Agave potatorum Zucc.
Agave potatorum Zucc. to gatunek rośliny z rodziny agawowatych (Agavaceae), który ma swoje korzenie w Meksyku. Roślina ta występuje od południowego stanu Pueblo aż po środkowe Oaxaca i Chiapas.
Morfologia
Pokrój
Agave potatorum jest jednym z mniejszych przedstawicieli agaw. Wyróżnia się dużą zmiennością pod względem wielkości, tworząc mięsistą, symetryczną różyczkę liściową, która może osiągać średnicę od 10 do 90 cm.
Liście
W obrębie jednej różyczki znajduje się od 30 do 80 liści. Charakteryzują się one znaczną zmiennością kształtu, wielkości oraz koloru. Liście są mięsiste, ale jednocześnie dość sztywne, z pogrubioną i zwężoną podstawą. Ich kształty mogą być jajowate, podłużne lub krótko lancetowate. Zazwyczaj mają szerokość od 9 do 18 cm oraz długość od 20 do 40 cm, przy czym ich kolor waha się od niebieskoczarnego do jasno srebrnoszarego. Liście są lekko wygięte do tyłu, a ich końce często zakończone są charakterystycznym, skręconym lub lekko falistym, czerwonawym lub ciemnobrązowym kolcem, który może osiągać długość do 2,5 cm. Na brzegach liści rzadko występują kolce, rozmieszczone w odległości od 0,5 do 2,5 cm, które są mniejsze od kolca na szczycie liścia i wyrastają na zębatych wyrostkach. Dodatkowo, na liściach znajdują się pączki.
Kwiaty
Na szczycie łodygi, która osiąga wysokość od 3 do 6 m, kwiaty zebrane są w wiechę lub grono. Ich barwa waha się od jasnozielonej do czerwonej, a otaczają je czerwone przysadki.
Biologia i ekologia
W naturalnych warunkach Agave potatorum rośnie na półpustyniach, na wysokości od 1200 do 2250 m n.p.m. Jest to gatunek hapaksantyczny, co oznacza, że kwitnie tylko raz w życiu. Po wielu latach wzrostu, szczątkowa łodyga w różyczce liściowej zaczyna rosnąć, osiągając znaczną wysokość, a na jej szczycie rozwijają się kwiaty. Po przekwitnięciu i wytworzeniu nasion, roślina obumiera. W środowisku naturalnym zazwyczaj kwitnie jesienią, z największym natężeniem od września do grudnia, a zakwita zazwyczaj po około 10 latach.
Zastosowanie
Agave potatorum jest wykorzystywana do produkcji napoju alkoholowego znanego jako mezcal. Jej nazwa gatunkowa „potatorum” odnosi się do jej roli w kontekście picia.
Roślina ta jest również uprawiana jako roślina ozdobna. Toleruje jedynie niewielkie przymrozki (strefy mrozoodporności 9–12), dlatego w Polsce może być hodowana jedynie jako roślina pokojowa lub w ogrzewanych szklarniach.
Uprawa
Agave potatorum jest gatunkiem stosunkowo łatwym w uprawie. Doskonale rozwija się w pojemnikach i doniczkach, preferując stanowiska słoneczne lub lekko zacienione. Wymaga bardzo dobrze przepuszczalnej gleby, a najlepszym podłożem jest próchniczna lub gliniasta gleba z dużą ilością żwiru lub gruboziarnistego piasku. Roślina ta nie toleruje dużej wilgoci w podłożu, za to dobrze znosi okresy suszy i wietrzne warunki. Zimą przechodzi w stan spoczynku, dlatego najlepiej przenieść ją do chłodnego pomieszczenia o temperaturze od 6 do 12 st. C. Wiosną warto wystawić ją na zewnątrz, ale stopniowo przyzwyczajać do intensywniejszego światła. Nawożenie odbywa się zaledwie dwa razy w roku – w kwietniu i lipcu, przy użyciu nawozu z dużą zawartością potasu. Latem roślina rośnie stosunkowo szybko, pod warunkiem, że ma wystarczającą ilość wody, jednak należy pozwolić ziemi przeschnąć przed kolejnym podlaniem. W zimie podlewanie powinno być ograniczone do minimum, aby zapobiec kurczeniu się liści.
Agave potatorum rozmnaża się poprzez nasiona lub odrosty, które pojawiają się u podstawy różyczki.