Agaty z Płóczek Górnych
Agaty z Płóczek Górnych to złoże tych kamieni szlachetnych, które można znaleźć w okolicy wsi Płóczki Górne na Dolnym Śląsku. Agaty te są uważane za jedne z najpiękniejszych na całym świecie.
Złoże ma wymiary 1000 × 500 m i leży na północnych stokach wzgórza Lipień (393 m n.p.m.), na wschód od Płóczek Górnych. W tym regionie występują skały osadowe z epoki permskiej (czerwony spągowiec) oraz wulkanity, głównie andezyty bazaltowe, trachyandezyty bazaltowe, ryolity i ich tufy. Seria ta wchodzi w skład struktury zwanej niecką północnosudecką. Agaty można znaleźć w obrębie serii skalnej, która jest pozostałością po dawnym potoku lawowym zbudowanym z andezytów bazaltowych (w starszej literaturze określanych jako melafiry) o miąższości od 50 do 200 m.
Agaty z Płóczek, klasyfikowane jako agaty migdałowcowe, powstały w wyniku wypełniania pustek pogazowych w zastygłej lawie. Zazwyczaj mają formę owalnych lub okrągłych kształtów o długości kilku centymetrów, osadzonych w skale macierzystej. Charakteryzują się niezwykle bogatą kolorystyką. Głównym minerałem jest chalcedon, a rzadziej można spotkać kryształ górski, ametyst, kalcyt, baryt, hematyt oraz goethyt.
W obrębie agatów oraz w niezależnych skupieniach w Płóczkach Górnych występuje również prasiolit, a znaleziska opisane w 1992 roku (podobne do tych z regionu Kłodzka) były pierwszymi na świecie przykładami tego minerału w stanie naturalnym.
Agaty z Płóczek są znane od drugiej połowy XVIII wieku. Na przykład w 1784 roku Adolf Traugott von Gersdorf pozyskał pojedyncze okazy z tej lokalizacji do swoich zbiorów. W literaturze pierwsze wzmianki o nich pojawiły się w 1846 roku, jednak aż do lat 70. XX wieku były one rzadkie, a większa eksploatacja nie miała miejsca. Od lat 70. XX wieku agaty są intensywnie zbierane przez prywatnych kolekcjonerów.
Obecność agatów w Płóczkach Górnych przyczyniła się do powstania corocznej giełdy minerałów w pobliskim Lwówku Śląskim, która jest największa w Polsce.
Agatom z Płóczek poświęcono publikację autorstwa J. A. Bossowskiego pt. „Agaty ze Lwówka Śląskiego”, wydaną przez Bud-Stal-Test w 2004 roku (II wydanie, pierwsze z 2000 roku), a także album „Agaty z Płóczek Górnych”, wydany w Lwówku Śląskim w 2009 roku, którego autorami są J. Bogdański, T. Praszkier i R. Siuda.
== Przypisy ==
== Bibliografia ==
Jacek Bogdański, Tomasz Praszkier, Rafał Siuda: Agaty z Płóczek Górnych. Lwówek Śląski. 2009. ISBN 978-83-91-45-38-7-2. OCLC 750950869.
Robert Girulski, Łukasz Tekiela, Piotr Rachwał: Kamienie szlachetne i ozdobne bogactwem partnerstwa izerskiego. Białystok: Wydawnictwo Buk, 2014. ISBN 978-83-62668-96-0. OCLC 922234496.