Adżiwikowie
Adżiwikowie (w sanskrycie ājīvika, a w prakrycie ajīvaka – oznaczający „profesjonalista” lub „stosujący ascezę jako styl życia”) to indyjski system religijny i filozoficzny, który wyznaje skrajny ascetyzm, determinację oraz specyficzny rodzaj ateizmu. Ostatnie wzmianki o tej grupie pochodzą z XIV wieku, kiedy to zostali wchłonięci przez hinduizm. Żyli w nagości i utrzymywali się jedynie z jałmużny. Posiadali swój własny kanon ksiąg, jednak żadne z nich nie przetrwały do naszych czasów. Adżiwikowie byli intensywnie zwalczani przez myślicieli z innych współczesnych im tradycji religijnych, zwłaszcza przez dżinistów, z którymi dzielili wspólne korzenie, oraz przez buddystów. W oczach większości hinduskich filozofów uchodzili za skrajnie niemoralnych z powodu swojego ateizmu, nietypowego podejścia do kwestii karmy, nagości mniszek oraz praktyk seksualnych. Znani byli z niezwykle surowych rytuałów inicjacyjnych. Wierzyli, że każdy ma prawo do działania według własnej woli (nawet w przypadku najcięższych „grzechów”), ponieważ ostatecznie każdy, po wielu wcieleniach, osiągnie mokszę, niezależnie od swoich uczynków. W ich przekonaniu, święty i grzesznik posiadali te same zasługi, mimo że praktykowali skrajny ascetyzm, który był znany tylko w kilku efemerycznych sektach hinduskich. Dla nich asceza nie była jedynie środkiem do osiągnięcia wyzwolenia, lecz także „dowodem” na wysoki poziom rozwoju duchowego. Informacje o nich są znane głównie z polemicznych dokumentów ich przeciwników. Wczesne średniowiecze przyniosło ich nawrócenie na buddyzm mahajany (około VIII wieku), następnie na tantryzm, a w końcu na wisznuicki bhaktyzm (około XIV wieku).
Przedstawiciele
- Purana Kaśjapa – fatalista, nauczyciel Maskarina Gośali,
- Maskarin Gośala – syn wędrownego kuglarza.
Przypisy
Bibliografia
- A.L. Basham, History and Doctrine of the Ajivikas: A Vanished Indian Religion, Londyn 1951;
- A.F.R. Hoernle, Ājīvikas, w: red. J. Hastings, Encyclopaedia of Religion and Ethics, tom I, Edynburg 1908, 1925 (wyd. 2), s. 259-268;
- M.S. Zięba, Ājīvika, w: red. A. Maryniarczyk, Powszechna Encyklopedia Filozofii, tom 1: A-B, Lublin 2000, s. 93-95;
- M. Eliade, Joga. Nieśmiertelność i wolność, Warszawa 1985, wyd. 2, poprawione i uzupełnione 1997, s. 201-205, 400-401.