Aeroklub Bydgoski

Aeroklub Bydgoski to stowarzyszenie będące regionalnym oddziałem Aeroklubu Polskiego, założone w Bydgoszczy. Początkowo funkcjonował jako filia Aeroklubu Pomorskiego, a od lutego 1946 roku działa jako samodzielna jednostka. Głównym miejscem działalności aeroklubu jest Lotnisko Bydgoszcz-Biedaszkowo, znajdujące się w pobliżu portu lotniczego Bydgoszcz-Szwederowo.

Lokalizacja

Siedziba aeroklubu usytuowana jest w południowo-zachodniej części Bydgoszczy, przy ulicy Biedaszkowo 28D. W sąsiedztwie znajduje się lotnisko aeroklubowe, które od wschodu graniczy z portem lotniczym Bydgoszcz.

Sekcje specjalistyczne

samolotowa, w tym mikrolotowa
szybowcowa
modelarska
Bydgoski Klub Seniorów Lotnictwa
spadochronowa
lotniarska

Historia

Tradycje sportów lotniczych w Bydgoszczy sięgają okresu międzywojennego, kiedy to prowadzono intensywną działalność szkoleniową z zakresu pilotażu samolotów, szybownictwa i spadochroniarstwa. W bydgoskiej dzielnicy Fordon znajduje się symbol tej działalności – Góra Szybowników. W 1935 roku powstał Aeroklub Pomorski w Toruniu z filią w Bydgoszczy, w której działały sekcje motorowa, szybowcowa, balonowa, spadochronowa oraz modelarstwa lotniczego. Hangar aeroklubu został zniszczony w czasie działań wojennych.

Po zakończeniu II wojny światowej utworzono w Bydgoszczy Oddział Lotnictwa Cywilnego, który wznowił działalność szkoły szybowcowej w Fordonie. 28 lutego 1946 roku powstał Aeroklub Bydgoski, którego głównym celem było szkolenie pilotów. Już kilka miesięcy później zorganizowano wielkie pokazy lotnicze z okazji 600-lecia Bydgoszczy, w których uczestniczył marszałek Polski Michał Rola-Żymierski. W 1947 roku aeroklub miał 495 członków, w tym 20 pilotów samolotowych, 187 szybowcowych, 15 skoczków spadochronowych i 25 modelarzy, a także dysponował samolotami Po-2 oraz szybowcami. Na tzw. polu ułańskim przy ul. Szubińskiej zbudowano pole wzlotów oraz hangary. Po pożarze obiektu w końcu lat 40. władze Aeroklubu Polskiego nakazały przeniesienie sekcji samolotowej do Inowrocławia, a szybowcowej do Fordonu. W latach 1950–1956 dzięki zaangażowaniu bydgoskich pasjonatów lotnictwa aeroklub nie został zlikwidowany, a szkolenie szybowcowe w Fordonie należało do najlepszych w Polsce. W okolicach ul. Jagiellońskiej oraz na Wyspie Młyńskiej powstały warsztaty oraz stolarnię Bydgoskiego Ośrodka Lotnictwa oraz centralne warsztaty wyciągarkowe.

W 1958 roku siedziba aeroklubu została przeniesiona na lotnisko przy ul. Biedaszkowo, gdzie w latach 1958–1964 zbudowano wojskowy port lotniczy z odpowiednią infrastrukturą nawigacyjną, a dla aeroklubu wzniesiono hangary, budynek biurowy oraz warsztat. W 1963 roku zlikwidowano szkołę szybowcową w Fordonie, a jej kadrę oraz wyposażenie włączono do Aeroklubu Bydgoskiego. W 1980 roku powstała filia aeroklubu w Pile. Działalność sportowa była prowadzona w sekcjach: szybowcowej, samolotowej, spadochronowej, modelarstwa lotniczego (1957) i lotniarskiej (1974). Bydgoscy szybownicy, spadochroniarze, modelarze, lotniarze oraz motolotniarze osiągnęli szereg krajowych i międzynarodowych sukcesów.

Działalność sportowa

Sekcja szybowcowa

Pierwsze srebrne i złote odznaki szybowcowe bydgoscy piloci zaczęli zdobywać w 1947 roku. W latach 1950–1958 sekcja szybowcowa Aeroklubu Bydgoskiego funkcjonowała w szkole szybowcowej w Fordonie, co przyczyniło się do osiągnięcia przez aeroklub 2. miejsca w szkoleniu szybowcowym w Polsce w 1953 roku oraz 1. miejsca w 1954 roku. W tym czasie dysponowano m.in. szybowcami szkolnymi SG 38 i wyczynowymi typu IS-C Żuraw, Grunau Baby, SZD-10 Czapla, IS-2 Mucha. W latach 60. XX wieku bydgoscy szybownicy zaczęli zdobywać nagrody na krajowych i międzynarodowych zawodach. Jan Wróblewski dwukrotnie został mistrzem świata (1965 – klasa otwarta, 1972 – klasa standard) oraz wicemistrzem (1970 – klasa standard). Wśród medalistów mistrzostw Polski znaleźli się m.in. Alfred Bzyl, Tadeusz Gołata, Marian Torz i inni. W 1963 roku Jan Wróblewski pobił rekord świata w przelocie docelowo-powrotnym, pokonując trasę 680 km z Leszna do Olsztyna i z powrotem, a Alfred Bzyl oraz Ludwik Piasecki ustanowili rekord Polski w przelocie po trójkącie długości 500 km w kategorii szybowców dwumiejscowych 14 lipca 1968 roku. Bzyl dwukrotnie triumfował w memoriale Ryszarda Bitnera (1967, 1968).

W latach 60., 70. i 80. XX wieku w aeroklubie wyszkolono kilka tysięcy pilotów, którzy zdobyli 250 srebrnych, 55 złotych oraz 18 złotych odznak szybowcowych z trzema diamentami (najwyższe trofeum szybownika). Jan Wróblewski, jako jeden z nielicznych na świecie, otrzymał Medal Lilienthala od Międzynarodowej Federacji Lotniczej w 1972 roku.

Sekcja samolotowa

Bydgoszcz ma długą historię w zakresie szkolenia pilotów oraz mechaników lotniczych, która sięga okresu międzywojennego. W latach 1920–1939 funkcjonowały tu Szkoła Pilotów (założona w 1920 roku) oraz Centralna Szkoła Mechaników Lotniczych (założona w 1924 roku), które później połączono w Centrum Wyszkolenia Podoficerów Lotnictwa, przekształcone w 1934 roku w Centrum Wyszkolenia Lotnictwa nr 2 oraz Cywilną Szkołę Mechaników Lotniczych. Do znanych absolwentów tych szkół należeli m.in. Franciszek Żwirko, Stanisław Skarżyński, Bolesław Orliński, Jerzy Bajan, Karol Pniak, Stanisław Płonczyński i Zygmunt Puławski.

Po II wojnie światowej piloci Aeroklubu Bydgoskiego uprawiali sport samolotowy, zdobywając wiele tytułów mistrzów Pomorza oraz wicemistrzostwo Polski (1968, Ludwik Merło) i wysokie lokaty w międzynarodowych rajdach lotniczych. W latach 70. i 80. XX wieku do reprezentacji Polski powołano kilkunastu pilotów Aeroklubu, którzy brali udział w zawodach rajdowo-nawigacyjnych oraz w lataniu precyzyjnym (m.in. Ludwik Merlo, Lech Szutowski, Władysław Koślicki). W latach 1957–1986 na bydgoskim lotnisku przeszkolono około 430 pilotów, którzy później pracowali w lotnictwie wojskowym, cywilnym oraz w usługach agrolotniczych.

Sekcja spadochronowa

Spadochroniarstwo w Aeroklubie Bydgoskim rozpoczęto w 1957 roku. W latach 70. XX wieku wielu zawodników uzyskało tytuły mistrzów i wicemistrzów Polski, w tym Grażyna Olbrycht, Leszek Biernat, Włodzimierz Kowalaszek i Beata Leszczyńska. W 1973 roku Aeroklub Bydgoski zdobył drużynowo tytuł mistrza Polski, a w 1975 roku wicemistrza. Odznaki spadochronowe z trzema diamentami zdobyli m.in. Czesław Robak, Bohdan Porębski oraz Jerzy Leński. W 1962 roku Andrzej Kowalski jako piąty spadochroniarz w Polsce wykonał skok z odrzutowca przy pomocy katapulty.

W 1991 roku powstał Oddział XI Związku Polskich Spadochroniarzy przy Aeroklubie Bydgoskim, a w latach 1998–2002 działała pierwsza w Polsce prywatna szkoła spadochronowa „Daymos”. W 1980 roku po raz pierwszy zorganizowano Międzynarodowe Zawody Spadochronowe o Puchar Bydgoszczy.

Sekcja modelarstwa lotniczego

Sekcję modelarstwa lotniczego założono w 1957 roku, przejmując dwie istniejące modelarnie w Bydgoszczy po Lidze Lotniczej. W latach 70. modelarstwo cieszyło się dużą popularnością w Bydgoszczy, z 43 warsztatami dla młodzieży. Do 1976 roku w mistrzostwach Polski (seniorów i juniorów) zdobyto 16 medali (7 złotych, 3 srebrne, 6 brązowych). Czołową postacią modelarstwa lotniczego w Bydgoszczy w latach 70. XX wieku był Tadeusz Kokoczewski, mistrz świata w drużynie (1974) oraz siedmiokrotny mistrz Polski.

Sekcja lotniarska

W 1974 roku przy Aeroklubie Bydgoskim powstała pierwsza w Europie oficjalna sekcja lotniarska, założona z inicjatywy pracowników Zakładu Urządzeń Techniki Jądrowej „Polon”: Krzysztofa Kosiora i Ryszarda Łączkowskiego. Bydgoscy zawodnicy, tacy jak Bogdan Kantorski i Andrzej Kowalski, należeli do pionierów tej dyscypliny w Polsce. Treningi odbywały się na Górze Szybowników, gdzie w latach 1933–1963 mieściła się szkoła szybowcowa w Fordonie. W 1975 roku w Bydgoszczy zorganizowano I Ogólnopolski Zlot Lotniarzy z udziałem 18 zawodników, a rok później bydgoska sekcja zdobyła 1. miejsce w Polsce, a mistrzem został Andrzej Kowalski. W latach 1975–1980 w aeroklubie przeszkolono 58 lotniarzy, którzy samodzielnie budowali i udoskonalali sprzęt. W latach 80. XX wieku dyscyplina zaczęła przekształcać się w motolotniarstwo. Zawodnicy Aeroklubu Bydgoskiego w latach 70., 80. i 90. XX wieku zdobyli wiele krajowych trofeów, zarówno indywidualnie, jak i drużynowo. W latach 1984–1986 ogólnopolskie zawody wygrywali m.in. Adam Perz oraz Krzysztof Kosior, a Karol Kubit jako członek reprezentacji narodowej zdobył w 1994 roku drużynowe mistrzostwo świata.

W latach 90. XX wieku paralotniarstwo zyskało na popularności, a sekcja przekształciła się w mikrolotową, zrzeszając motolotniarzy oraz pilotów samolotów ultralekkich.

Bydgoski Klub Seniorów Lotnictwa

Bydgoski Klub Seniorów Lotnictwa został utworzony w 1961 roku. Jego pierwszym prezesem był Jan Kieżun, organizator przedwojennej Szkoły Pilotów w Bydgoszczy. Klub prowadził działalność popularyzatorską, dokumentując historię lotnictwa na Pomorzu i Kujawach oraz upamiętniając ważne postacie związane z bydgoskim lotnictwem. Wśród jego osiągnięć znajduje się m.in. pomnik Lotników Ziemi Bydgoskiej na Błoniu (1980) oraz pomnik Ikara upamiętniający szkołę szybowcową w Fordonie (2002). Klub zainstalował także tablice pamiątkowe poświęcone Adamowi Juliusowi Zaleskiemu (1990), Bolesławowi Orlińskiemu (2004) oraz zbiorową upamiętniającą lotników poległych w II wojnie światowej, a także nadał nazwy związane z bydgoskim lotnictwem 2 szkołom podstawowym, 8 ulicom oraz osiedlu w Fordonie (Szybowników).

W 1990 roku, na wniosek Klubu Seniorów Lotnictwa, Aeroklubowi Bydgoskiemu nadano imię ppłk pil. Adama Juliusza Zaleskiego, pierwszego komendanta Szkoły Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich w Bydgoszczy, który zginął w 1940 roku w Charkowie.