Agat

Agat to wielobarwna forma chalcedonu, która charakteryzuje się specyficzną, wstęgową strukturą.

Nazwa „agat” najprawdopodobniej wywodzi się od rzeki Dirillo (wcześniej Achates) na Sycylii, w której to minerał ten był eksploatowany w czasach starożytnych.

Właściwości

Jako odmiana chalcedonu, agat dzieli z nim wiele właściwości fizykochemicznych. Agaty cechuje budowa wstęgowa lub koncentryczna. Każda z poszczególnych warstw składa się z mikrokrystalicznego kwarcu, którego kryształy są ustawione prostopadle do powierzchni stref. Wstęgi barwę zawdzięczają różnym domieszkom – nawet w obrębie jednego okazu, poszczególne strefy mogą wykazywać różnorodność kolorystyczną i odcieni.

Występowanie

Agaty tworzą kuliste lub nieregularne skupiska, które mogą mieć obwody od kilku milimetrów do kilku metrów. Czasami występują także jako wypełnienie szczelin w skałach wulkanicznych. Wstęgi powstają w wyniku cyklicznej krystalizacji – naukowcy wciąż dyskutują na temat tego procesu.

Gdy wnętrze skały nie jest całkowicie wypełnione masą agatu, w jej wnętrzu mogą pojawić się kryształy innych minerałów, takich jak różne odmiany kwarcu, kalcyt, goethyt, anhydryt czy baryt. Taka formacja nazywana jest druzą.

Na podstawie analizy 28 okazów, czas formowania się kryształów agatu szacuje się na okres fanerozoiku, czyli około od 280 do 64,5 miliona lat temu.

Znaczące złoża agatów znajdują się w Nadrenii-Palatynacie w Niemczech, na południu Brazylii i w północnym Urugwaju, w Queensland w Australii, oraz w Chinach, Indiach, na Kaukazie, na Madagaskarze, w Meksyku, w Mongolii, w Namibii oraz w stanach Wyoming i Montana w Stanach Zjednoczonych.

Odmiany

Wyróżnia się wiele odmian agatów, które różnią się kolorystyką i wzorem wstęg, w tym:

oczko – o wzorze przypominającym oko
wstęgowy – wstęgi o zbliżonej grubości, równoległe do zewnętrznej krawędzi kamienia
enhydros – z inkluzjami wody
ognisty – zawierający limonit, z charakterystyczną grą barw przypominającą opalizację

Zastosowanie

Agat jest wykorzystywany jako kamień szlachetny do biżuterii oraz materiał do produkcji rękodzieła. Dzięki swoim właściwościom, znajduje również zastosowanie w różnych dziedzinach techniki.