Amsterdamsche Football Club Ajax NV, powszechnie znany jako Ajax Amsterdam lub po prostu Ajax, to holenderski klub piłkarski z siedzibą w Amsterdamie, który został założony 18 marca 1900 roku jako kontynuacja tradycji Unionu Amsterdam, który istniał w latach 1883-1896.
Od lat 70. XX wieku Ajax jest najbardziej utytułowaną drużyną w Holandii, zarówno na krajowej scenie (wielokrotny mistrz, zdobywca pucharu i superpucharu), jak i na międzynarodowej. Jednym z jego najważniejszych osiągnięć jest zdobycie w 1972 roku potrójnej korony, obejmującej mistrzostwo i puchar Holandii oraz Puchar Europy.
Od 1996 roku Ajax rozgrywa swoje mecze domowe na stadionie Amsterdam ArenA, wcześniej występował na De Meer Stadion. Obecnym trenerem drużyny jest John Heitinga, który objął to stanowisko w styczniu 2023 roku.
== Historia ==
=== 1900–1915: Początki klubu ===
W 1883 roku grupa przyjaciół, w tym Floris Stempel, Carel Reeser i Han Dade, założyła klub piłkarski Union Amsterdam, aby umożliwić lokalnej młodzieży uprawianie tego sportu. Na koniec 1893 roku klub przemianowano na Footh-Ball Club Ajax. Wszyscy założyciele mieli klasyczne wykształcenie i byli miłośnikami starożytności, zwłaszcza Iliady Homera, w której występuje Ajaks Wielki – wojownik grecki. W Holandii istniały już kluby nawiązujące do antyku, takie jak Sparta, Hercules czy Heracles. Ajax trenował na boisku w miejskim parku Willemsa przy ulicy Overtoom w Niewuwer Amster na przedmieściach Amsterdamu. 15 maja 1894 roku ustanowiono kolory czerwony i biały jako barwy klubowe, a zawodnicy zaczęli występować w pasiastych strojach w tych kolorach. 3 czerwca 1894 roku wprowadzono karty członkowskie, z najstarszą z nich zachowaną do dziś w muzeum klubowym na stadionie Amsterdam ArenA. Klub przetrwał do 1896 roku, kiedy to władze miasta zdecydowały o zabudowie terenu, na którym znajdowało się boisko, co doprowadziło do upadku pierwszego Ajaksu.
Jednak jego założyciele nie poddali się i 14 marca 1900 roku Floris Stempel wysłał list do przyjaciół, zapraszając ich na spotkanie w celu założenia nowego klubu. 18 marca 1900 roku w kawiarni „Oost-Indië” powstał Football Club Ajax, który później zmienił nazwę na Amsterdamse Voetbal Bond Ajax (AVB Ajax). Klub występował w dzielnicy Buiksloterham w północnej części Amsterdamu. 29 września 1900 roku Ajax rozegrał swój pierwszy oficjalny mecz, wygrywając 2:1 z zespołem DOSB. Opłata rejestracyjna wynosiła 50 centów, a członkowie klubu płacili 25 centów rocznie. Wysokie opłaty sprawiły, że Ajax stał się jednym z bardziej ekskluzywnych klubów w Amsterdamie. Rada klubu traktowała organizację bardzo poważnie, a obecność członków na meczach była obowiązkowa, z karami za nieobecność.
Grzywny dotyczyły również:
- opuszczenia meczu w trakcie jego trwania (25 centów kary)
- odmowy przewożenia wyposażenia klubu (5 centów)
- przeklinania lub burd podczas spotkania (10 centów)
- braku uwagi na mecz w trakcie gry (5 centów)
W 1902 roku klub został przyjęty do Królewskiego Holenderskiego Związku Piłki Nożnej (KNVB), co umożliwiło mu udział w zorganizowanych rozgrywkach ligowych (rozpoczął w III lidze). W październiku 1902 roku Amsterdamski Związek Piłki Nożnej (AVB) dopuścił Ajax do rozgrywek Złotego Krzyża (hol. Gouden Kruis), które są nieoficjalnymi mistrzostwami Amsterdamu dla zespołów amatorskich. W tym roku Ajax zdobył swój pierwszy medal za najlepszą różnicę bramek w rozgrywkach. Pierwszy sezon przyniósł także zysk w wysokości czterech guldenów i 31 centów. Ajax szybko stał się jednym z najbardziej znanych i najlepiej zorganizowanych klubów w Holandii. Po zajęciu drugiego miejsca w lidze, klub awansował do II ligi, a w 1906 roku wygrał turniej o Złoty Krzyż, zdobywając swoje pierwsze trofeum w historii.
W 1907 roku drużyna przeniosła się na nowo wybudowany Drewniany Stadion w Watergraafsmeer, który był wykorzystywany do 1934 roku. W 1908 roku Ajax połączył się z innym amsterdamskim klubem, Holland, który nie potrafił awansować do pierwszej ligi. 26 grudnia 1908 roku Ajax zagrał pierwszy mecz z zagraniczną drużyną, pokonując 3:0 belgijski Daring Bruksela. W 1909 roku drużyna ponownie zdobyła Złoty Krzyż, a w 1910 roku po raz pierwszy zatrudniono trenera, Jacka Kirwana z Irlandii.
W 1911 roku Drewniany Stadion został rozbudowany, co pozwoliło na pomieszczenie 10 tysięcy widzów i dodanie szatni. Drużyna straciła swojego zawodnika Gé Fortgensa, pierwszego piłkarza Ajaksu powołanego do reprezentacji Holandii. 21 maja tego samego roku zespół zdobył decydujące punkty potrzebne do awansu do pierwszej ligi. Wówczas prezesem klubu nie był Floris Stempel, który w styczniu 1910 roku zrezygnował i wyjechał do Indii Zachodnich, gdzie jego statek zatonął.
Po awansie do pierwszej ligi postanowiono zmienić barwy klubowe, ponieważ piłkarze Sparty Rotterdam nosili takie same. W 1911 roku wybrano czerwono-białe stroje, które obowiązują do dziś. W pierwszym sezonie w najwyższej lidze Ajax zajął 8. miejsce i utrzymał się. W maju 1912 roku drużyna wyjechała do Budapesztu na towarzyskie spotkanie z MTK Budapeszt, gdzie przegrała 1:5. Po drodze do Wiednia Ajax przegrał 0:2 z Wiener SC.
W 1913 roku Ajax utrzymał się w lidze, ale w 1914 roku zajął ostatnie miejsce i został zdegradowany do drugiej ligi, co było jedynym spadkiem klubu w historii.
=== 1915–1949: Era Jacka Reynoldsa i pierwsze tytuły mistrzowskie ===
1 lipca 1915 roku trenerem drużyny został Anglik John „Jack” Reynolds, który doprowadził zespół do pierwszych oficjalnych tytułów. W 1917 roku Ajax zdobył swój pierwszy Puchar Holandii, pokonując w finale VSV Velsen 5:0 i awansował po raz drugi do pierwszej ligi. W sezonie 1917/1918, jako beniaminek, zdobył swoje pierwsze mistrzostwo kraju, nie ponosząc ani jednej porażki. Rok później Reynolds ponownie doprowadził drużynę do tytułu mistrza.
9 października 1922 roku Ajax zagrał po raz pierwszy z Feyenoordem, swoim późniejszym rywalem, wygrywając 3:2, jednak doszło do kontrowersji związanych z uznaniem jednego z goli. Gracze Feyenoordu utrzymywali, że piłka nie przekroczyła linii bramkowej całym obwodem. Federacja piłkarska unieważniła trzeci gol dla Ajaksu, co zakończyło mecz remisem 2:2. Jeszcze w tym samym roku Ajax ponownie zmierzył się z Feyenoordem, tym razem wygrywając 2:0.
W 1925 roku Reynolds na trzy lata odszedł z Ajaksu, by trenować lokalnego rywala Blau-Wit Amsterdam, a w 1928 roku powrócił do Ajaksu. W latach 20. klub nie osiągnął większych sukcesów, co zakończyło 12-letni okres bez trofeów oraz rozpoczęło „złotą erę Ajaksu”. Pod jego przewodnictwem w latach 30. drużyna zdobyła kolejne sukcesy. W 1931 roku zespół zdobył swoje trzecie mistrzostwo Holandii, powtarzając ten sukces jeszcze dwukrotnie w dwóch następnych sezonach. Reynolds ponownie doprowadził Ajax do mistrzostwa w 1937 i 1939 roku.
W 1934 roku Ajax przeniósł się na nowo wybudowany De Meer Stadion, który mógł pomieścić 19 tysięcy widzów. Przed wybuchem II wojny światowej drużyna nie odnosiła większych sukcesów, ale w 1943 roku ponownie została mistrzem Holandii. 30 kwietnia tego roku amerykański skrzydłowy pochodzenia żydowskiego, Eddy Hamel, zginął w obozie koncentracyjnym w Auschwitz-Birkenau.
W okresie przedwojennym w drużynie grali Wim Anderiesen i Piet van Reenen. Anderiesen był rekordzistą z 46 występami w reprezentacji Holandii, a van Reenen zdobył 272 gole w 237 meczach, pozostając najlepszym strzelcem w historii klubu.
W latach 1942–1947 trenerem Ajaksu ponownie był Jack Reynolds, który w swoim ostatnim sezonie w klubie zdobył mistrzostwo kraju.
=== 1950–1960: Profesjonalny Ajax i pierwszy występ w europejskich pucharach ===
W 1950 roku Ajax obchodził 50-lecie istnienia. W tym samym roku zaczęły się wydarzenia, które zmieniały holenderski futbol: Cor van der Hart, jeden z piłkarzy powojennych, podpisał zawodowy kontrakt z francuskim Lille OSC. W ślad za nim poszedł kapitan Ajaksu, Joop Stoffelen, który przeszedł do Racingu Paryż. Królewski Holenderski Związek Piłki Nożnej próbował przeciwdziałać emigracji zawodników holenderskich, ostatecznie w sezonie 1954/1955 postanowiono płacić zawodnikom za grę. Początkowo kierownictwo klubu nie zgadzało się na te warunki, ale 15 lipca 1954 roku na zebraniu klubu ogłoszono, że Ajax stanie się profesjonalnym klubem. W 1956 roku federacja piłkarska utworzyła nową zawodową ligę, nazwaną Eredivisie. W pierwszym sezonie Ajax pod wodzą austriackiego trenera Karla Humenbergera zdobył mistrzostwo Holandii.
Po tym, jak większość europejskich klubów stała się profesjonalna, UEFA postanowiła stworzyć rozgrywki o Puchar Europy, w których mieli wziąć udział mistrzowie poszczególnych krajów. Pierwsza edycja odbyła się w sezonie 1955/1956, a w edycji 1957/1958 wziął udział Ajax. W 1/8 finału mistrzowie Holandii zmierzyli się z Wismut Aue z Niemieckiej Republiki Demokratycznej, z którym wygrali 1:0 i 3:1. W ćwierćfinale Ajax trafił na węgierski Vasas SC, z którym w pierwszym meczu w Amsterdamie zremisował 2:2, ale w Budapeszcie przegrał 0:4, kończąc swoją przygodę w tych rozgrywkach. Do końca dekady piłkarze Ajaksu zdobyli jeszcze jeden tytuł mistrza kraju, który w sezonie 1959/1960 wywalczył angielski szkoleniowiec Vic Buckingham. Napastnik Henk Groot zdobył 38 goli i został królem strzelców ligi, pierwszym w historii klubu.
=== 1961–1970: Pierwszy finał Pucharu Mistrzów ===
Na początku lat 60. Ajax miał czterech trenerów: Vic Buckingham, następnie jego rodaka Keitha Spurgeona (1961–1962), Austriaka Josepha Grubera (1962–1963), Anglika Jacka Rowleya, a ponownie Buckingham. W sezonie 1960/1961 królem strzelców po raz drugi został Henk Groot, zdobywając 41 goli. W 1962 roku drużyna zdobyła Puchar Intertoto, pokonując w finale Feyenoord 4:2. W sezonie 1962/1963 Ajax został wicemistrzem Holandii, jednak w następnym roku do ostatniej kolejki bronił się przed spadkiem, zajmując ostatecznie 13. miejsce na 16 drużyn. 24 października 1964 roku w barwach Ajaksu zadebiutował 17-letni Johan Cruijff, który później stał się wielokrotnym reprezentantem zespołu. Ajax przegrał w tym meczu z GVAV 1:3, ale Cruijff zdobył gola w swoim debiucie.
W 1965 roku trenerem Ajaksu został Rinus Michels, który wcześniej prowadził amatorski AFC. Już w 1966 roku zespół pod jego wodzą zdobył mistrzostwo Holandii. Jesienią Ajax wystąpił w Pucharze Europy, pokonując w pierwszej rundzie turecki Beşiktaş JK 2:0 i 2:1. W 1/8 finału Ajax zmierzył się z mistrzem Anglii, Liverpoolem. Pierwszy mecz w Amsterdamie odbył się w gęstej mgle, ale sędzia dopuścił do jego rozegrania. Ajax wygrał 5:1, a w rewanżu na Anfield Road zremisował 2:2. W ćwierćfinale Ajax zagrał z Duklą Praga, ale odpadł z rozgrywek (1:1, 1:2).
Sezon 1966/1967 zakończył się dla Ajaksu nie tylko zdobyciem drugiego z rzędu mistrzostwa kraju, ale także Pucharu Holandii (w finale pokonali NAC Breda 2:1). W edycji 1967/1968 Pucharu Europy Ajax odpadł w pierwszej rundzie, przegrywając z Realem Madryt (1:1, 1:2). W lidze piłkarze z Amsterdamu obronili tytuł mistrzowski, a Cruijff z 33 golami został najlepszym strzelcem Eredivisie.
Edycję 1968/1969 Pucharu Europy Ajax rozpoczął od konfrontacji z mistrzem RFN, 1. FC Nürnberg. W Norymberdze padł remis 1:1, a u siebie Holendrzy wygrali 4:0, awansując do 1/8 finału. Tam zmierzyli się z Fenerbahçe SK, pokonując ten klub dwukrotnie 2:0. W pierwszym meczu ćwierćfinałowym Ajax uległ Benfice Lizbona 1:3, ale w rewanżu na Estádio da Luz do przerwy prowadzili 3:0 po golach Inge Danielssona i dwóch Cruijffa. Ostatecznie mecz zakończył się wynikiem 3:1 dla Ajaksu, co wymusiło trzecie spotkanie. W nim przez 90 minut był remis 0:0, ale w dogrywce Cruijff zdobył gola, a Danielsson dwa, co dało Ajaxowi awans do kolejnej rundy. W półfinale Holendrzy pokonali Spartaka Trnava i 28 maja zagrali w finale na Estadio Santiago Bernabéu w Madrycie z Milanem. Już w 7. minucie bramkę dla „rosso-nerich” strzelił Pierino Prati, a w 39. minucie dołożył drugie trafienie. W 60. minucie Velibor Vasović strzałem z rzutu karnego pokonał Fabio Cudiciniego, ale 7 minut później gola zdobył Angelo Sormani, a w 75. hat-tricka zaliczył Prati, co dało Milanowi zwycięstwo 4:1.
Finał Pucharu Mistrzów
Ze względu na zmęczenie zawodników meczami w Pucharze Europy, zwłaszcza półfinałowymi z Benfiką (dodatkowe spotkanie), Ajax nie zdobył mistrzostwa Holandii, tracąc tytuł na rzecz Feyenoordu, który w kolejnym roku wygrał finał Pucharu Mistrzów z Celtikiem 2:1, stając się pierwszym holenderskim zdobywcą najważniejszego pucharu klubowego w Europie. W 1970 roku Ajax, pod wodzą Michelsa, odzyskał mistrzowski tytuł.
=== 1971–1975: Złota Era Ajaksu ===
Dzięki kolejnemu tytułowi mistrzowskiemu Ajax ponownie wystąpił w rozgrywkach Pucharu Mistrzów. W pierwszej rundzie rywalem Holendrów był albański zespół 17 Nëntori Tirana. W stolicy Albanii Ajax prowadził 2:0 do przerwy po dwóch bramkach Wima Suurbiera, jednak w drugiej połowie Albańczycy zdobyli dwa gole i ostatecznie padł remis 2:2. W rewanżu na Stadionie Olimpijskim Ajax wygrał 2:0, awansując do następnej rundy. W 1/8 finału kolejnym rywalem Ajaksu był mistrz Szwajcarii, FC Basel, który dwukrotnie przegrał z Holendrami 0:3 i 1:2. Następną przeszkodą w walce o finał był finalista poprzedniej edycji, szkocki Celtic F.C. W Amsterdamie miejscowi wygrali 3:0 po bramkach Johana Cruijffa, Barry’ego Hulshoffa i Pieta Keizera. W rewanżu Celtic odpowiedział tylko zwycięstwem 1:0, a Ajax awansował do półfinałów. W kwietniu 1971 przeciwnikiem „Joden” była drużyna Atlético Madryt. W pierwszym meczu Hiszpanie wygrali 1:0 u siebie, jednak rewanż należał do mistrzów Holandii, którzy pokonali Hiszpanów 3:0 po golach Keizera, Suurbiera i Johana Neeskensa. Finał Pucharu Mistrzów odbył się 2 maja na Wembley Stadium w Londynie, a Ajax zmierzył się z mistrzem Grecji, Panathinaikosem Ateny. Już w 5. minucie spotkania Ajax objął prowadzenie po golu Dicka van Dijka. Do 87. minuty wynik wynosił 1:0 dla Holendrów, a wtedy Arie Haan zdobył drugą bramkę, a trzy minuty później Ajax świętował wygranie pierwszego w historii klubu Pucharu Europy. Sezon 1970/1971 był ostatnim dla trenera Rinusa Michelsa w Ajaksie. Zdobył on jeszcze Puchar Holandii, a latem przeszedł do FC Barcelony.
Finał Pucharu Mistrzów
Następcą Michelsa w Ajaksie został rumuński trener Stefan Kovács, który miał za zadanie odzyskania tytuł mistrzowski oraz obrony Pucharu Europy. Sezon Eredivisie Ajax zakończył z 12 punktami przewagi nad Feyenoordem, przegrywając tylko jedno spotkanie. W meczu z Vitesse Arnhem Ajax wygrał 12:1 – Johan Cruyff i Neeskens zdobyli w tym meczu odpowiednio cztery i trzy gole. Ajax zdobył także drugi z rzędu krajowy puchar. Swoją przygodę z Pucharem Mistrzów Ajax rozpoczął od dwumeczu z Dynamem Drezno, wywodzącym się z Niemieckiej Republiki Demokratycznej. W pierwszym meczu w Amsterdamie Ajax wygrał 2:0 (gole Sjaaka Swarta i Pieta Keizera), a w rewanżu padł wynik 0:0. W 1/8 finału Ajax trafił na francuskiego Olympique Marsylia. Już na Stade Vélodrome Ajax zrobił sobie zaliczkę przed rewanżem, wygrywając 2:1 (bramki zdobyli Cruijff i Keizer). Na Stadionie Olimpijskim do przerwy było 2:1 dla Holendrów po dwóch golach Didiera Couécou, jednym dla Olympique i jednym samobójczym oraz Swarta. W drugiej części spotkania zawodnicy Ajaksu ponownie strzelili dwie bramki, a ich autorami byli Cruijff i Haan. W ćwierćfinale Ajax trafił na londyński Arsenal. Wyniki dwumeczu to 2:1 dla Ajaksu w Amsterdamie (dwa trafienia Gerriego Mührena) oraz 1:0 dla Holendrów na Arsenal Stadium (samobójczy strzał George’a Grahama). W kwietniowych półfinałach Ajax dwukrotnie zmierzył się z Benfiką. W tym dwumeczu padła tylko jedna bramka, zdobyta przez Sjaaka Swarta w 64. minucie pierwszego meczu, rozegranego w Amsterdamie. Finał edycji 1971/1972 Pucharu Mistrzów odbył się 31 maja na Feijenoord Stadion w Rotterdamie, a przeciwnikiem Ajaksu był włoski Inter Mediolan, prowadzony przez trenera Giovanniego Invernizziego. Do przerwy był bezbramkowy remis, a w drugiej połowie Johan Cruijff strzelił dwa gole, w 47. i 78. minucie i po raz drugi z rzędu Puchar Mistrzów pojechał do Amsterdamu. W tym samym roku Ajax sięgnął także po Puchar Interkontynentalny. W finale zremisował 1:1 z Independiente z Argentyny, a w rewanżu wygrał 3:0.
Finał Pucharu Mistrzów
W styczniu 1973 roku, po wywalczeniu drugiego kolejnego Pucharu Mistrzów, Ajax zdobył Superpuchar Europy, dwukrotnie pokonując Rangers 3:1 i 3:2. Sam Superpuchar był bez aprobaty UEFA, ponieważ zespół Rangers był zawieszony na jeden sezon w pucharach UEFA z powodu niewłaściwego zachowania swoich kibiców, podczas finału Pucharu Zdobywców Pucharów z Dinamem Moskwa. Zespół ponownie przystąpił do pucharu jako obrońca tytułu. Piłkarze mistrza Holandii nie musieli grać pierwszej rundy, otrzymując wolny los. W 1/8 finału podopieczni trenera Kovácsa zmierzyli się z bułgarskim CSKA Sofia. Zarówno w pierwszym, jak i drugim spotkaniu pokazali wyższość nad rywalem, pokonując go 3:1 (gole Swarta, Keizera i Haana) oraz 3:0 (dwa trafienia Cruijffa oraz jedno Horsta Blankenburga). W ćwierćfinale rywalem Holendrów miał być Bayern Monachium z takimi zawodnikami w składzie jak Sepp Maier, Franz Beckenbauer czy Gerd Müller. Jednak już w pierwszym meczu na Stadionie Olimpijskim w Amsterdamie Ajax nie dał szans monachijczykom, zwyciężając 4:0 po dwóch bramkach Arie Haana, jednej Gerriego Mührena oraz Johana Cruijffa. W rewanżu Bayern wygrał 2:1 (dla Ajaksu gola zdobył Piet Keizer) i to „Joden” awansowali do półfinału. W nim dwukrotnie rozprawili się z Realem Madryt 2:1 (gole Hulshoffa i Krola) i 1:0 (gol Mührena). Tym samym, po raz trzeci z rzędu Ajax awansował do finału Pucharu Europy. 30 maja na Stadionie Crvenej zvezdy w Belgradzie zawodnicy z Holandii podejmowali Juventus F.C. W 4. minucie Johnny Rep strzelił gola Dino Zoffowi i do końca spotkania wynik nie uległ zmianie. Ajax po raz trzeci z rzędu triumfował w rozgrywkach o klubowe mistrzostwo Europy. W tym samym sezonie Kovács wywalczył z Ajaksem kolejne mistrzostwo Eredivisie.
Finał Pucharu Mistrzów
Latem 1973 roku nowym trenerem Ajaksu został George Knobel, który jesienią doprowadził Ajax do zdobycia kolejnego Superpucharu Europy (0:1 i 6:0 z Milanem). Z zespołu odszedł Johan Cruijff, który przeszedł do FC Barcelony, a rok później tą samą drogą podążył Johan Neeskens. Inny napastnik, Sjaak Swart zakończył natomiast sportową karierę. W 1974 roku Ajax nie zdołał obronić mistrzowskiego tytułu i zajął 3. miejsce w lidze za Feyenoordem oraz FC Twente. Ajax zrezygnował też z udziału w Pucharze Interkontynentalnym, a jego miejsce zajął Juventus. Natomiast z Pucharu Mistrzów odpadł już po 1/8 finału, przegrywając 1:2 w dwumeczu z CSKA Sofia.
=== 1976–1990: Zdobycie Pucharu Zdobywców Pucharów ===
W 1975 roku ponownie doszło do zmiany trenera drużyny i na to stanowisko powrócił Rinus Michels. W sezonie 1975/1976 Ajax podobnie jak przed rokiem był trzeci w lidze za PSV Eindhoven i Feyenoordem. Począwszy od 1975 i zakończając na 1978 roku czterokrotnie z rzędu królem strzelców Eredivisie zostawał Ruud Geels. Już latem 1976 następcą Michelsa został Serb Tomislav Ivić. 24 października tamtego roku doszło do jednego z pierwszych aktów chuliganizmu na De Meer Stadion. W meczu Ajax – FC Utrecht fani drużyny przyjezdnej przeszli przez ogrodzenie i zaatakowali kibiców Ajaksu łańcuchami rowerowymi. W 1977 roku Ivić doprowadził Ajax do mistrzostwa kraju, a w Puchar Mistrzów klub dotarł do ćwierćfinału, pokonując norweski Lillestrøm SK (0:2, 4:0) oraz Lewskiego Sofia (2:1, 2:1). Po dwóch remisach 1:1 z Juventusem doszło do rzutów karnych, które wygrali gracze z Włoch 3:0. W 1978 roku Ajax został wicemistrzem Holandii, jednak po sezonie Ivić został zastąpiony przez Cora Broma. W 1979 roku drużyna ponownie wywalczyła tytuł mistrzowski oraz zdobyła Puchar Holandii, a w Pucharze Europy w edycji 1979/1980 eliminowała kolejno: HJK Helsinki (dwukrotne zwycięstwo 8:1), Omonię Nikozja (10:0 i 5 goli Sørena Lerby’ego oraz 0:4) i RC Strasbourg (0:0 i 4:0). W półfinale natrafiła na Nottingham Forest, zdobywcę pucharu z poprzedniej edycji. W Nottingham padł wynik 2:0 dla Anglików, a w rewanżu Ajax wygrał 1:0 po golu Lerby’ego i odpadł z rozgrywek. W lidze drużyna prowadzona przez Leo Beenhakkera nie miała sobie równych i została mistrzem z przewagą 3 punktów nad AZ Alkmaar.
W latach 80. do drużyny stopniowo wchodziły nowe talenty takie jak obrońca Sonny Silooy, pomocnicy Gerald Vanenburg, Frank Rijkaard i John van ’t Schip czy napastnicy Wim Kieft oraz Marco van Basten, który w chwili debiutu w Eredivisie miał 16 lat. W 1981 roku mistrzem Holandii został AZ, a Ajax pod wodzą Beenhakka zajął drugie miejsce. Przed sezonem do zespołu powrócił Johan Cruijff, jednak dwa lata później odszedł do odwiecznego rywala, Feyenoordu. W Pucharze Europy Ajax przeszedł 1. rundę (2:0 i 1:0 z Dinamem Tirana), ale odpadł po dwumeczu z Bayernem Monachium (1:5 w Monachium i 2:1 w Amsterdamie). Po sezonie Beenhakker odszedł do Realu Saragossa, a jego miejsce zajął Niemiec Kurt Linder, który krótko pracował w Ajaksie przez rok. W 1982 roku wygrał mistrzostwo Holandii, a Wim Kieft został najlepszym strzelcem ligi (32 gole).
Następcą Lindera w 1982 roku został Aad de Mos, który pracował w Ajaksie przez trzy sezony. W 1983 i 1985 roku zdobył mistrzostwo Holandii, a w 1983 roku doprowadził klub do zdobycia krajowego pucharu. Od 1983 roku przez cztery sezony z rzędu najlepszym strzelcem Eredivisie zostawał Marco van Basten, który zdobywał kolejno 28, 22, 37 i 31 goli w sezonie. W tym okresie Ajax jednak ani razu nie został mistrzem kraju i zdobył jedynie dwa Puchary Holandii. W 1985 roku trenerem klubu został Johan Cruijff, a w sezonie 1986/1987 Ajax występował w Pucharze Zdobywców Pucharów, a swoją przygodę z nim rozpoczął od dwukrotnego pokonania Bursasporu 2:0 i 5:0. W kolejnych rundach zespół z Amsterdamu pokonał Olympiakos SFP (4:0, 1:1), Malmö FF (0:1, 3:1) oraz w półfinale Real Saragossa (3:2, 3:0). W finale Ajax miał się spotkać ze zdobywcą Pucharu NRD, Lokomotive Leipzig. Decydujące spotkanie odbyło się na Stadionie Olimpijskim w Atenach. Jedyny gol w nim padł w 21. minucie, a jego autorem był Marco van Basten. Tym samym Ajax zdobył swój drugi europejski puchar.
Finał Pucharu Zdobywców Pucharów
W 1987 roku Ajax był drugi w lidze, a w 1988 powtórzył to osiągnięcie. Sezon 1987/1988 był ostatnim dla Cruijffa jako trenera Ajaksu, gdyż po jego zakończeniu odszedł do Barcelony. Poprowadził jeszcze zespół w Pucharze Zdobywców Pucharów, w którym Ajax grał jako obrońca tytułu. Grę w nim rozpoczął od wyeliminowania amatorskiego irlandzkiego Dundalk FC (4:0, 2:0). W 1/8 finału przeciwnikiem „Godenzonen” był Hamburger SV, który dwukrotnie poległ 0:1 i 0:2. Z kolei w ćwierćfinale doszło do dwumeczu z FC Basel, gdzie Ajax wygrał po 1:0. W półfinale Ajax natrafił na Olympique Marsylia, a awans zapewnił sobie praktycznie po pierwszym spotkaniu, wygrywając 3:0 na Stade Vélodrome. Po remisie 1:1 przyszedł czas na finał na Stade de la Meinau w Strasburgu. Rywalem Holendrów był belgijski KV Mechelen, trenowany przez byłego szkoleniowca Ajaksu, Aada de Mosa. Ajax przegrał finał 1:0, tracąc gola w 53. minucie po strzale Pieta den Boera. Do końca lat 80. Ajax trenował ponownie Leo Beenhakker, ale nie osiągnął żadnych znaczących sukcesów.
Finał Pucharu Zdobywców Pucharów
=== 1991–2000: Era Louisa van Gaala i przenosiny na Amsterdam ArenA ===
W 1991 roku trenerem Ajaksu został Louis van Gaal, który wcześniej był asystentem Leo Beenhakka. W Eredivisie zajął z Ajaksem 2. pozycję za PSV Eindhoven. W Pucharze UEFA Ajax najpierw pokonał szwedzkie Örebro SK dwukrotnie 3:0 i 1:0. W 1/16 finału zmierzył się z Rot-Weiß Erfurt, drużyną z Niemieckiej Republiki Demokratycznej eliminując ją z pucharu poprzez zwycięstwo 2:1 w Erfurcie i 3:0 w Amsterdamie. Kolejną przeszkodę Ajax przeszedł dzięki dwóm zwycięstwom. 1:0 w Pampelunie i 1:0 w Amsterdamie z Osasuną (w obu przypadkach gole zdobywał Dennis Bergkamp) dało Holendrom awans do 1/4 finału. Ćwierćfinał Ajax rozpoczął meczem w Gandawie z KAA Gent. Padł remis 0:0, ale w rewanżu zespół z Holandii wygrał 3:0. Ostatnią przeszkodą klubu w drodze do finału Pucharu UEFA była włoska Genoa CFC. Do 73. minuty Ajax prowadził 2:0 po golach Stefana Petterssona i Bryana Roya, jednak w ciągu kolejnych 7 minut dwa gole dla gospodarzy zdobył Carlos Alberto Aguilera. W 89. minucie zwycięstwo Ajaksowi dał Aron Winter. W rewanżowym meczu w Amsterdamie padł remis 1:1 (gol Berkgampa w 46. minucie) i Ajax po raz pierwszy w historii awansował do decydujących spotkań o Puchar UEFA, w których zmierzył się z Torino Calcio. Na Stadio delle Alpi w Turynie padł remis 2:2. Dla Torino dwukrotnie trafił Brazylijczyk Walter Casagrande, a dla Ajaksu – Wim Jonk i Pettersson z rzutu karnego. Na Stadionie Olimpijskim w Amsterdamie nie padły bramki, a Ajax dzięki większej liczbie strzelonych goli na wyjeździe zdobył Puchar UEFA, po raz pierwszy w swojej historii.
Finał Pucharu UEFA
Finał Pucharu UEFA
Sezon 1992/1993 Ajax zakończył na 3. miejscu w tabeli, tracąc do mistrza kraju Feyenoordu 4 punkty, ale zdobył za to Puchar Holandii dzięki zwycięstwu 6:2 w finale nad SC Heerenveen. Podobnie jak rok wcześniej królem strzelców Eredivisie został Dennis Bergkamp, ale po sezonie przeszedł do Interu Mediolan, podobnie jak defensywny pomocnik Wim Jonk. W Pucharze UEFA drużyna dotarła do ćwierćfinału, z którego odpadła po dwumeczu z AJ Auxerre (2:4, 1:0). W 1994 roku Ajax wywalczył mistrzostwo Holandii, pierwsze za kadencji van Gaala i pierwsze od 1990 roku. Jesienią zakwalifikował się do Ligi Mistrzów, nowej formuły Pucharu Mistrzów, która powstała w 1992 roku. W fazie grupowej trafił do jednej grupy z Milanem, AEK Ateny i Austrią Salzburg. Już w debiutanckim meczu rozgrywek pokonał Milan 2:0 po trafieniach Ronalda de Boera i Jariego Litmanena. W drugim spotkaniu w Atenach Ajax zwyciężył AEK 2:1 (gole Litmanena i 18-letniego wówczas Patricka Kluiverta). W Salzburgu z Austrią padł bezbramkowy remis, a w rewanżu w Amsterdamie było 1:1 (bramka Litmanena). Drugi mecz w Mediolanie zakończył się zwycięstwem Ajaksu 2:0 (trafienie Litmanena i samobójcze Franco Baresiego), a w ostatnim grupowym z AEK Ajax wygrał 2:0 po dwóch bramkach Tarika Oulidy. W ćwierćfinale rywalem Ajaksu był chorwacki Hajduk Split. W Splicie bramki nie padły, ale w Amsterdamie gole zdobywał tylko Ajax, a konkretnie Nwankwo Kanu i dwukrotnie Frank de Boer. Półfinałowe spotkanie w Monachium z Bayernem zakończyło się remisem 0:0, a u siebie Ajax odniósł wysokie zwycięstwo 5:2 (bramki: Litmanen dwie, Finidi George, Frank de Boer i Marc Overmars). W finale na Ernst-Happel-Stadion w Wiedniu Ajax po raz trzeci zmierzył się z Milanem. W 85. minucie był remis 0:0, a wtedy gola zdobył Patrick Kluivert, który w 69. minucie zmienił Jariego Litmanena. Ajax zdobył Puchar Europy po raz czwarty w swojej historii.
Finał Ligi Mistrzów
Jesienią 1995 roku Ajax wywalczył po raz trzeci w historii Superpuchar Europy. Na wyjeździe zremisował 1:1 ze zdobywcą Pucharu Zdobywców Pucharów, Realem Saragossa, a u siebie zwyciężył 4:0. Ajax ponownie został mistrzem Eredivisie, a w fazie grupowej Ligi Mistrzów trafił do jednej grupy z Realem Madryt, Ferencvárosem Budapeszt i Grasshoppers Zurych. W pierwszym meczu Ajax pokonał u siebie Real 1:0 po bramce Overmarsa, a w drugim rozgromił na wyjeździe Ferencváros 5:1, a gole zdobywali Litmanen trzy i po jednej Frank de Boer oraz Kluivert. W kolejnym spotkaniu Ajax pokonał Grasshoppers 3:0 (dwa gole Kluiverta i jeden George’a), a w Zurychu zremisował 0:0. Rewanż w Madrycie z Realem zakończył się również zwycięstwem Holendrów, tym razem 2:0 po trafieniach Litmanena i Kluiverta. Ostatnie spotkanie w grupie Ajax rozegrał u siebie przeciwko Ferencvárosowi i wygrał 4:0 (dwie bramki Litmanena i po jednej Ronalda de Boera i Overmarsa). W ćwierćfinale Ligi Mistrzów Ajax wyeliminował Borussię Dortmund (2:0 w Dortmundzie po golach Davidsa i Kluiverta oraz 1:0 w Amsterdamie po trafieniu Kizito Musampy). W półfinale rywalem Holendrów został Panathinaikos Ateny. 3 kwietnia na Stadionie Olimpijskim Ajax niespodziewanie przegrał 0:1, tracąc bramkę na trzy minuty przed końcem meczu po strzale Krzysztofa Warzychy. Jednak w rewanżu w Atenach Ajax wygrał 3:0 (strzelcy: Litmanen x2 i Wooter), tym samym po raz drugi z rzędu Ajax van Gaala awansował do finału Pucharu Mistrzów. 22 maja 1996 na Stadio Olimpico w Rzymie rywalem Ajaksu był Juventus F.C. Już w 12. minucie „bianco-neri” objęli prowadzenie po golu Fabrizia Ravanellego, jednak w 41. Ajax wyrównał po trafieniu Litmanena. Do 120. minuty wynik nie uległ zmianie i doszło do serii rzutów karnych. W pierwszej kolejce pomylił się Davids, ale gracze Juventusu skutecznie trafiali do bramki Edwina van der Sara. Litmanen i Scholten zdobyli gole dla Ajaksu, jednak Sonny Silooy zmarnował swój strzał i ostatecznie Puchar Mistrzów wygrał Juventus.
Finał Ligi Mistrzów