Aerotec T-23 Uirapuru (oznaczenie wojskowe) oraz Aerotec Uirapuru A122 (oznaczenie fabryczne) to brazylijski samolot przeznaczony do szkolenia i treningu.
Historia
W połowie lat sześćdziesiątych brazylijska firma lotnicza Aerotec SA Industria Aeronáutica z São José dos Campos, działając samodzielnie, stworzyła samolot szkolny, który miał służyć do wstępnego przygotowania pilotów. Pierwszy prototyp, nazwany Aerotec Uirapuru A122, został wyposażony w silnik o mocy 147 KM (108 kW) i oblatany 2 czerwca 1965 roku. Później powstał kolejny prototyp, tym razem z silnikiem o mocy 152 KM (112 kW), a na jego podstawie zbudowano dwa samoloty przedseryjne, które zaprezentowano lotnictwu wojskowemu.
Ostatecznie brazylijskie lotnictwo wojskowe zamówiło na początku 30 samolotów tego typu, które były wyposażone w mocniejszy silnik o mocy 160 KM (118 kW), a później jeszcze 70 dodatkowych. W lotnictwie wojskowym samoloty te otrzymały oznaczenie T-23 „Uirapuru”. Oprócz brazylijskiego lotnictwa wojskowego, maszyny te zakupiły także siły powietrzne Boliwii (18 sztuk) oraz Paragwaju (8 sztuk). Wersja cywilna była produkowana dla aeroklubów i różniła się od wojskowej jedynie brakiem możliwości montażu karabinów maszynowych. Samoloty dla wojskowego lotnictwa były oznaczone jako A122A, a dla cywilnego jako A122B.
Produkcja samolotu trwała od 1968 do 1978 roku, a łączna liczba wyprodukowanych egzemplarzy wyniosła 155.
Konkluzja produkcji była związana z pracami nad nową wersją samolotu. Opracowana w 1979 roku nowa wersja nosiła początkowo oznaczenie Aerotec „Uirapuru II” A132 (T-132), a później zmieniono je na Aerotec Tangará A132. W tej wersji zastosowano dłuższe skrzydła, zwiększono długość kadłuba, poprawiono awionikę w kabinie oraz wzmocniono konstrukcję kadłuba. Prototyp nowej wersji oblatano 26 lutego 1981 roku. Mimo lepszych osiągów i zdolności do wykonywania akrobacji, brazylijskie lotnictwo wojskowe nie wykazało zainteresowania tą wersją, a wyprodukowano jedynie 6 egzemplarzy, które trafiły do Boliwii. Prototyp został przekazany do aeroklubu w São José dos Campos.
Użycie w lotnictwie
Samoloty Aerotec T-32 „Uirapuru” zostały wprowadzone do służby w brazylijskim lotnictwie wojskowym w latach 1968-1973. Używano ich w brazylijskiej Akademii Sił Powietrznych do wstępnego szkolenia pilotów.
W 1974 roku lotnictwo Boliwii zakupiło 18 sztuk, a w 1975 roku lotnictwo Paragwaju nabyło 8 sztuk. Lotnictwo Gwatemalii rozważało zakup 10 sztuk, ale do finalizacji transakcji nie doszło. Dodatkowo, w 1986 roku lotnictwo boliwijskie nabyło sześć samolotów w wersji Aerotec Tangará A132.
Wersja cywilna została wyprodukowana dla aeroklubów w Brazylii, a łączna liczba wyprodukowanych egzemplarzy wyniosła 25. Po wycofaniu z użytkowania część samolotów wojskowych trafiła także do brazylijskich aeroklubów.
Opis techniczny
Samolot szkolny Aerotec T-32 „Uirapuru” oraz jego ulepszona wersja Aerotec Tangará A132 to dolnopłaty o całkowicie metalowej konstrukcji. Kadłub pomieścił zakrytą kabinę, w której znajduje się miejsce dla pilota i instruktora obok siebie, a za siedzeniami umieszczono bagażnik o pojemności 30 kg.
Napęd stanowił silnik gaźnikowy, 4-cylindrowy, chłodzony powietrzem.
Samolot był wyposażony w stałe, trójpodporowe podwozie.
Uwagi
Bibliografia
Tadeusz Królikiewicz: Współczesne samoloty szkolne. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1982, s. 61-62. ISBN 83-206-0254-8.
Jane’s All the World’s Aircraft 1975-76. London: Jane’s Yearbooks, 1976, s. 12-13. ISBN 0-354-00521-9. (ang.).
Jane’s All the World’s Aircraft 1982-83. London: Jane’s Yearbooks, 1982, s. 11. ISBN 0-7106-0748-2. (ang.).