Afrykańska królowa (ang. The African Queen) to amerykańsko-brytyjski film przygodowy z 1951 roku, wyreżyserowany przez Johna Hustona, oparty na powieści C.S. Forestera noszącej tę samą nazwę. W 1994 roku film został wpisany do Narodowego Rejestru Filmowego w Stanach Zjednoczonych jako dzieło o znaczeniu kulturowym, historycznym lub estetycznym.
Premiera w Polsce miała miejsce podczas podwójnego pokazu z zachodnioniemieckim krótkometrażowym dokumentem Punkt po punkcie (1957).
Fabuła
Akcja filmu rozgrywa się w Niemieckiej Afryce Wschodniej w sierpniu 1914 roku, na statku handlowym płynącym rzeką Kongo. Kanadyjski kapitan Charlie Allnut, właściciel parowca Afrykańska królowa, dostarcza pocztę i zaopatrzenie lokalnym misjonarzom, Brytyjczykom Samuelowi Sayerowi i jego siostrze Rose. Allnut informuje ich o wybuchu wojny w Europie. Sayerowie postanawiają pozostać w afrykańskiej wiosce Kungdu, gdzie prowadzą misję, jednak wioska zostaje zaatakowana przez niemiecki oddział kolonialny. W wyniku ataku Sayer zapada na gorączkę i umiera. Allnut postanawia przewieźć Rose do bezpiecznego miejsca.
Allnut wyjaśnia, że Niemcy planują zdobycie Afryki Środkowej przy wsparciu tubylców, podczas gdy Brytyjczycy nie mogą zaatakować Niemców z uwagi na patrolującą duże jezioro kanonierkę Luiza. Rose wpada na pomysł, aby napełnić butle żelatyną wybuchową i zaatakować Luizę. Po krótkiej perswazji Allnut zgadza się na ten plan, nie zdając sobie sprawy, że będzie musiał zmierzyć się nie tylko z Niemcami, ale także z wieloma nawykami samej Rose. Zmusza ją do rezygnacji z alkoholu, a ona stara się go ucywilizować. Rose uczy się sterować łodzią, a ich relacja zacieśnia się po pokonaniu bystrzyny.
Gdy Afrykańska królowa mija niemiecką twierdzę Shona, żołnierze zaczynają strzelać do łodzi, uszkadzając kocioł. Allnutowi udaje się ponownie podłączyć wąż ciśnieniowy tuż przed wpłynięciem w kolejne bystrzyny. Po przezwyciężeniu kłopotów Allnut i Rose obejmują się i całują. Niestety, przeprawa przez następne bystrzyny kończy się uszkodzeniem wału napędowego łodzi. Na lądzie Allnut i Rose tworzą prymitywną kuźnię, w której wykonują nową śrubę, co pozwala na kontynuację żeglugi. Jednak Afrykańska królowa ugrzęzła w mokradłach i para, pozbawiona zapasów i wody, powoli godzi się z nadchodzącą śmiercią. Allnut nie żałuje decyzji o podróży z Rose, która cichutko się modli. Wkrótce nadchodzi burza, a ulewa podnosi poziom wody w rzece, co umożliwia wydostanie się łodzi z bagien.
Na pełnym jeziorze Allnut i Rose dostrzegają patrolującą Luizę. Opracowują detonatory i umieszczają torpedy na dziobie. W nocy nakierowują łódź, aby ustawić ją na kursie kolizyjnym. W międzyczasie nadchodzi sztorm, który przewraca Afrykańską królową i wyrzuca pasażerów do wody. Allnut traci z oczu Rose, a następnie zostaje schwytany przez załogę Luizy i oskarżony o szpiegostwo na rzecz Armii Brytyjskiej. Choć stara się zaprzeczyć, niebawem odnajdują Rose. Oboje decydują się na szczerość, uznając, że nie mają nic do stracenia. Zostają skazani na powieszenie. Jako ostatnie życzenie Allnut prosi kapitana o możliwość wzięcia ślubu. Gdy wyrok ma być wykonany, Luiza uderza w tonącą Afrykańską królową i detonuje torpedy. Allnut i Rose uciekają z tonącej kanonierki i radośni płyną w kierunku bezpiecznego miejsca, zamierzając dotrzeć do Keni.
Obsada
Humphrey Bogart jako Charlie Allnut
Katharine Hepburn jako Rose Sayer
Robert Morley jako wielebny Samuel Sayer
Peter Bull jako kapitan Luizy
Theodore Bikel jako pierwszy oficer Luizy
Walter Gotell jako drugi oficer Luizy
Peter Swanwick jako pierwszy oficer fortu Shona
Richard Marner jako drugi oficer fortu Shona
Nagrody
W 1952 roku film zdobył cztery nominacje do Oscara, w tym dla Humphreya Bogarta i Katharine Hepburn za najlepsze role, dla Johna Hustona za reżyserię oraz dla Jamesa Agee i Johna Hustona za scenariusz adaptowany. Oscara, będącego jedynym w karierze, zdobył Humphrey Bogart.
Zobacz też
Lista stu najlepszych amerykańskich filmów według AFI
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
The Associated Press. “High Noon” Named Best Film Of Year. „The Evening Citizen”. 110 (155), 1952-12-30. Ottawa: Ottawa Citizen Company Ltd.. (ang.).
Idziemy do kina. „Film”. 17 (6), 1962-02-11. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe. (pol.).
Linki zewnętrzne