Agawa królowej Wiktorii
Agawa królowej Wiktorii (Agave victoriae-reginae T.Moore) to gatunek rośliny należący do rodziny szparagowatych (Asparagaceae) oraz podrodziny agawowych (Agavoideae). W naturalnym środowisku można ją znaleźć rozproszoną na pustyni Chihuahua w północno-wschodnim Meksyku. Rośnie głównie na podłożu wapiennym, często wypełniając zagłębienia na stromych zboczach, gdzie tworzy duże kolonie. Zasiedla tereny położone na wysokościach między 500 a 1700 m n.p.m. Mimo obserwowanego zmniejszania populacji z powodu urbanizacji, górnictwa oraz zbierania okazów do uprawy, gatunek ten uznawany jest za niezagrożony (kategoria najmniejszej troski). Roślina ta jest popularnie uprawiana jako roślina ozdobna.
Morfologia
Pokrój
To sukulent o pokroju zbliżonym do innych agaw. Jego łodyga jest silnie skrócona, a rośliny tworzą pojedyncze, zwarte rozety, które rzadko rosną w kępach lub rozgałęziają się u podstawy. Rośnie wolno i po wielu latach może osiągnąć wysokość do 45 cm i podobną średnicę (wyjątkowo do 60 cm), chociaż rzadko przekracza wysokość 25 cm.
Liście
Liście gromadzą się w gęstej rosetce o mniej więcej kulistym kształcie. Różyczka liściowa składa się z grubych, sztywnych liści, które mają długość od 15 do 20 cm i szerokość około 3–6 cm. Kształt liści jest równowąski do jajowatego, z zaokrąglonymi końcami oraz zaokrąglonym dnem lub z ostrym grzbietem. Na końcach liści znajdują się czarne kolce w kształcie trójkątnego stożka, osiągające długość od 1,5 do 3 cm. Krawędzie liści zazwyczaj są gładkie, bez kolców i ząbków. Cechą charakterystyczną liści są białe obrzeżenia oraz cienkie, białe paski o szerokości 2–5 mm wzdłuż blaszki liściowej.
Kwiaty
Kwiaty zbierają się w gęsty, kłosokształtny oraz widlasto rozgałęziający się kwiatostan, który pojawia się po około 20–30 latach wzrostu rośliny. Kwiatostan osiąga wysokość od 3 do 5 m oraz średnicę nieco ponad 4 cm, przy czym kwiaty koncentrują się w jego górnej części. Kwiaty mają długość nieco ponad 4 cm i różnią się zabarwieniem, zazwyczaj są zielonkawożółte, czerwono lub purpurowo nakrapiane. U nasady okwiatu liście zrośnięte są w krótką, lejkowatą rurkę (do 3 mm długości). Listki okwiatu osiągają długość od 18 do 20 mm. Zalążnia jest gruba, o długości około 2 cm, z krótką, ściętą szyjką słupka. Pręciki mają nitki długości około 5 cm, a pylniki są żółte lub brązowe, mają długość około 2 cm. Po zakwitnięciu i wydaniu owoców roślina obumiera.
Owoce
Owoce mają postać jajowatych torebek o długości do 2 cm i szerokości 1–1,3 cm, z zaokrągloną podstawą i zaostrzonym wierzchołkiem. Zawierają nasiona w kształcie półkolistym lub łzowym, pokryte żyłkami i z wąskim skrzydełkiem na brzegu. Słupki osiągają długość do 5 mm i szerokość około 3 mm.
Uprawa
Agawa królowej Wiktorii jest uprawiana jako roślina ozdobna i przez niektórych uważana jest za najpiękniejszą agawę. Oprócz form typowych, wyhodowano również mieszańce z Agave asperrima oraz Agave lechuguilla. W naturze poszukiwane są okazy o nietypowej budowie, w tym karłowe, które różnią się kształtem liści, wielkością białych pasków oraz długością i kształtem szczytowego kolca. Takie okazy są wprowadzane do uprawy i opisywane jako formy.
Rośliny tego gatunku są w stanie przetrwać jedynie niewielkie przymrozki (w strefach mrozoodporności 9–12), dlatego w Polsce mogą być uprawiane jedynie jako rośliny pokojowe lub w ogrzewanych szklarniach.
Agawa ta preferuje stanowiska słoneczne. Optymalne podłoże to gleba próchniczna lub gliniasta z dużą ilością żwiru lub gruboziarnistego piasku. Roślina nie toleruje dużej wilgotności w podłożu, a dobrze znosi suszę oraz wietrzną pogodę. W okresie zimowym przechodzi w stan spoczynku, dlatego najlepiej przenieść ją do chłodnego pomieszczenia (najlepiej w temperaturze 6–12 °C). Wiosną warto wynieść ją na zewnątrz, jednak należy stopniowo przyzwyczajać ją do intensywniejszego światła. Nawożenie powinno odbywać się tylko dwa razy w roku – najlepiej w kwietniu i lipcu, przy użyciu nawozu o wysokiej zawartości potasu.
Rozmnażana jest głównie z nasion.