Aero L-39 Albatros

L-39 Albatros

L-39 Albatros to odrzutowy samolot szkoleniowy, który został wyprodukowany przez czechosłowacką firmę Aero Vodochody. Samolot wszedł do użytku na przełomie lat 60. i 70. XX wieku, aby zastąpić swojego poprzednika, Aero L-29 Delfin.

Pierwszy lot maszyny L-39 miał miejsce 4 listopada 1968 roku, a od 1971 roku zaczął być wykorzystywany jako samolot szkoleniowy w Związku Radzieckim, Czechosłowacji oraz innych krajach Układu Warszawskiego, z wyjątkiem Polski. L-39 był lub jest w użyciu przez siły powietrzne ponad trzydziestu państw, zarówno do podstawowego, jak i zaawansowanego szkolenia, a także jako lekki samolot szturmowy.

Model ten został później rozwinięty i produkowany do 1999 roku jako Aero L-59 Super Albatros, a najnowsza wersja to nadal produkowany L-159.

Wersje

L-39C – wersja szkoleniowa bez uzbrojenia,
L-39V – jednoosobowa wersja do holowania sztucznych celów,
L-39ZO – lekki samolot szturmowy z wzmocnionymi skrzydłami oraz czterema pylonami na uzbrojenie,
L-39ZA – znacznie ulepszona wersja L-39ZO, wyposażona w mocniejsze podwozie, zdolna do przenoszenia większej ilości uzbrojenia, z 23 mm, dwulufowym działkiem GSz-23L o pojemności magazynka 150 naboi,
L-39Z/ART – wersja tajska z awioniką firmy Elbit,
L-39NG – oblatana 14 września 2015 roku, z nowym silnikiem Williams International FJ44-4M o ciągu 16,87 kN oraz nowymi systemami wyświetlaczy. Zmiany obejmują także konstrukcję skrzydeł oraz wewnętrzne zbiorniki paliwa. Po raz pierwszy zaprezentowano ją publicznie podczas Dni NATO w Ostrawie w dniach 19-20 września 2015 roku. W grudniu 2018 roku, wersja L-39NG w ostatecznej wersji produkcyjnej wzbiła się w powietrze, różniąc się od prototypów m.in. jednoczęściową osłoną kabiny oraz zmodyfikowanymi wlotami powietrza. W 2020 roku producent uzyskał certyfikat typu wydany przez Wojskowy Urząd Lotnictwa Ministerstwa Obrony Republiki Czeskiej, akceptowany przez władze wojskowe NATO i Unii Europejskiej. W lutym 2021 roku czeska grupa Omnipol ogłosiła sprzedaż dwunastu maszyn L-39NG do Wietnamu, wraz z przeszkoleniem personelu oraz dostawą części zamiennych. Senegal zakupił w kwietniu 2018 roku cztery lekkie samoloty szkolno-treningowe L-39NG w wersji lekkiej maszyny uderzeniowej.
L-139 – wersja L-39C z zachodnią awioniką i silnikiem Garrett TFE731, pierwszy lot w 1993 roku,
L-159/A – najnowsza wersja Albatrosa, znana jako Alca „Advanced Light Combat Aircraft”, opracowana przez amerykańskie biura konstrukcyjne, w tym Boeing. Samolot ten ma nowoczesną awionikę, powiększone zbiorniki paliwa, silnik Honeywell F-124-GA-100 oraz nowy radar dopplerowski Galileo Grifo,
L-159T1/B – wersja L-159A przekształcona z jednomiejscowej na dwumiejscową, przeznaczona do zaawansowanego szkolenia.

Użytkownicy samolotu

Siły Powietrzne Afganistanu (26 x L-39C)
Siły Powietrzne Bangladeszu (8 x L-39ZA)
Siły Powietrzne Bułgarii (36 x L-39ZA)
Siły Powietrzne Czechosłowacji (33 x L-39C, 30 x L-39ZA, 8 x L-39V, 5 x L-39MS)
Siły Powietrzne Etiopii (24 x L-39C)
Siły Powietrzne Iraku (22 x L-39C, 59 x L-39ZO)
Siły Powietrzne Kuby (30 x L-39C)
Siły Powietrzne Libii (181 x L-39ZO)
Siły Powietrzne Litwy (4 x L-39C, 12 x L-39ZA)
Siły Powietrzne Nigerii (24 x L-39ZA)
Siły Powietrzne NRD (52 x L-39ZO)
Radzieckie/Rosyjskie Siły Powietrzne (2080 x L-39C)
Siły Powietrzne Rumunii (32 x L-39ZA)
Siły Powietrzne Syrii (55 x L-39ZO, 44 x L-39ZA)
Siły Powietrzne Tajlandii (40 x L-39ZA/ART)
Siły Powietrzne Węgier
Siły Powietrzne Wietnamu (24 x L-39C)
Siły Powietrzne Kirgistanu (4 x L-39)
Stany Zjednoczone (prywatne firmy świadczące usługi dla sił zbrojnych: AirUSA, Draken International, Tactical Air Support, Coastal Defense)