Agadir – Berberski Spichlerz
Agadir (tamazight: ⴰⴳⴰⴷⵉⵔ) to umocniony spichlerz używany przez Berberów w Afryce Północnej. Jego głównym przeznaczeniem było przechowywanie różnorodnych produktów, takich jak zboże, argan, miód, daktyle, figi, oliwa, henna, a także cennych przedmiotów, w tym owczych skór, strojów świątecznych oraz dokumentów. W przeszłości Agadir służył również do przechowywania broni i amunicji. Oprócz funkcji gospodarczej, pełnił on rolę miejsca życia społecznego i duchowego dla wsi i plemion, często zawierał miejsca modlitwy oraz spotkań starszyzny. W czasie wojen lub klęsk żywiołowych stanowił schronienie dla mieszkańców i ich zwierząt.
Historia
Warowne spichlerze w Maroku zaczęto budować już w X wieku. Najstarszym znanym dokumentem dotyczącym przedmiotów zdeponowanych w Agadirze jest Agadir Oujarif, zarejestrowany w 1492 roku.
Na przełomie XX wieku rola spichlerzy jako wspólnotowych magazynów zaczęła zanikać z powodu zmian w rolnictwie i gospodarce. Migracja ludności do dużych miast przyczyniła się do utraty spójności społeczności wiejskiej oraz osłabienia tradycyjnego systemu zarządzania spichlerzem. Nowoczesne techniki magazynowe sprawiły, że potrzeba korzystania z Agadirów znacznie spadła. Te zmiany doprowadziły do degradacji, a w niektórych przypadkach do całkowitego opuszczenia Agadirów.
Aby zapobiec ich całkowitemu zniszczeniu, podejmowane są inicjatywy mające na celu utrzymanie Agadirów jako lokalnych atrakcji turystycznych, a także jako spichlerzy do przechowywania tradycyjnych nasion, jednocześnie promując edukację rolniczą.
W 2021 roku minister kultury Maroka, Othman El Ferdaous, zainicjował proces włączenia Igudar (liczba mnoga od Agadir) na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Architektura
Kompleks Agadiru zazwyczaj składał się z budynków rozmieszczonych w rzędach, podzielonych na komórki magazynowe. Każda z nich należała do konkretnego klanu lub rodziny i posiadała drzwi, zazwyczaj wykonane z masywnego drewna, oznaczone odpowiednimi insygniami. Całość była otoczona murami z kamienia, gliny i drewna, które chroniły przed działaniem warunków atmosferycznych oraz intruzami i najazdami.
Występowanie
Agadiry występowały głównie w Maroku – w zachodniej części Antyatlasu, w rejonie miasta Agadir oraz Beni Mallal, a także w regionie Dara-Tafilalt i w Atlasie Wysokim. W Maroku odkryto około 550 spichlerzy typu Agadir. Na południu Tunezji do 2010 roku udokumentowano 92 takie budowle.