Aeronautics Orbiter to izraelski, taktyczny bezzałogowy aparat latający (UAV – ang. Unmanned Aerial Vehicle), stworzony przez firmę Aeronautics Defense Systems. W 2005 roku, Orbiter zdobył pierwsze miejsce w przetargu na nowy, taktyczny bezpilotowy samolot dla Jednostki Wojskowej Grom, co uczyniło go pierwszym bezzałogowym aparatem w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
Historia
Orbiter został zaprojektowany jako typowy taktyczny aparat do działań w ramach zadań określanych jako Over The Hill (bliskie rozpoznanie). Po raz pierwszy został zaprezentowany podczas Międzynarodowego Salonu Lotniczego w Paryżu w 2005 roku. W tym samym roku, w sierpniu, JW Grom ogłosiła przetarg na nowy bezzałogowy aparat taktyczny. W konkursie wzięły udział firmy: Aeronautics Defense Systems (reprezentowana przez G&R Zintegrowane Systemy Bezpieczeństwa), WB Electronics z WB Electronics SOFAR oraz Cenzin z amerykańskim RQ-11 Raven. Zwycięzcą został Orbiter, a pod koniec września podpisano umowę na zakup 3 aparatów wraz z niezbędnym wyposażeniem. Kluczowym kryterium, które wpłynęło na wybór Orbitera, była możliwość szybkiej realizacji dostaw. Już w grudniu 2005 roku aparaty trafiły na wyposażenie jednostki, a w marcu 2006 roku rozpoczęły działania w powietrzu. Na przełomie 2005 i 2006 roku, pierwsza grupa żołnierzy JW Grom udała się do Izraela, aby zapoznać się z systemem i nauczyć jego obsługi.
Z uwagi na utajnienie działań warszawskiej jednostki wojskowej, niewiele wiadomo o misjach, w których uczestniczył Orbiter. Pewne jest, że był wykorzystywany przez jednostkę w Afganistanie, gdzie w 2009 roku jeden z aparatów został utracony z powodu trudnych warunków atmosferycznych panujących w tym górzystym terenie. W sumie Polska zakupiła 15 zestawów, w których znajdowały się trzy aparaty latające (z wyjątkiem pierwszego zestawu, który zawierał cztery maszyny). W listopadzie 2012 roku, podpisano umowę z Agencją Wsparcia i Zaopatrzenia NATO (ang. NATO Support and Procurement Agency), która zobowiązała się do wsparcia eksploatacji aparatów. W okresie od stycznia 2014 do końca 2015 roku, wszystkie posiadane Orbitery przeszły modernizację. Zwiększono ich rozpiętość, niemal dwukrotnie wydłużono czas przebywania w powietrzu oraz przystosowano do instalacji cięższej głowicy dzienno-nocnej o lepszych parametrach. Po modernizacji, aparaty osiągnęły standard określany jako Orbiter 2.
Producent oferuje również wersję nazywaną Orbiter 1K, przystosowaną do realizacji zadań związanych z amunicją krążącą. Ta wersja charakteryzuje się wydłużoną rozpiętością, zasięgiem oraz czasem przebywania w powietrzu, jest zbliżona do wersji Orbiter 2. Aparat może przenosić głowicę bojową o masie 2 kg. W przypadku braku odpowiedniego celu, maszyna może bezpiecznie wylądować i być użyta ponownie. Start odbywa się z katapulty, a aparat jest wyposażony w głowicę obserwacyjną. Czas autonomicznego przebywania w powietrzu wynosi około 3 godzin. Konstrukcja ta znajduje się w uzbrojeniu jednego, nieujawnionego publicznie państwa.
Konstrukcja
Orbiter jest małym, w pełni kompozytowym średniopłatem napędzanym elektrycznym silnikiem bezszczotkowym. Może być wyposażony w jedną z trzech głowic ze stabilizowanymi kamerami, przeznaczonymi do obserwacji nocnej, dziennej oraz pracy w warunkach słabego oświetlenia. Głowica z kolorową, cyfrową kamerą dzienną D-STAMP/3G, ważąca 750 g i oferująca 10-krotne powiększenie, umożliwia wykrycie pojazdu z odległości 2 km oraz człowieka z około 900 metrów. Polskie Orbitery mogą być także wyposażone w nowoczesną głowicę przeznaczoną do współpracy z Orbiterm, U-STAMP (Un-Cooled Stabilized Miniature Infra Red Camera) z niechłodzoną kamerą działającą w podczerwieni. Wszystkie głowice są montowane z przodu bezzałogowego środka rozpoznawczego. Orbiter ma zdolność przesyłania obrazu z kamery w czasie rzeczywistym na odległość do 15 kilometrów od stanowiska operatora. Aparat startuje z katapulty, gdzie jest rozpędzany przy użyciu gumowych taśm. Istnieje także możliwość wystartowania z ręki. Lądowanie odbywa się za pomocą poduszki powietrznej i spadochronu. Dzięki prostocie budowy, Orbiter cechuje się dużą odpornością na uszkodzenia mechaniczne. Ma konstrukcję bezogonową z dużym skosem skrzydeł, które są wyposażone w winglety. Na końcu kadłuba znajduje się dwułopatowe, składane śmigło, które rozkłada się po wystrzeleniu Orbitera.
Przypisy
Bibliografia
Grzegorz Hołdanowicz. Gromowładny Orbiter. „Raport”. 7, s. 56–56, 2006. ISSN 1429-270x.
Linki zewnętrzne
Strona producenta – Aeronautics Defense Systems Ltd. – film z ujęciami z Afganistanu i Polski. aeronautics-sys.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-27)].