Afrotrogon prążkowany

Afrotrogon prążkowany (Apaloderma vittatum)

Afrotrogon prążkowany to średniej wielkości ptak należący do rodziny trogonów (Trogonidae), który można spotkać w Afryce Subsaharyjskiej. Gatunek ten nie jest zagrożony wyginięciem.

Występowanie i biotop

Ptak ten występuje w rozproszonych, izolowanych populacjach w Nigerii, Kamerunie, a także w Angoli oraz we wschodniej Afryce, w tym w Kenii, Tanzanii, Ugandzie, wschodniej Demokratycznej Republice Konga, Malawi i Mozambiku. Preferuje górskie tereny leśne, zazwyczaj zasiedlając obszary na wysokości od 900 do 3000 m n.p.m., a najczęściej powyżej 1600 m n.p.m.

Taksonomia

Afrotrogon prążkowany był czasami klasyfikowany w monotypowym rodzaju Heterotrogon. Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) oraz lista ptaków świata opracowana wspólnie przez BirdLife International i autorów Handbook of the Birds of the World (9. wersja online: październik 2024) uznają go za gatunek monotypowy. Niemniej jednak niektórzy badacze wyróżniają cztery podgatunki Apaloderma vittatum:

A. v. vittatum Shelley, 1882 – afrotrogon prążkowany – występuje w centralnej Kenii, rozciągając się na południe przez północno-wschodnią Zambię aż do północno-zachodniego Mozambiku i Malawi, z osobną populacją w południowo-zachodniej Angoli;
A. v. camerunense (Reichenow, 1902) – afrotrogon złotodzioby – występuje w południowo-wschodniej Nigerii i południowo-zachodnim Kamerunie;
A. v. francisci Alexander, 1903 – wyspa Bioko;
A. v. delhoyoi Boesman, Collar, Fishpool & Kennedy, 2022 – występuje w wschodniej Demokratycznej Republice Konga, Rwandzie i Burundi, aż po zachodnią Kenię.

W 2022 roku Boesman, Collar, Fishpool i Kennedy opisali nowy podgatunek delhoyoi oraz zaproponowali wydzielenie wszystkich podgatunków poza nominatywnym do osobnego gatunku Apaloderma camerunense (afrotrogon złotodzioby). Do tej pory (2025) zmiana ta nie została zaakceptowana przez żadną z list ptaków świata.

Morfologia

Długość ciała afrotrogona prążkowanego wynosi około 28–30 cm, a masa ciała to około 55 g. Upierzenie grzbietu i kupra jest zielone, podczas gdy brzuch ma kolor czerwony, a skrzydła oraz ogon są ciemne. Poniżej oka znajdują się dwie żółte plamy nagiej skóry, a pokrywy podogonowe charakteryzują się czarno-białym prążkowaniem. Samica wygląda podobnie do samca, ale ma mniej intensywne ubarwienie, brązową głowę oraz cynamonowobrązową pierś.

Ekologia i zachowanie

Tryb życia

Afrotrogon prążkowany jest ptakiem osiadłym, prowadzącym skryty tryb życia, często przesiadującym w koronach drzew.

Pożywienie

Jego dieta składa się głównie z bezkręgowców.

Lęgi

Samica składa od 2 do 3 białawych jaj bezpośrednio na dnie wnęki drzewa. Ptaki komunikują się głównie w okresie lęgowym, by ogłosić zajęcie swojego terytorium. Wysiadywaniem jaj zajmują się oboje rodzice.

Status i zagrożenia

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) klasyfikuje afrotrogona prążkowanego jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność populacji nie została dokładnie oszacowana; w 2001 roku ptak ten był opisywany jako pospolity w swoim ograniczonym zasięgu. Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy, co jest spowodowane postępującym niszczeniem siedlisk.