Afrykańska Karta Praw Człowieka i Ludów

Afrykańska Karta Praw Człowieka i Ludów

Afrykańska Karta Praw Człowieka i Ludów (ang. The African Charter on Human and Peoples’ Rights) została uchwalona podczas konferencji Organizacji Jedności Afrykańskiej w Nairobi w dniu 26 czerwca 1981 roku i weszła w życie 21 października 1986 roku.

Karta zawiera zestaw praw jednostki, inspirowany wcześniejszymi dokumentami, w szczególności Powszechną Deklaracją Praw Człowieka, na którą powołuje się w artykule 60. Dokument ten zabrania m.in. tortur oraz handlu ludźmi (art. 5), bezpodstawnego uwięzienia (artykuły 6 i 7), a także gwarantuje takie prawa jak: wolność wyznania (art. 8), wolność słowa (art. 9), prawo do zrzeszania się (art. 10), prawo do zgromadzeń (art. 11), azyl (art. 12), wolne wybory (art. 13), prawo do własności (art. 14), prawo do pracy (art. 15), ochronę zdrowia (art. 16), prawo do nauki (art. 17) oraz ochronę praw kobiet i dzieci, zgodnie z międzynarodowymi deklaracjami i konwencjami (art. 18).

Artykuł 2 zabrania dyskryminacji ze względu na rasę, przynależność etniczną, kolor skóry, płeć, język, przekonania religijne, polityczne lub inne, jak również pochodzenie narodowe, społeczne, status urodzenia czy inny status.

W zakresie praw ludów, Karta zabrania dominacji jednego ludu nad innym (art. 19) oraz zagranicznej eksploatacji ekonomicznej (art. 21). Przyznaje prawo do samostanowienia (art. 20), rozwoju (art. 22) oraz pokoju (art. 23).

Obowiązki jednostki obejmują m.in. umacnianie i utrzymywanie rodziny, pracę zgodną z możliwościami i zdolnościami oraz płacenie podatków nałożonych przez prawo w interesie społecznym (art. 29).

Aby zapewnić kontrolę nad przestrzeganiem Karty, powołano Afrykańską Komisję Praw Człowieka i Ludów (artykuły 30 – 46). Skargi mogą wnosić zarówno rządy (art. 47), jak i inne podmioty (art. 55). Każda skarga musi być uzasadniona (art. 56). Komisja podejmuje się rozpatrzenia sprawy dopiero po upewnieniu się, że wszystkie dostępne środki krajowe zostały wykorzystane, chyba że jest oczywiste, że ich wykorzystanie byłoby nieuzasadnione i przedłużające się (art. 50). Komisja opiera się na międzynarodowym prawie praw człowieka, w tym na postanowieniach różnych afrykańskich dokumentów dotyczących praw człowieka, Karty Narodów Zjednoczonych, Karty Organizacji Jedności Afrykańskiej oraz innych dokumentów przyjętych przez Organizację Narodów Zjednoczonych i kraje afrykańskie w tej dziedzinie, jak również na postanowieniach różnych dokumentów przyjętych przez wyspecjalizowane organy ONZ, których członkami są Strony Karty (art. 60). Komisja składa raport i zalecenia do Zgromadzenia Szefów Państw i Rządów (art. 53).

W dniu 9 czerwca 1998 roku w Wagadugu, stolicy Burkina Faso, podpisano protokół uzupełniający Kartę, dotyczący utworzenia Afrykańskiego Trybunału Praw Człowieka i Ludów, który rozpoczął swoją działalność 25 stycznia 2004 roku, a pierwszą sprawę rozpatrzył w grudniu 2009 roku.

Linki zewnętrzne