Agamia (ptak)

Agamia, czapla zielonoskrzydła

Agamia, znana również jako czapla zielonoskrzydła (Agamia agami), to gatunek dużego ptaka zaliczany do podrodziny agamii (Agamiinae) w obrębie rodziny czaplowatych (Ardeidae). W Brazylii bywa nazywana soco beija-flor (czapla-koliber) z powodu intensywnych barw upierzenia. Gatunek ten jest bliski wyginięcia.

Zasięg występowania

Agamia występuje od wschodniego Meksyku przez Amerykę Centralną aż po północną Amerykę Południową, obejmując północno-wschodni Ekwador, wschodnią Boliwię oraz północną i środkową Brazylię.

Taksonomia

Gatunek został po raz pierwszy opisany w 1789 roku przez niemieckiego zoologa Johanna Friedricha Gmelina, który nadał mu nazwę Ardea Agami. Typowy okaz pochodzi z Kajenny. Jest to takson monotypowy, będący jedynym przedstawicielem rodzaju Agamia, utworzonego w 1853 roku przez niemieckiego zoologa i systematyka Ludwiga Reichenbacha. Rodzaj ten jest klasyfikowany w monotypowej podrodzinie Agamiinae.

Etymologia

Agamia: epitet gatunkowy Ardea agami J.F. Gmelin, 1789.

Doryphorus: średniowiecznołac. doryphorus „włócznik”, od gr. δορυφορος doru-phoros „włócznik, noszący włócznię”, od δορυ doru, δορατος dora-tos „włócznia”; -φορος -phoros „noszący”, od φερω pherō „nosić”.

Doriponus: gr. δοριπονος doriponos „dzierżący włócznię, potrząsający włócznią”, od δορυ doru, δορατος dora-tos „włócznia”; πονος ponos „bitwa, trud”.

agami: słowo Agami oznacza „leśnego ptaka” w języku rdzennej ludności z Kajenny, co może odnosić się do gruchaczy (Psophia).

Morfologia

Długość ciała agamii wynosi od 60 do 76 cm, a masa ciała waha się między 475 a 580 g. Charakteryzuje się kasztanowym upierzeniem na szyi (z białą linią pośrodku) oraz w dolnych partiach, zielonymi skrzydłami, a także niebieskimi piórami w okolicy głowy i ogona. Posiada krótkie nogi jak na czaplę, długi i cienki dziób oraz żółtą skórę wokół oczu. Samiec i samica są do siebie bardzo podobne.

Ekologia

Agamia preferuje leśne bagna lub mokradła jako swoje siedliska. Gniazduje w koloniach na drzewach, które mogą liczyć nawet do 100 gniazd. Zazwyczaj składa 2 niebieskawe jaja.

Ptak ten odżywia się poprzez brodzenie w płytkiej wodzie, głównie w zacienionych miejscach, rzadko zapuszczając się na otwarte wody. W poszukiwaniu pożywienia czatuje w bezruchu lub powoli podchodzi do ofiary. Poluje na ryby, ale także na żaby, małe gady i ślimaki.

Status zagrożenia

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2023 roku klasyfikuje agamię jako gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened); wcześniej, od 2012 roku, klasyfikowano ją jako gatunek narażony (VU, Vulnerable), a od 2004 roku jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji, według szacunków organizacji Wetlands International z 2022 roku, wynosi od 10 do 25 tysięcy dorosłych osobników. Główne zagrożenie dla tego gatunku stanowi intensywne wylesianie w dorzeczu Amazonki, mające na celu uzyskanie terenów pod hodowlę bydła oraz produkcję soi, co ułatwia także rozbudowa sieci drogowej. Ponadto ptak ten może być narażony na kłusownictwo.

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

S.L. Hilty: Birds of Venezuela. Princeton University Press, 2002. ISBN 978-0713664188. (ang.). Brak numerów stron w książce

The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).