Afera plakatów
Afera plakatów (fr.: L’affaire des placards) to wydarzenie, które miało miejsce w 1534 roku i polegało na wywieszeniu w kilku francuskich miastach plakatów, które podważały znaczenie mszy katolickiej. Uznawane jest ono za symboliczny początek reformacji we Francji.
Historia
W nocy z 17 na 18 października 1534 roku na ulicach Paryża, Tours, Orleanu, Blois i Amboise pojawiły się plakaty zatytułowane: Prawdziwe artykuły na temat okropnych, wielkich i gorszących nadużyć mszy papieskiej, które były wymierzone przeciwko świętej Wieczerzy Jezusa Chrystusa.
Plakaty były skierowane bezpośrednio do króla Francji Franciszka I, ponieważ umieszczono je także na zamkach królewskich oraz przybito je do drzwi komnaty króla w Blois. Autorem tych tekstów był Antoine Marcourt (pastor z Neuchâtel), który stwierdził: „Msza jest bluźnierstwem. Jedyna ofiara Chrystusa nie może być w żadnym wypadku powtarzana”. Zarzucił również bałwochwalstwo związane z katolicką doktryną o transsubstancjacji, twierdząc: „W owej nieszczęsnej mszy podpuszczono jakby cały świat do publicznego bałwochwalstwa, dając fałszywe do zrozumienia, że pod postaciami chleba i wina cieleśnie, prawdziwie i faktycznie Jezus Chrystus (…) zawarty jest i ukryty”.
Marcourt określał mszę katolicką jako „tradycję absurdalną, nieopisaną gmatwaninę dzwonienia, wycia, śpiewania, ceremonii, świateł, okadzań, maskarad i innych małpich popisów”. Oprócz tych obraźliwych określeń, zaatakował również duchownych katolickich, nazywając ich „wilkami, które żywią się kruchym mięsem swoich owieczek – zabijają, palą, niszczą, mordują niby rozbójnicy wszystkich, którzy im nie przytakują”.
Skutki
Wywieszenie plakatów zostało odebrane przez rządzącą dynastię jako atak na wiarę katolicką i króla, co doprowadziło do wszczęcia dochodzenia oraz brutalnych represji przeciwko innowiercom. 21 stycznia 1535 roku w Paryżu zorganizowano uroczystą procesję przebłagalną, podczas której adorowano konsekrowaną hostię, a na stosach spalono kilkunastu „heretyków”. W odpowiedzi na te represje Marcourt opublikował w styczniu 1535 roku „Mały traktat o świętej Eucharystii”, w którym atakował koncepcję realnej obecności ciała i krwi Chrystusa w konsekrowanym chlebie i winie, podkreślając absurdalność tej idei.
Afera plakatów doprowadziła do ostatecznego rozłamu doktrynalnego między francuskimi katolikami a zwolennikami reform w Kościele oraz uwypukliła różnice pomiędzy luterańską doktryną o konsubstancjacji a kalwińską doktryną o wyłącznie duchowej obecności Chrystusa podczas Eucharystii.
Niektórzy historycy twierdzą, że afera plakatów ma takie samo znaczenie dla reformacji we Francji, jakie miało wywieszenie tez Lutra w Wittenberdze dla reformacji w Niemczech.