Pozycja w systemie Reveala (1994-1999)

W systemie tym agawowe klasyfikowane są w gromadzie okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), w podgromadzie Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, w klasie jednoliściennych (Liliopsida Brongn.), w nadrzędzie Lilianae Takht., w rzędzie agawowców (Agavales Hutch.) oraz w rodzinie agawowate (Agavaceae Endl.).

Przypisy