Agathe Uwilingiyimana

Agathe Uwilingiyimana (urodzona 23 maja 1953 w Nyaruhengeri, zmarła 7 kwietnia 1994 w Kigali) była rwandyjską polityk, pełniącą funkcję ministra edukacji w latach 1992–1993 oraz premierem Rwandy w latach 1993–1994. Była pierwszą i jak dotąd jedyną kobietą, która objęła stanowisko szefa rwandyjskiego rządu. Mimo że pochodziła z grupy Hutu, została brutalnie zamordowana podczas ludobójstwa w 1994 roku.

Wczesne życie

Agathe Uwilingiyimana przyszła na świat w rolniczej rodzinie w małej wiosce Nyaruhengeri, oddalonej o około 140 km od stolicy Rwandy, Kigali. Niedługo po jej narodzinach, rodzina wyjechała do Belgijskiego Konga w poszukiwaniu pracy. W 1957 roku wrócili do Rwandy, osiedlając się w Butare. Po osiągnięciu odpowiedniego wieku, Agathe rozpoczęła naukę w wyższej szkole Notre Dame des Citeaux, gdzie zaczęła swoją karierę edukacyjną. Po ukończeniu szkoły podjęła pracę jako nauczycielka matematyki w jednej z lokalnych szkół, gdzie poznała swojego przyszłego męża, Ignace Barahirę. W 1977 roku przyszło na świat ich pierwsze dziecko.

Następnie Uwilingiyimana zaczęła wykładać chemię na Narodowym Uniwersytecie Rwandy, co spotkało się z krytyką ze strony konserwatywnych mediów, które uważały, że kobieta nie może zdobyć tak szerokiego wykształcenia naukowego.

Kariera polityczna

W 1992 roku dołączyła do największej partii opozycyjnej – Republikańskiego Ruchu Demokratycznego. W tym samym roku została mianowana ministrem edukacji w rządzie Dismasa Nsengiyaremye’a. Wśród jej kluczowych osiągnięć w dziedzinie edukacji było umożliwienie kształcenia niezamężnym matkom.

Agathe Uwilingiyimana była również inicjatorką stowarzyszenia „Seruka”, które miało na celu zwiększenie udziału kobiet w życiu publicznym kraju, co zaowocowało powołaniem niektórych z nich na stanowiska burmistrzów miast. 18 lipca 1993, po spotkaniu prezydenta Juvénala Habyarimany z przedstawicielami pięciu największych partii, Uwilingiyimana została pierwszą kobietą w historii Rwandy, która objęła stanowisko premiera.

Zabójstwo

6 kwietnia 1994 roku zestrzelony został samolot, w którym podróżował prezydent Rwandy, Juvénal Habyarimana. Nacjonalistyczne bojówki Hutu obwiniły za jego śmierć Rwandyjski Front Patriotyczny, dowodzony przez Tutsi.

Na mocy konstytucji, premier Agathe Uwilingiyimana została ogłoszona głową państwa, pełniąc tę funkcję przez około 14 godzin. Wysokiej rangi urzędnicy wojskowi nie zgodzili się jednak z tym, argumentując, że nie cieszyła się dużym poparciem społecznym (co było nieprawdą). Rankiem 7 kwietnia 1994 roku, Agathe Uwilingiyimana oraz jej mąż zostali brutalnie zamordowani przez Gwardię Prezydencką, lojalną wobec fundamentalistów. Ciało premier zostało zbezczeszczone przez morderców, a żołnierze UNAMIR, którzy mieli ją chronić, zostali zamordowani i wykastrowani, według relacji Scotta Petersona.