Aerofiniszer – Kluczowe Urządzenie w Lądowaniu Samolotów
Aerofiniszer (ang. aerofinisher) to typ urządzenia, które służy do skracania drogi hamowania samolotu. Jest on szczególnie używany na pokładach lotniskowców, ale także na niektórych lądowych lotniskach. System aerofiniszera składa się z kilku mocnych lin stalowych, zazwyczaj czterech, które są zamocowane w poprzek pokładu startowego do specjalnych tłumików hydraulicznych. Liny te umieszczane są na wysokości od kilkunastu do ponad 20 cm nad powierzchnią lądowiska. Pilot lądującego samolotu ma za zadanie złapanie jednej z lin za pomocą wysuwanego haka umieszczonego w części ogonowej, co powoduje szybkie wyhamowanie maszyny na odcinku od kilkunastu do kilkudziesięciu metrów. Liny aerofiniszera na lotniskowcu są oznaczone numerami od 1 do 4, licząc od rufy, przy czym idealne lądowanie polega na złapaniu liny numer 3. Siła tłumienia lin hamujących jest dostosowywana w zależności od typu i masy samolotu, dlatego przed lądowaniem pilot informuje obsługę o stanie paliwa i uzbrojenia. Zbyt luźna lina może nie zatrzymać samolotu przed końcem pokładu, natomiast zbyt mocno napięta może spowodować poważne uszkodzenia maszyny. Przeciążenie, jakie występuje podczas lądowania z użyciem aerofiniszera, może wynosić do 4 g.
Bezpieczeństwo podczas Lądowania
Podczas lądowania na lotniskowcu istnieje ryzyko, że samolot nie chwyci żadnej z lin hamujących. Dlatego z powodów bezpieczeństwa, podejście maszyny do lądowania odbywa się z silnikami pracującymi na poziomie około 85% ich maksymalnej mocy, aż do momentu dotknięcia pokładu przez koła podwozia głównego. Wówczas pilot zwiększa moc do 100%. Po zatrzymaniu, pilot zmniejsza moc do minimum i uwalnia hak, zwalniając linę aerofiniszera. Taki sposób lądowania zapewnia odpowiednią prędkość i umożliwia ponowne poderwanie maszyny, w przypadku gdy hak nie zaczepił o żadną z lin.
Zastosowanie Lin Hamujących
Liny hamujące stosowane są także na niektórych wojskowych lotniskach, aby zwiększyć bezpieczeństwo lądowania ciężkich lub szybkich samolotów na krótkich pasach startowych. Wykorzystuje się je również jako element szkolenia pilotów, którzy mają odbywać służbę na lotniskowcach. Liny te pełnią także funkcję zabezpieczenia w przypadku awarii systemu hamulcowego samolotu, systemów sterowania lub innych problemów, które mogą spowodować, że maszyna wyjedzie poza pas startowy. W sytuacji awarii systemu hamulcowego, liny hamujące mogą być przymocowane nie do tłumików hydraulicznych, ale do worków z piaskiem, które ciągnięte za maszyną zmniejszają jej prędkość.
Historia Aerofiniszera
Pierwsze zastosowanie prototypu aerofiniszera miało miejsce 18 stycznia 1911 roku na pokładzie krążownika pancernego USS „Pennsylvania”. Jego wynalazca, Eugene Ely, dokonał udanego lądowania, wykorzystując ułożone na pokładzie liny zakończone workami z piaskiem. Pierwsze systemy aerofiniszera z linami hamującymi przymocowanymi do siłowników hydraulicznych zostały przetestowane na pokładzie lotniskowca HMS „Courageous” w czerwcu 1931 roku. Pomimo upływu lat i postępu technicznego, koncepcja aerofiniszerów pozostaje niezmieniona do dziś.