Agammaglobulinemia Brutona
Agammaglobulinemia Brutona, znana również jako agammaglobulinemia sprzężona z chromosomem X oraz hipoimmunoglobulinemia, to zespół chorobowy zaliczany do pierwotnych niedoborów odporności. Charakteryzuje się całkowitym brakiem przeciwciał oraz minimalną obecnością limfocytów B w krwiobiegu (poniżej 2%).
Choroba jest spowodowana mutacjami w pojedynczym genie, który znajduje się na chromosomie X i jest nazywany kinazą tyrozynową Brutona (Btk). Odkrycie tego genu miało miejsce w 1993 roku, a jego nazwa została nadana na cześć Ogdena Brutona, który jako pierwszy opisał tę agammaglobulinemii w 1952 roku. Białko kodowane przez ten gen ma kluczowe znaczenie w procesach dojrzewania prekursorów limfocytów B oraz aktywacji komórek tucznych.
W szpiku kostnym zauważa się zwiększoną liczbę niedojrzałych limfocytów pre-B, które nie posiadają receptorów immunoglobulinowych. Poziom limfocytów T pozostaje w normie.
Epidemiologia
Agammaglobulinemia Brutona, ze względu na swoje sprzężenie z płcią, występuje głównie u chłopców, których matki są zdrowymi nosicielkami wadliwego genu. Częstość występowania wynosi około 1 na 100 tysięcy narodzin chłopców.
Objawy
Kliniczne objawy choroby zaczynają się pojawiać w wieku około 4-6 miesięcy, gdy z organizmu dziecka zaczynają znikać przeciwciała matczyne. Dominują nawracające infekcje bakteryjne dróg oddechowych, wywoływane przez paciorkowce, gronkowce, pneumokoki, meningokoki, a także Haemophilus influenzae i Pseudomonas. W przypadku braku leczenia może to prowadzić do przewlekłego zapalenia zatok oraz rozstrzeni oskrzeli. Odporność na wirusy działa prawidłowo, jednak z niewyjaśnionych powodów dotyczy to tylko niektórych wirusów, w tym enterowirusów.
Najczęstszą przyczyną zgonów w tym zespole jest przewlekłe zapalenie opon mózgowych i mózgu wywołane przez enterowirusy.
Leczenie
W leczeniu agammaglobulinemii Brutona stosuje się okresowe dożylne uzupełnianie ludzkich immunoglobulin (rzadziej podaje się je domięśniowo lub podskórnie). Terapia powinna trwać przez całe życie, co przyczynia się do wydłużenia zarówno długości, jak i jakości życia pacjentów. Teoretycznie, terapia genowa mogłaby przynieść długotrwałe efekty, jednak obecnie nie jest uznawana za metodę leczniczą. W ramach profilaktyki podaje się przeciwciała oraz przetacza świeże osocze krwi. Co 3-4 tygodnie pacjenci otrzymują dożylnie lub podskórnie gammaglobulinę zawierającą cząsteczki IgG (takie jak Sandoglobulin, Venimmun, Veinoglobuline, Subcuvia). W przypadku wystąpienia infekcji bakteryjnych stosowane są antybiotyki.
Przypisy
Bibliografia
BRUTON OC. Agammaglobulinemia. „Pediatrics”. 6 (9), s. 722–8, czerwiec 1952. PMID: 14929630.
Wilfert CM., Buckley RH., Mohanakumar T., Griffith JF., Katz SL., Whisnant JK., Eggleston PA., Moore M., Treadwell E., Oxman MN., Rosen FS. Persistent and fatal central-nervous-system ECHOvirus infections in patients with agammaglobulinemia. „The New England journal of medicine”. 26 (296), s. 1485–9, czerwiec 1977. PMID: 301244.
Vademecum pediatrii. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1990. ISBN 83-200-1502-2. Brak numerów stron w książce.
Kathleen E. Sullivan, Richard E. Stiehm: Stiehm’s Immune Deficiencies. Academic Press, 2014. ISBN 978-0-12-405860-6.