Afromimus

Afromimus to wymarły rodzaj dinozaura, należący do grupy teropodów zwanych ornitomimozaurami.

Skamieniałości tego nieznanego wcześniej dinozaura, w tym fragmenty prawej kończyny dolnej oraz ogona, zostały odkryte w 1997 roku na pustyni Ténéré w Nigrze (lokalizacja typowa: 16° 22’ N, 9° 1’ E, Gadoufaoua). Znajdowały się one w formacji El Rhaz, datowanej na czas apt-alb w wczesnej kredzie. Sereno zauważył w nich charakterystyczne, szerokie powierzchnie stawowe trzonów środkowych kręgów ogona, które przypominały kształtem orzech ziemny, a także parastrzałkowe doły łączące się z parapofyzami sąsiadującego kręgu oraz uniesione, prawie trójkątne platformy na paliczkach stopy. Cechy te uznał za zaawansowane ewolucyjnie w kontekście ornitomimozaurów. Afromimus osiągał średnie rozmiary jak na przedstawiciela swojej grupy. Wcześniej z afrykańskimi ornitomimozaurami związany był Nqwebasaurus, który wydaje się być bardziej bazalnym przedstawicielem tej grupy. Sereno wskazuje, że ornitomimozaury przeważnie występowały na północnych kontynentach. Przykładem może być gallimim odkryty przez polskich paleontologów na pustyni Gobi, podczas gdy znaleziska początkowo identyfikowane jako ornitomimozaury z półkuli południowej okazały się przedstawicielami innych grup. Tanzański elafrozaur, wcześniej opisany jako ornitomimozaur, obecnie klasyfikowany jest jako pierwotny ceratozaur. W odwrotnej sytuacji południowoafrykański Nqwebasaurus, pierwotnie opisany jako celurozaur, w 2001 roku został przez Sereno zaklasyfikowany do ornitomimozaurów. Mimo że uznano go za bazalnego członka tej grupy, Afromimus wydaje się być bardziej zaawansowany ewolucyjnie i nieco wcześniejszy. Sereno nadał swojemu rodzajowi nazwę, łącząc słowo „Afro” od Afryki oraz „mimus”, co oznacza naśladowcę. Jako monotypowy rodzaj obejmuje on jeden gatunek, nazwany na cześć miejsca odkrycia A. tenerensis.

Cerroni i współpracownicy (2019) uznali A. tenerensis za istotny takson, jednak nie zgodzili się z Sereno co do jego pozycji filogenetycznej w obrębie teropodów. Badając anatomię kręgów ogonowych, szewronów oraz kości kończyn tylnych A. tenerensis, zauważyli, że cechy sugerowane przez Sereno jako dowody przynależności do ornitomimozaurów pojawiają się także u teropodów z grupy ceratozaurów. Cerroni i zespół zwrócili uwagę na anatomiczne różnice pomiędzy Afromimus a ornitomimozaurami, w tym obecność krótkich i zakrzywionych wyrostków stawowych przednich (prezygapophysis) na kręgach ogonowych A. tenerensis, które u ornitomimozaurów są dłuższe i prostsze. Ponadto, duży, eliptyczny ślad przyczepu na trzonie kości piszczelowej A. tenerensis nie ma odpowiednika w kościach piszczelowych ornitomimozaurów, ale jest podobny do takich śladów u niektórych ceratozaurów. Trzon kości piszczelowej u Afromimus jest nieco zakrzywiony, co przypomina kości piszczelowe Masiakasaurus i Velocisaurus, w przeciwieństwie do prostych kości piszczelowych ornitomimozaurów. Dodatkowo, grzebień strzałkowy kości piszczelowej Afromimus jest wydłużony, sięgający do końca bliższego kości, co różni się od tetanurów (w tym ornitomimozaurów), gdzie grzebień jest oddzielony wgłębieniem. Charakteryzuje się również stosunkowo niskim wyrostkiem wstępującym (ascending process) kości skokowej, co jest cechą plezjomorficzną obecnie u wielu grup teropodów, w tym abelizauroidów, ale niedostępną u ornitomimozaurów, gdzie ten wyrostek jest wysoki i szeroki. Częściowy zrost kości skokowej i piętowej z kością piszczelową występuje również u niektórych abelizauroidów, ale nie u ornitomimozaurów. Duży krętarz kości strzałkowej, będący miejscem przyczepu mięśnia biodrowo-strzałkowego, jest podobny do ceratozaurów, podczas gdy u ornitomimozaurów jest on znacznie mniejszy. Również rozbudowany koniec dalszy kości strzałkowej różni się od celurozaurów, w tym ornitomimozaurów, ale przypomina budowę abelizauroidów, przykrywając i dotykając wyrostka wstępującego kości skokowej, co jest cechą plezjomorficzną, występującą także u ceratozaurów oraz celofyzoidów.

Według Cerroniego i współpracowników (2019) precyzyjne określenie pozycji filogenetycznej A. tenerensis jest utrudnione z powodu niekompletności materiału kopalnego, jednak wszystkie przeprowadzone przez nich analizy filogenezy wskazują na przynależność tego gatunku do ceratozaurów. Analiza przeprowadzona na podstawie danych z badań Carrano i współpracowników (2012) sugeruje, że Afromimus był abelizauroidem pozostającym w nierozwikłanej politomii z innymi przedstawicielami tej grupy. Z kolei analiza oparta na macierzy danych z badań Pola i Rauhuta (2012), zmodyfikowanej przez Brissóna Egliego, Agnolína i Novasa (2016), prowadzi do wniosku, że Afromimus był noazaurem w tej samej politomii. Natomiast analiza bazująca na danych z badań Choiniere’a i współpracowników (2012) sugeruje, że Afromimus jest taksonem siostrzanym do rodzaju Masiakasaurus; jego zaklasyfikowanie do ornitomimozaurów wymagałoby wydłużenia drzewa filogenezy o cztery stopnie. Cerroni i współpracownicy, mając na uwadze prawdopodobną przynależność Afromimus do abelizauroidów oraz niepewność co do pozycji filogenetycznej Nqwebasaurus, stwierdzają, że brakuje jednoznacznych dowodów na obecność ornitomimozaurów na obszarze Gondwany. Zgadzają się jednak z Sereno, że Afromimus był smukłym teropodem o długich kończynach, wskazując jednocześnie, że podobną budowę ciała miały abelizauroidy takie jak Elaphrosaurus czy noazaury. Odkrycie A. tenerensis sugeruje, według autorów, że abelizauroidy o takiej budowie były znacznie bardziej zróżnicowane, niż wcześniej sądzono.

== Przypisy ==