Afera Spiegla
Afera Spiegla, znana również jako Afera Der Spiegel, to skandal polityczny z 1962 roku, który miał miejsce w Niemczech. Skandal ten był wynikiem nacisku ze strony władz Republiki Federalnej Niemiec na tygodnik informacyjny „Der Spiegel”, związanym z publikacją artykułu dotyczącego stanu Bundeswehry oraz szczegółowych informacji na temat liczebności wojsk NATO, ich uzbrojenia i rozmieszczenia w przypadku wybuchu wojny.
Obecnie wydarzenie to uznawane jest za jedno z kluczowych momentów w historii, które przyczyniło się do wzmocnienia wolności prasy w Niemczech.
Przebieg
W numerze 41/1962 magazynu „Der Spiegel”, dziennikarz Conrad Ahlers w artykule zatytułowanym „Warunkowo bezpieczni” (niem. Bedingt abwehrbereit) przedstawił opinii publicznej niepokojący stan Bundeswehry. W swoim tekście, powołując się na dane NATO, stwierdził, że Republika Federalna Niemiec nie byłaby w stanie obronić się przed inwazją ze strony Układu Warszawskiego i że ewentualny atak mogłaby odeprzeć jedynie przy wsparciu zachodnich sił nuklearnych. Federalne Ministerstwo Obrony uznało, że artykuł dotyczący Fallex 62 oparty był na ściśle tajnych dokumentach.
11 października 1962 roku, Friedrich von der Heydte, konstytucjonalista z Würzburga i ówczesny pułkownik rezerwy, złożył doniesienie o zdradzie państwowej przeciwko redakcji „Spiegla”. 23 października wydano nakaz aresztowania kilku redaktorów, w tym Conrada Ahlersa oraz wydawcy i redaktora naczelnego, Rudolfa Augsteina.
26 października biura „Spiegla” w Hamburgu, a później także redakcja w Bonn, zostały zajęte przez policję i przeszukane. Tego samego dnia, Conrad Ahlers, podczas urlopu w Maladze, został aresztowany przez hiszpańską policję na polecenie Franza Josefa Straußa. Aresztowanie Ahlersa w Hiszpanii wywołało oburzenie wśród opozycji, ponieważ wówczas władzę w Hiszpanii sprawował dyktator Francisco Franco. Następnego dnia, 27 października, Rudolf Augstein zgłosił się na policję i został umieszczony w areszcie śledczym.
Działania policji spotkały się z protestami części społeczeństwa oraz mediów, które obawiały się ataku na wolność prasową. Konrad Adenauer, kanclerz Niemiec, bronił tych działań podczas burzliwego posiedzenia Bundestagu na początku listopada, stwierdzając:
Minister obrony, Franz Josef Strauß (CSU), początkowo zapewniał, że nie ma nic wspólnego z tym skandalem. W miarę postępu śledztwa pojawiły się jednak podejrzenia, że był szczegółowo informowany o działaniach, które sam przyspieszał, a w późniejszym czasie okazało się, że omawiał je z kanclerzem Adenauerem. 30 listopada ogłosił, że po wyborach do Bundestagu nie będzie już uczestniczył w tworzeniu rządu. Ministrowie z partii FDP (liberalnej) złożyli rezygnacje w proteście, co doprowadziło do utworzenia piątego i ostatniego rządu Adenauera, w którym Strauß nie otrzymał żadnej teki ministerialnej. Pod presją FDP, Adenauer podał wiążący termin swojego ustąpienia z pozycji szefa rządu, którego dotrzymał.
Rudolf Augstein został zwolniony z aresztu po 103 dniach.
13 maja 1965 roku III Wydział Karny Federalnego Trybunału Sprawiedliwości orzekł, że nie ma dowodów na świadomą zdradę tajemnicy państwowej przez Conrada Ahlersa i Rudolfa Augsteina. W związku z tym nie wszczęto postępowania sądowego, a Afera Spiegla została oficjalnie zakończona.
W styczniu 1966 roku Spiegel-Verlag (wydawca tygodnika) wniósł o to, aby Federalny Trybunał Sprawiedliwości ustalił, czy rząd naruszył prawo do wolności prasy poprzez nakaz przeszukania i zajęcia materiałów. Mimo równej liczby głosów za i przeciw, skarga konstytucyjna została oddalona.