Aero L-159 Alca

Aero L-159 ALCA

Aero L-159 ALCA (Advanced Light Combat Aircraft, co w języku angielskim oznacza „Zaawansowany Lekki Samolot Bojowy”) to czeski lekki odrzutowy samolot bojowy, którego producentem jest firma Aero Vodochody. Jest to pierwszy samolot zaprojektowany od podstaw w Czechach po rozpadzie Czechosłowacji w 1993 roku.

Historia

W 1992 roku zakłady Aero, we współpracy z firmą Boeing, rozpoczęły prace nad nowym samolotem, który miał zastąpić model Aero L-39 Albatros. 4 lipca 1997 roku rząd Czech złożył zamówienie na 72 maszyny.

Prototyp wersji szkolnej (L-159B) został zaprezentowany 12 czerwca 1997 roku, a jego pierwszy lot odbył się 2 sierpnia 1997 roku. Z kolei 29 sierpnia 1998 roku miała miejsce inauguracja pierwszego lotu prototypu wersji bojowej (L-159A). 19 sierpnia 1998 roku L-159 zaprezentowano na pokazach lotniczych w Hradcu Králové, gdzie po raz pierwszy zademonstrowano go szerszej publiczności. 20 października 1999 roku zaprezentowano pierwszy seryjny egzemplarz, a dostawy do Czeskich Sił Powietrznych rozpoczęły się w 1999 roku.

W marcu 2017 roku, po 13 latach od zamknięcia linii montażowej, wznowiono produkcję samolotu dla Irackich Sił Powietrznych oraz dla prywatnych firm zajmujących się szkoleniem pilotów.

Użycie bojowe

Samoloty L-159, które należą do irackich wojsk lotniczych, zostały wykorzystane w walkach z Da’isz. W okresie od 12 czerwca 2016 roku do listopada 2017 roku odbyły 418 lotów bojowych, podczas których zrzuciły 859 bomb.

Wersje

L-159A – jednomiejscowa wersja bojowa
L-159B – dwumiejscowa wersja szkolna (tylko prototyp)
L-159T1 – dwumiejscowa wersja szkolna

Użytkownicy samolotu

Czeskie Siły Powietrzne
Irackie Siły Powietrzne – Irak zakupił 10 egzemplarzy L-159A oraz 2 T1 (a także 3 A) z zasobów czeskiego lotnictwa, dostarczone od listopada 2015 roku.
Draken International – amerykańska firma świadcząca usługi dla Departamentu Obrony USA. 30 września 2015 roku odebrała pierwszy egzemplarz L-159 z zamówienia na 21 maszyn. Samoloty te mają być wykorzystywane do symulacji przeciwnika podczas ćwiczeń wojskowych.
Lewis Fighter Fleet LLC – amerykańska firma, która w 2013 roku, za pośrednictwem EADS CASA, nabyła trzy maszyny L-159A.