Aengus

Aengus w mitologii irlandzkiej

Aengus, znany także jako Aongus („syn młodych”) – to bóg miłości w mitologii irlandzkiej. Jego atrybutem były cztery ptaki, które unosiły się wokół jego głowy, symbolizujące pocałunki.

Aengus posiadał również zdolności uzdrawiające oraz umiejętność wskrzeszania zmarłych. Jego rodzicami byli bóg Dagda oraz bogini Boann. Wierzono, że Aengus mieszkał w neolitycznej budowli Newgrange, znajdującej się nad rzeką Boyne w Irlandii.

Mitologia

Dagda miał romans z boginią rzeki Boann, żoną boga Nechtana. Aby ukryć ciążę swojej kochanki, Dagda zatrzymał ruch słońca na dziewięć miesięcy, po których urodził się Aengus. Jego opiekunem był Midir, syn Dagdy.

Kiedy Aengus dorósł, zamieszkał w domu swojego ojca, znanym jako Brú na Bóinne (irl. pałac Boyne), który mieścił się przy rzece Boyne i obejmował podziemne grobowce Newgrange, Knowth i Dowth. Pewnego dnia Aengus odkrył, że Dagda podzielił swoje ziemie pomiędzy swoje dzieci, nie włączając go w ten podział. Aengus poprosił ojca o przyznanie mu pałacu Boyne – duchowego ośrodka, na co Dagda zgodził się, nie dostrzegając podstępu zawartego w prośbie swojego bękarta. W ten sposób Brú na Bóinne stało się na stałe własnością Aengusa. W innej wersji, zawartej we wczesnej mitologii irlandzkiej – The Wooing of Étaín – Aengus wykiwał Elcmara.

W Death Tales of the Tuatha de Danaan Aengus zabił swojego ojczyma Elcmara za pozbawienie życia swojego brata Midira. Bóg miał także odpowiadać za śmierć Lugha Lámhfhada, poety, w wyniku kłamstw na temat brata Aengusa, Ogma an Cermait, który rzekomo miał romans z jedną z żon Aengusa.

W The Wooing of Étaín Aengus zdołał częściowo zdjąć zaklęcie z Étaín, bogini koni, którą zdobył od Midira. Żona Midira, Fuamnach, w akcie zazdrości zamieniła boginię w piękną muchę. Aengus sprawił, że Étaín mogła co noc powracać do postaci kobiety, spędzając z nim czas, aż do momentu, kiedy Fuamnach odkryła to i zabrała boginię z dala od Aengusa. W akcie zemsty Aengus zabił żonę swojego brata.

Aengus zakochał się w dziewczynie, którą widywał w snach. Jego matka, Boann, przez rok szukała jej w całej Irlandii, ale bezskutecznie. Potem jego ojciec podjął się tego zadania. Ostatecznie król irlandzkiej prowincji Munster, Bodb Derg, odnalazł wybrankę Aengusa, Caer Ibormeith. Aby móc się z nią ożenić, musiał rozpoznać ją spośród 150 dziewcząt zakutych w kajdany. To zdarzenie miało miejsce nad jeziorem Dragon’s Mouth przed 1 listopada, kiedy to wszystkie dziewczyny zamieniały się w łabędzie na cały rok. Aengus miał rozpoznać Caer w jej łabędziej formie. Sam przybrał postać łabędzia i razem z ukochaną odlecieli, śpiewając piękne pieśni, które usypiały każdego, kto ich słyszał, na trzy dni i noce.

Aengus był przybranym ojcem i opiekunem Diarmuida Ua Duibhne. Bóg uratował jego oraz jego ukochaną Grainne przed pościgiem arystokratycznych wojowników, znanych jako Fianna, z którymi Diarmuid był związany, a z ich przywódcą miała wziąć ślub Grainne (legenda The Pursuit of Diarmuid and Gráinne).

Aengus otrzymał od Manannana mac Lira, boga morza, miecz zwany Moralltach, czyli Wielki Gniew. Później przekazał go swojemu przybranemu synowi, wraz z innym orężem – Beagalltach, czyli Małym Gniewem, oraz magicznymi oszczepami – Gáe Buide i Gáe Derg.

Zgodnie z Metrical Dindshenchas (ang. historia miejsc), będącą jedną z najważniejszych antologii legend o pochodzeniu nazw miejscowości irlandzkich, Aengus przemienił swoje pocałunki w cztery ptaki, które to miały podążać za Cairbre, krewnym Dagdy, aby wyśmiewać go każdego dnia przed wschodem słońca.

Inne imiona

Aengus młody (ang. „Aengus the Young”), Angus, Anghus, Aenghus, Angus Og, Aengus mac Oc, Oengus mac Oc.

Nawiązania w tekstach współczesnych

Postać Aengusa pojawia się w wierszu irlandzkiego poety Williego Butlera Yeatsa „The Song of Wandering Aengus”, który opowiada o długich poszukiwaniach ukochanej.

W amerykańskim serialu „Stróż prawa” (2012–2013), w odcinku pt. „Mężowie i synowie”, Corcoran sugeruje O’Brienowi, aby opowiedział Annie historię. O’Brien mówi jej o śnie Aengusa i romansie z Étaín.

Aengus jest antagonistą w powieści fantastycznej pt. „Hounded” z serii „The Iron Druid Chronicles” autorstwa Kevina Hearne’a.

Aengus pojawia się również, nie wypowiadając ani słowa, w komiksie „Hellboy: The Wild Hunt”, gdzie większą rolę odgrywa jego ojciec, Dagda.

Aengus jest także tytułowym bohaterem piosenki „Wandering Aengus” angielskiego wykonawcy Johnny’ego Flynna, która została wydana na albumie „Sillion” (2017).