AFISMA
AFISMA (ang. „African-led International Support Mission to Mali” – Międzynarodowa Misja Wsparcia w Mali pod Dowództwem Sił Afrykańskich) to operacja mająca na celu wsparcie pokoju, zorganizowana przez Wspólnotę Gospodarczą Państw Afryki Zachodniej (ECOWAS). Misja ta została powołana w odpowiedzi na sytuację w Mali w trakcie trwającej tam wojny domowej, z założeniem, że jej celem jest wsparcie interweniujących wojsk francuskich oraz częściowe przejęcie ich zadań po zakończeniu fazy ofensywnej operacji Serwal.
Geneza
W czerwcu 2012 roku, po tym jak radykalni islamiści związani z Al-Ka’idą Islamskiego Maghrebu oraz innymi grupami zajęli region Azawadu na północy Mali, rozpoczęto międzynarodowe dyskusje na temat interwencji pod auspicjami ECOWAS, mającej na celu pokonanie dżihadystów. Wczesnym wrześniem 2012 tymczasowy prezydent Mali, Dioncounda Traoré, zwrócił się do ECOWAS z prośbą o utworzenie międzynarodowych sił operacyjnych.
W październiku 2012 prezydent Francji, François Hollande, zaapelował o natychmiastową interwencję przeciwko islamistom, obawiając się, że północne Mali może stać się bazą terrorystyczną, z której planowane będą ataki, w tym na Europę. Po zajęciu północnej części Mali, terroryści podjęli nieudane próby ataków na francuskie ambasady w Mali oraz Mauretanii. 12 października 2012 Rada Bezpieczeństwa ONZ, na podstawie VII rozdziału Karty Narodów Zjednoczonych, dała afrykańskim liderom 45 dni na opracowanie planu interwencji w północnym Mali. 11 listopada 2012 przywódcy ECOWAS zatwierdzili na spotkaniu w Abudży plan odbicia północnej części Mali z rąk rebeliantów, w tym z udziałem sił w liczbie 5500 żołnierzy, z czego 3300 miało pochodzić z państw stowarzyszonych z ECOWAS.
Przygotowanie sił interwencyjnych napotykało wiele trudności. Proces wyposażania i szkolenia potencjalnego korpusu ekspedycyjnego trwał znacznie dłużej niż planowano, a także wymagał opracowania strategii mającej na celu wytropienie rebeliantów na rozległych obszarach północnego Mali. Plan przygotowań przewidywał czas trwania pięciu miesięcy.
Plan z Abudży został jednogłośnie zatwierdzony 20 grudnia 2012 przez francuski projekt rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2085. Misji AFISMA przyznano roczny mandat, w trakcie którego państwa uczestniczące w operacji miały działać „wszelkimi niezbędnymi środkami” w celu pomocy Mali w odzyskaniu regionów kontrolowanych przez ekstremistów. Całkowity budżet operacji oszacowano na 460 milionów dolarów, z czego Unia Afrykańska pokryła jedynie 50 milionów dolarów.
Międzynarodowe siły
Jako pierwszy do Mali przybył kontyngent nigeryjski, liczący 190 żołnierzy, co miało miejsce 16 stycznia 2013. Oczekiwano, że do 26 stycznia 2013 do Mali dotrze 2000 żołnierzy z zachodnioafrykańskich państw w ramach sił AFISMA. 17 stycznia 2013 Czad wysłał 200 żołnierzy do Mali, zobowiązując się w sumie do wysłania 2000 żołnierzy. Tuż przed rozpoczęciem operacji Serwal, Czad zaangażował się także w interwencję w Republice Środkowoafrykańskiej, gdzie podpisano zawieszenie broni w dniu rozpoczęcia francuskiej akcji w Mali. Wieczorem 17 stycznia 2013 do Bamako przybyło 100 żołnierzy z Nigerii i Togo, a 20 stycznia 2013 do stolicy Mali dotarło 100 żołnierzy z Beninu oraz 60 z Senegalu.
Na dzień 23 stycznia 2013 w Mali stacjonowało 2300 żołnierzy z Francji oraz 500 żołnierzy z Togo, Beninu, Burkina Faso i Nigerii. Do interwencji w północnym Mali przygotowywało się również 500 żołnierzy z Nigru i Czadu, a ich liczba w trakcie działań wyniosła 2400. 24 stycznia 2013, 160 żołnierzy z Burkina Faso zostało rozmieszczonych w Markali i jako pierwsze z wojsk AFISMA przystąpiło do działań bojowych. 28 stycznia 2013 centrum dowodzenia misji AFISMA przeniesiono z Abudży do Addis Abeby.
W trakcie działań zginęło 64 żołnierzy AFISMA – w tym 38 żołnierzy z Czadu, 23 z Nigru, dwóch z Togo oraz jeden z Burkina Faso. W kwietniu 2013 siły AFISMA liczyły 6600 żołnierzy, z czego 2400 stanowili żołnierze czadyjscy, którzy w połowie kwietnia 2013 rozpoczęli wycofywanie się z Mali, podobnie jak wojska francuskie. W tym czasie Rada Bezpieczeństwa ONZ planowała utworzenie batalionu pod egidą ONZ – MINUSMA, który miał docelowo liczyć 12600 żołnierzy. Siły ONZ, na mocy rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2100 z 25 kwietnia 2013, objęły mandat misji w Mali od 1 lipca 2013.