Agamowate, agamy (Agamidae)
Rodzina zauropsydów z rzędu łuskonośnych (Squamata), obejmująca ponad 580 gatunków, które są klasyfikowane w około 60 rodzajach. Agamowate mają dobrze rozwinięte kończyny oraz długi ogon. Gdy są w stanie podniecenia, charakterystycznie kiwają głową, podobnie jak legwany, co sprawia, że często są nazywane legwanami Starego Świata.
Opis
Ich długość waha się od 4 cm (np. Pogona microlepidota) do ponad 1 m (np. Hydrosaurus amboinensis czy Hydrosaurus microlophus). Głowa jest zaokrąglona, krótka i szeroka, z wyraźnym zwężeniem szyjnym, a tułów jest spłaszczony w kierunku grzbietowo-brzusznym. Ogon ma przekrój okrągły. Źrenice oczu są okrągłe. Zęby, choć akrodontyczne, wykazują pewne zróżnicowanie na siekacze, kły oraz trzonowe, i nie podlegają wymianie. Wiele gatunków ma różne wytwory skórne. Ubarwienie form leśnych jest zazwyczaj zielone, natomiast form pustynnych – brązowe, szare lub czarne. Samce w okresie godowym przybierają bardzo intensywne kolory.
Biotop
Agamowate przystosowały się do życia w różnorodnych środowiskach, od terenów pustynnych i stepowych, przez deszczowe lasy tropikalne, aż po ludzkie osiedla. Niektóre gatunki spędzają większość czasu na ziemi, inne zaś w koronach drzew. Niektóre z nich prowadzą półwodny tryb życia, doskonale pływając i nurkując.
Pokarm
Ich dieta składa się głównie z owadów i małych zwierząt, ale istnieje również wiele gatunków roślinożernych.
Behawior
Agamy są aktywne w ciągu dnia. Niektóre gatunki, dzięki silnym kończynom tylnym, potrafią skakać lub szybko biegać, używając tylko tych kończyn. Inne, które mają szerokie fałdy skórne, są zdolne do lotu ślizgowego.
Rozmnażanie
Gatunki agamowatych mogą być jajorodne lub jajożyworodne.
Występowanie
Agamowate można spotkać w Afryce, Azji, Australii, Oceanii oraz południowo-wschodniej Europie. W Polsce nie występują.
Systematyka
Rodzina agamowatych dzieli się na następujące podrodziny:
- Agaminae Gray, 1827
- Amphibolurinae Wagler, 1830
- Draconinae Fitzinger, 1826
- Hydrosaurinae Kaup, 1828
- Leiolepidinae Fitzinger, 1843
- Uromastycinae Theobald, 1868
Przypisy
Bibliografia
Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. ISBN 83-01-14344-4. Brak numerów stron w książce.
Włodzimierz Juszczyk: Gady i płazy. Wyd. 2. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0043-4. Brak numerów stron w książce.
Heying, H.: Agamidae. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. 2003. [dostęp 2024-01-23]. (ang.).