Afrykanka zielonorzytna

Afrykanka zielonorzytna (Poicephalus robustus) to średniej wielkości ptak z rodziny papugowatych (Psittacidae). Jej zasięg występowania obejmuje głównie Południową Afrykę, gdzie preferuje lasy. Gatunek ten jest zagrożony wyginięciem.

Systematyka

Po raz pierwszy gatunek ten został opisany według zasad nazewnictwa binominalnego przez niemieckiego przyrodnika Johanna Friedricha Gmelina w 1788 roku w 13. edycji Systema Naturae Linneusza. Gmelin nadał mu nazwę Psittacus robustus, nie wskazując jednak miejsca typowego, które przyjmuje się, że znajduje się w Południowej Afryce. Opis ten bazował na wcześniejszym (1781) opisie Johna Lathama, który nadał ptakowi angielską nazwę Robust Parrot.

Obecnie afrykanka zielonorzytna należy do rodzaju Poicephalus i jest gatunkiem monotypowym. W przeszłości do tego gatunku zaliczano również dwa podgatunki, które obecnie uznawane są za osobny gatunek Poicephalus fuscicollis (afrykanka brązowogłowa). Takie ujęcie systematyczne przyjęli m.in. autorzy Handbook of the Birds of the World.

Zasięg występowania

Afrykanka zielonorzytna występuje głównie w wschodniej części Południowej Afryki, w prowincji KwaZulu-Natal oraz Prowincji Przylądkowej Wschodniej; dodatkowo istnieje niewielka, izolowana populacja w prowincji Limpopo w północno-wschodniej części kraju.

Charakterystyka

Morfologia

Długość ciała afrykanki zielonorzytnej wynosi od 30 do 36 cm, a masa od 295 do 401 g. Samice są podobne do samców, jednak zazwyczaj mają czoło w kolorze czerwonym.

Dieta

Ptak ten żywi się głównie pestkami owoców różnych gatunków drzew. Dzięki silnemu dziobowi potrafi rozłupywać twarde pestki.

Rozmnażanie

Afrykanki zielonorzytne zakładają gniazda w wysokich drzewach. Osiągają dojrzałość płciową w wieku 4–5 lat i mogą rozmnażać się co 2 lata. Sezon lęgowy trwa przez cały rok, z szczytem od sierpnia do lutego. Zwykle składają 4 jaja, z których najczęściej wykluwają się 1 lub 2 młode. Inkubacja jaj trwa około 1 miesiąca, a po około 2 miesiącach pisklęta stają się opierzone.

Styl życia

W niewoli afrykanka zielonorzytna może żyć nawet do 30 lat. Zwykle latają w grupach liczących do 10 osobników.

Status i ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) klasyfikuje afrykankę zielonorzytną jako gatunek narażony na wyginięcie (VU – Vulnerable). Liczebność populacji szacuje się na około 730–1200 dorosłych osobników, a jej trend uznawany jest za stabilny. Gatunek ten znajduje się w II załączniku konwencji waszyngtońskiej (CITES).