Adżaria, znana jako Adżarska Republika Autonomiczna (gruz. აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკა, Acz’aris Awt’onomiuri Resp’ublik’a), to republika autonomiczna w Gruzji, położona nad Morzem Czarnym.
Geografia
Obszar Adżarii charakteryzuje się głównie górzystym terenem. Region ten obejmuje przedgórza północno-zachodniej części Małego Kaukazu, a na północnym zachodzie znajdują się Góry Mescheckie, w których znajduje się najwyższy szczyt regionu – Chewa (2812 m n.p.m.). Na południowym zachodzie leżą Góry Szawszeckie. Wzdłuż wybrzeża rozciąga się wąska nizina, będąca przedłużeniem Niziny Kolchidzkiej. Linia brzegowa jest słabo rozwinięta, a plaże są szerokie i kamieniste. Klimat jest podzwrotnikowy morski, z średnią temperaturą wynoszącą 6 °C w styczniu i 22 °C w lipcu na wybrzeżu, oraz -2 °C w styczniu i 16 °C w lipcu w górach. Roczna suma opadów wynosi od 500 do 1800 mm w górach oraz od 2500 do 2800 mm na wybrzeżu (do 4000 mm na zboczach Gór Mescheckich). Główną rzeką w regionie jest Czoroch, która jest głównie wykorzystywana do celów energetycznych. Ponad 50% powierzchni Adżarii pokrywają lasy, w tym lasy liściaste do wysokości 600 m, a wyżej występują lasy bukowe i mieszane oraz łąki subalpejskie. Wybrzeże jest intensywnie zagospodarowywane, gdzie rosną eukaliptusy i bambusy. Na terenie Adżarii znajduje się Rezerwat Kintryjski, a w BatumiBatumski Ogród Botaniczny.
Historia
W VI–IV wieku p.n.e. Adżaria była częścią królestwa Kolchidy, a później Iberii. W IV wieku weszła w skład gruzińskiego królestwa Lazyki. W VI wieku region stał się polem bitwy między Persją a Bizancjum. W VII wieku został podbity przez Arabów, a w IX wieku przez księstwo Tao-Klardżeti. W X wieku Adżaria stała się częścią zjednoczonej Gruzji. W tym samym wieku region był atakowany przez Turków seldżuckich, a w XIII przez Mongołów. W XIV-XVI wieku była częścią księstwa Gruzji. W XVII wieku Adżaria została podbita przez Turków osmańskich, którzy wprowadzili islam, co doprowadziło do licznych powstań. W 1878 roku region został przyłączony do Rosji jako obwód batumski. Od kwietnia do grudnia 1918 roku był okupowany przez Turcję, a następnie do lipca 1920 roku stacjonowały tam wojska brytyjskie. W lipcu 1920 roku Brytyjczycy przekazali Adżarię Gruzji. W marcu 1921 roku Gruzja została zajęta przez bolszewików, a w Adżarii utworzono Adżarską SRR, która od lipca 1921 roku weszła w skład Gruzińskiej SRR.
Od kwietnia 1991 roku Adżaria stała się formalnie republiką autonomiczną w niepodległej Gruzji. W rzeczywistości władzę autorytarną w regionie sprawował Asłan Abaszydze. Mimo że Adżaria (w przeciwieństwie do Abchazji i Osetii Południowej) nie oddzieliła się od Gruzji, to za rządów Abaszydze pozostawała poza kontrolą Tbilisi, co działo się za cichym przyzwoleniem prezydenta Gruzji Eduarda Szewardnadze.
Dopiero po rewolucji róż gruziński rząd podjął decyzję o uregulowaniu sytuacji w Adżarii. Na początku 2004 roku, pod groźbą interwencji zbrojnej, Gruzja zmusiła Abaszydze do rezygnacji, przywracając pełną kontrolę nad regionem.
Podział administracyjny
Adżarska Republika Autonomiczna dzieli się na 6 jednostek administracyjnych.
Przewodniczący rządu Adżarii
Od 1990 roku urząd premiera pełnili m.in.:
- Asłan Abaszydze (1991–2004)
- Lewan Warszalomidze (2004–2012)
- Arczil Chabadze (30.10.2012 – 07.2016)
- Zurab Pataradze (15.07.2016 – 21.07.2018)
- Tornike Rizhvadze (od 21.07.2018)
Ludność
W Adżarii przeważają Gruzini (96% w 2014 roku, w tym większość to Adżarowie), a także Ormianie (1,6%) i Rosjanie (1,1%). Adżarowie to grupa etniczna, która podczas okupacji tureckiej przyjęła islam (sunnicki), co odróżnia ich od Gruzinów-chrześcijan. Mimo to zachowali oni gruziński język, kulturę i obyczaje. Dziś większość Adżarów przeszła na prawosławie (54,5% prawosławnych i 39,8% muzułmanów w 2014 roku).
Średnia gęstość zaludnienia wynosi 136,1 osób na km². Najgęściej zaludniona jest nizina nadbrzeżna. W miastach mieszka 55% społeczeństwa, które obejmuje 2 miasta i 7 osiedli typu miejskiego. Największym miastem jest stolica, Batumi (154 600 mieszkańców w 2016 roku), w którym znajdują się uniwersytet, politechnika, wyższa szkoła pedagogiczna oraz akademia morska.
Gospodarka
Adżaria jest kluczowym regionem dla uprawy herbaty oraz roślin cytrusowych. Ponadto uprawia się tu tytoń, zboża, warzywa, rośliny lecznicze oraz winorośl. Mieszkańcy zajmują się również hodowlą bydła, drobiu, jedwabników oraz pszczelarstwem. W regionie wydobywa się ropę naftową (w Batumi), a także rozwija się przemysł spożywczy (głównie herbaciany i tytoniowy), maszynowy, elektromechaniczny, stoczniowy, chemiczny, lniarski, materiałów budowlanych oraz drzewny. Główny port lotniczy i morski znajduje się w stolicy, Batumi. Wzdłuż wybrzeża zlokalizowane są liczne uzdrowiska oraz ośrodki wypoczynkowe.
Przypisy
Linki zewnętrzne
Adżaria – aktualne zdjęcia miast, wybrzeża i atrakcji turystycznych. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-11-15)].
Oficjalna strona internetowa Adżarskiej Republiki Autonomicznej